రాయ్ రాజవంశం
రాయ్ రాజవంశం (సా.శ. 524–632) [2] భారత ఉపఖండంలో క్లాసికలు కాలంలో ఒక రాజకీయశక్తిగా ఉండేది. ఇది ఆధునిక పాకిస్తానులోని సింధు ప్రాంతంలో ఉద్భవించింది.[1] రాజవంశం అధికారంలో ఉన్న కాలంలో భారత ఉపఖండంలోని వాయవ్య ప్రాంతాలను చాలావరకు పరిపాలించింది. రాయ్ రాజుల ప్రభావం తూర్పున కాశ్మీరు, పశ్చిమాన మక్రాను, డెబలు నౌకాశ్రయం (ఆధునిక కరాచీ), దక్షిణాన సూరతు ఓడరేవు, ఉత్తరాన కందహారు, సులైమాను, ఫెర్డాను, కికానను కొండల మద్య విస్తరించింది.[1] ఇది 6,00,000 చదరపు మైళ్ళ (1,553,993 కి 2) విస్తీర్ణంలో పరిపాలించింది. రాయ్ రాజవంశం 143 సంవత్సరాల కాలంలో పాలించింది.[1]
Rai Empire راءِ | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 524–632 | |||||||
| రాజధాని | Aror | ||||||
| మతం | Hinduism Buddhism[1] | ||||||
| ప్రభుత్వం | Absolute Monarchy | ||||||
| Emperor | |||||||
| చారిత్రిక కాలం | Classical India | ||||||
• స్థాపన | 524 | ||||||
• పతనం | 632 | ||||||
| విస్తీర్ణం | |||||||
| సుమారు 600 | 1,553,993 కి.మీ2 (600,000 చ. మై.) | ||||||
| |||||||
644 లో జరిగిన రసిలు యుద్ధం వారి క్షీణతలో కీలక పాత్ర పోషించింది. ఈ యుద్ధం ఫలితంగా మక్రాను తీరాన్ని రషీదును కాలిఫేటు చేజిక్కించుకుంది.[3][4] " చాచ్ నామా" అనే పుస్తకం రాయ్ రాజవంశం చివరి క్షీణత, అలోరు చాచ్ సింహాసనం హిందూ అధిరోహణను వివరిస్తుంది.
ఈ రాజవంశం చక్రవర్తులు గొప్ప బౌద్ధమతపోషకులుగా ఉన్నారు. వారు ప్రస్తుత పాకిస్తాను రాజధాని అరోరు సమీపంలోని సుక్కూరులో గొప్ప శివాలయాన్ని స్థాపించారు. ఇది అశోకచక్రవర్తి, హర్షుడి కాలం నాటి చారిత్రక వృత్తాంతాలకు సమకాలీనంగా ఉంది. ఎందుకంటే భారత ఉపఖండానికి చెందిన అనేక మంది చక్రవర్తులు ఎప్పుడూ ఒక రాష్ట్ర మతాన్ని స్పాన్సరు చేయలేదు. సాధారణంగా అన్ని మతధర్మాలను పోషించారు.[5]
ఆవిర్భావం
మార్చుబి.డి.మిర్చందాని మాటలలో "రాయ్ రాజవంశం గురించి అంతంగా జ్ఞానం లేదు. ఇది పూర్తిగా సింధు మూడు ముస్లిం చరిత్రల నుండి ఆవిర్భవించింది." [6] రాయ్, బ్రాహ్మణ రాజవంశాల చరిత్ర దాదాపు పూర్తిగా ముస్లిం చరిత్రల మీద ఆధారపడి ఉంది. ముఖ్యంగా చాచ్ నామా, షహనామా.[5]
హెప్తాలైటు (వైట్ హను /హ్యూన) దండయాత్రల నేపథ్యంలో సస్సానిదు ప్రభావం క్షీణించడంతో రాజకీయ దృశ్యాలను మార్చే సమయంలో వారు అధికారంలోకి వచ్చారు. 7 వ శతాబ్దం నాటికి ఈ పాలకులు వారి పోలికను కలిగి ఉన్న వెండి నాణేలను జారీ చేశారు.[5]
రాయ్ రాజవంశం ఆ సమయంలో ఒక ముఖ్యమైన శక్తి అని, రాయ్ సాహిరాసు రాజ్యం విస్తృతంగా ఉందని చచ్ నామా వివరిస్తుంది:
ఆయన ఆధిపత్యాల పరిమితులు తూర్పున కాశ్మీరు సరిహద్దు వరకు, పశ్చిమాన మక్రాను వరకు, దక్షిణాన సముద్ర తీరం, డెబలు, ఉత్తరాన కుర్దాను, కాకనాను పర్వతాల వరకు విస్తరించాయి. ఆయన తన రాజ్యంలో నలుగురు ప్రతినిధులను (మాలికు) నియమించాడు: ఒకరు బ్రాహ్మణబాదు వద్ద; నెరును డెబలు కోట, లుహానా, లోఖా. సమ్మ ఆయన నిర్వహణలో ఉన్నాయి. సివిసు-టాను పట్టణం, మాడియాను సరిహద్దు వరకు రోజాను కొండల చరియప్రాంతం లాడియా, చింగను ప్రాంతాలకు ఆయన బాధ్యత వహించాడు. ఇస్కాండా కోట వద్ద మూడవదిగా బాహ్యా, స్టూరా, జజారు, ధనాదు అనుబంధ భూభాగాలు ఆయన ఆధీనానికి ఇవ్వబడ్డాయి; నాల్గవది ముల్తాను పట్టణంలో; కాశ్మీరు సరిహద్దు వరకు సిక్కా, కార్నుడు, ఇష్తారు, కోహు పట్టణాలు అతనికి అప్పగించబడ్డాయి. రాజు అరోరు నగరాన్ని తన ప్రధాన కార్యాలయంగా చేసుకుని పాలించాడు. కుర్డాను, కోకనాను, బారు-హమాసులను నేరుగా తన ఆధీనంలో నిలిపాడు.[7]
