రోషనారా
రోషనారా బేగం (3 సెప్టెంబరు 1617 - 11 సెప్టెంబరు 1671)[1] రోషనారా మొఘలు యువరాణి, షాజహాను చక్రవర్తి, ఆయన భార్య ముంతాజు మహలు రెండవ కుమార్తె. రోషనారా తెలివైన మహిళ, ప్రతిభావంతురాలైన కవయిత్రి. ఆమె తన తమ్ముడు ఔరంగజేబు పక్షపాతి. 1657 లో షాజహాను అనారోగ్యం తరువాత జరిగిన వారసత్వ యుద్ధంలో ఆయనకు రోషనారా మద్దతు ఇచ్చింది. 1658 లో ఔరంగజేబు సింహాసనం అధిష్ఠించిన తరువాత రోషనారాకు ఆమె సోదరుడు పాద్షా బేగం బిరుదు ఇచ్చి, మొఘలు సామ్రాజ్యం ప్రథమ మహిళగా గౌరవించాడు.
| Roshanara Begum | |
|---|---|
| Shahzadi of the Mughal Empire Padshah Begum | |
Princess Roshanara with her attendants | |
| జననం | 3 September 1617 Burhanpur, India |
| మరణం | 1671 సెప్టెంబరు 11 (వయసు 54) Delhi, India |
| Burial | Roshanara Bagh, Delhi |
| House | Timurid |
| తండ్రి | Shah Jahan |
| తల్లి | Mumtaz Mahal |
| మతం | Islam |
ఈమె పేరున ఉత్తర ఢిల్లీలో రోషనారా బాగు పేరుతో ఒక ఉద్యానవనం ఉన్నది[2]. ఈనాటి రోషనారా క్లబ్బు ఈ పార్కులో భాగంగా ఉన్నది. అయితే " రోషనారా బాగు " ఉద్యానవనం ద్వారా రోషనారా ప్రసిద్ది చెందింది.[3] ఆహ్లాదకరమైన ఈ ఉద్యానవనం ప్రస్తుతం ఉత్తర ఢిల్లీలో ఉంది. 19 వ శతాబ్ధంలో బ్రిటిషు ప్రభుత్వం నిర్మించిన కంట్రీ క్లబ్బు వాస్తవంగా రోషనారాబాగులో ఒక భాగంగా ఉంది.
కుటుంబం
మార్చురోషనారా నలుగురు సోదరులలో పెద్దవాడైన దారా షికో షాజహాను అభిమాన కుమారుడుగా ప్రత్యేకత పొంది నెమలి సింహాసనం వారసుడయ్యాడు. రెండవ కుమారుడు బెంగాలు రాజప్రతినిధి షా షుజా తన తండ్రి సింహాసనం మీద బహిరంగ తిగుబాటు చేయడానికి ప్రణాళిక వేసాడు. మూడవ కుమారుడు ఔరంగజేబు దక్కను రాజప్రతినిధిగా ప్రతిపాదించబడ్డాడు. చిన్న కుమారుడు మురాదుకు గుజరాతు రాజప్రతినిధి పదవి లభించింది. ఈ స్థానంలో ఆయన చాలా బలహీనుడని పనికిరానివాడని నిరూపించాడు. షాజహాను ఆయన బిరుదులను తొలగించి దారా షికోకు ఇచ్చాడు. ఇది షాజహాను ఆయన చిన్న కుమారులు మధ్య కుటుంబ పోరాటానికి దారితీసింది. వారు వృద్ధాప్య చక్రవర్తిని పదవీచ్యుతుని చేసి, తమ కోసం సింహాసనాన్ని స్వాధీనం చేసుకోవాలని నిర్ణయించుకున్నారు. ఈ బలపోరాటంలో దారా షికో తన పెద్ద సోదరి జహానారా బేగం మద్దతును పొందగా రోషనారా బేగం బదులుగా ఔరంగజేబుతో కలిసి ఉంది.