మరణం
మార్చుచాచ్ నామా ఆధారంగా చివరి రాయ్ చక్రవర్తి రెండవ రాయ్ సహసి ఎటువంటి సమస్య లేకుండా అనారోగ్యం కారణంగా మరణించాడు. అప్పటికి చాచ్ రాజ్య వ్యవహారాల మీద పూర్తి నియంత్రణ సాధించాడు. అయినప్పటికీ రెండవ రాయ్ సహసి మరణానికి సమీపంలో ఉన్నసమయంలో రాజ్యానికి ప్రత్యక్ష వారసుడు లేకపోవడంతో మరణిస్తున్న రాజు రాజ్యం ఇతర బంధువులకు వెళుతుందని భావించి పర్యవసానంగా సింహాసనం మీద నిజమైన హక్కుదారులు కుట్ర ద్వారా చంపబడే వరకు వారు రాజు మరణ వార్తను రహస్యంగా ఉంచారని సుహనాది " చాచ్ నామా "లో వివరించాడు. దీనిని అనుసరించి చాచ్ తనను తాను పాలకుడిగా ప్రకటించి తరువాత సుహండిని వివాహం చేసుకున్నాడు. ఇంతటితో రాయ్ రాజవంశం ముగింపుకు వచ్చి చాచ్ రాజవంశం అని పిలువబడే మరొక బ్రాహ్మణ రాజవంశం ప్రారంభమైంది.[8]
రాయ్ సహసి మరణించిన ఆరు నెలల తరువాత ఆయన సోదరుడు, చిత్తూరుకు చెందిన రానా మహారతు రాయ్ రాజవంశం వారసుడని పాలకుడని చెప్పుకుంటూ చాచ్‌ను పోరాటానికి పిలుస్తూ సవాలు చేశాడు. ఇద్దరూ ద్వంద్వ పోరాటంలో నిమగ్నమవడంతో మహారాతు చంపబడ్డాడని పోరాటంలో గుర్రం లేదా మరే ఇతర జంతువును ఎక్కడం నిషేధించబడిందని చచ్ నామా పేర్కొంది. అయినప్పటికీ ద్వంద్వ యుద్ధం సమయంలో చాచ్ తన ప్రత్యర్థిని చంపడానికి గుర్రాన్ని ఎక్కాడు.[8][9]
పాలకులు
మార్చుసంస్కృత నామాలు రూపాంతరం చెందడానికి అవకాశం ఉంది. సింధు రాయ్ పాలకుల కింది కాలక్రమంలో వాటిని క్రమబద్ధీకరించారు: [5]
- రాయ్ దివా జి (దేవాదిత్య) పొత్తులతో తన పాలనను మక్రాను వరకు తూర్పున, కాశ్మీరుకు పశ్చిమాన, దక్షిణాన కరాచీ నౌకాశ్రయం వరకు, ఉత్తరాన కందహారు వరకు విస్తరించాడు.[ఆధారం చూపాలి]
- రాయ్ సహిరాలు (శ్రీ హర్ష)
- రాయ్ సహసి (సింహసేన)
- రెండవ రాయ్ సహిరాలు, నింరోజు రాజుతో యుద్ధం చేసే సమయంలో మరణించాడు.
- రెండవ సహసి, చివరి పాలకుడు.
ఇవి కూడా చూడండి
మార్చుమూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Harsha and His Times: A Glimpse of Political History During the Seventh Century A.D. , Page 78 by Bireshwar Nath Srivastava (Chowkhamba Sanskrit Series Office, 1976)
- ↑ Al- Hind: The slave kings and the Islamic conquest, Volume I. Brill. 1991. p. 152. ISBN 9004092498.
- ↑ Peter Crawford, The War of the Three Gods: Romans, Persians and the Rise of Islam, (Pen & Sword, 2013), 192.[1]
- ↑ André Wink, Al-hind: The Making of the Indo-islamic World, Vol. I, (E.J. Brill, 1990), 133.[2]
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Wink, Andre (1996). Al Hind: The Making of the Indo-Islamic World. BRILL. p. 152. ISBN 90-04-09249-8.
- ↑ Mirchandani, B. D.; Glimpses of Ancient Sind[page needed]
- ↑ The Chachnamah: an ancient history of Sind. Translated from the Persian by Mirza Kalichbeg Fredunbeg. Commissioner's Press (1900).[page needed]
- ↑ 8.0 8.1 "Chach Nama – The queen falls in love with Chach who becomes the Ruler through her love" Archived 2016-03-03 at the Wayback Machine, Packhum.org
- ↑ "Chach fights with Maha-rat and kills him by a strategem" Archived 2016-10-09 at the Wayback Machine, Packhum.org
| అంతకు ముందువారు రార్ రాజవంశం |
రాయ్ రాజవంశం క్రీ.పూ.489 – 690 |
తరువాత వారు ఇస్లాం దండయాత్ర (అలోరు చాచ్) |