అధికారం చేపట్టడం
మార్చుఔరంగజేబును చంపడానికి ఆమె తండ్రి, దారా షికో చేసిన కుట్ర విఫలమైనప్పుడు రోషనారా అధికారంలోకి రావడం ప్రారంభమైంది. కుటుంబ సంక్షోభాన్ని శాంతియుతంగా పరిష్కరించడానికి షాజహాను ఢిల్లీ సందర్శించడానికి ఔరంగజేబుకు ఆహ్వాన లేఖ పంపాడు. షాజహాను తన మూడవ కొడుకును సింహాసనానికి తీవ్రమైన ముప్పుగా భావించినందున ఔరంగాజేబును పట్టుకుని జైలులో పెట్టడానికి, చంపడానికి ప్రణాళిక వేశాడు. రోషనారాకు తన తండ్రి కుట్ర గురించి తెలియగానే ఆమె ఔరంగజేబుకు ఒక దూతను పంపించి వారి తండ్రి నిజమైన ఉద్దేశాలను తెలియజేసింది. ఔరంగజేబును ఢిల్లీకి దూరంగా ఉండమని హెచ్చరించింది.
సమయానుకూల హెచ్చరికకు రోషనారాకు ఔరంగజేబు చాలా కృతజ్ఞతలు తెలిపారు. ఔరంగజేబుకు అనుకూలంగా వారసత్వ యుద్ధం పరిష్కరించబడిన తరువాత ఆమె త్వరితగతిలో రాజసభలో శక్తివంతమైన వ్యక్తిగా మారింది. దారా షికో ఎప్పుడైనా అధికారంలోకి వస్తే వారసత్వ యుద్ధంలో తాను ధరించిన పాత్ర కారణంగా దారా షికో ఆమెను చంపేస్తాడని భయపడిన రోషనారా దారాను ఉరితీయాలని ఔరంగజేబును ఆదేశించాలని పట్టుబట్టింది. పురాణ కథనాల ఆధారంగా దారాను గొలుసులతో బంధించి, చాందిని చౌకు చుట్టూ నడిపించి శిరచ్ఛేదం చేశారు. రోషనారా ఆ నెత్తుటి తలని బంగారు తలపాగాతో చుట్టి చక్కగా ప్యాకు చేసి, ఔరంగజేబు బహుమతిగా తన తండ్రికి పంపాడు. ఆయన రాత్రి భోజనానికి కూర్చున్న సమయంలో ప్యాకేజీని తెరిచిన షాజహాను, తన అభిమాన కుమారుడి తల చూసి చాలా బాధపడి అపస్మారక స్థితిలో పడిపోయాడు. ఈ సంఘటన తర్వాత చాలా రోజులు ఆయన మూర్ఖంగా ఉన్నాడు.
రోషనారాకు వారి తండ్రికి అభిమాన కుమార్తె అయిన జహనారా పట్ల అసూయ ఉండేది. వారసత్వ యుద్ధంలో తమ తండ్రి, సోదరుడికి మద్దతు ఇచ్చినందుకు జహానారా మీద అసంతృప్తి చెందిన ఔరంగజేబు, ఆమెను (జహానారాను) రాజాంతఃపుర అధిపతిగా ఉన్న పదవి నుండి తొలగించి ఆమె స్థానంలో రోషనారాను నియమించడంతో రోషనారా తన సోదరి మీద భారీ విజయం సాధించింది.
అయితే చివరికి, రోషనారా ఔరంగజేబు ఒకరితో ఒకరు బయటపడ్డారు. అక్బరు కాలం నుండి మొఘలు యువరాణులు ఒంటరిగా ఉండటానికి బాధ్యత వహించారు, కాబట్టి వారి సంతానం సింహాసనం కోసం సవాలు చేయదు. రోషనారా ప్రేమికులను స్వీకరించిందని పుకారు వచ్చింది. దీనిని ఔరంగజేబు బాగా పట్టించుకోలేదు. అదనంగా ఆమె ఔరంగజేబు అంతఃపురాన్ని శిలాహృదయంతో పరిపాలించి తన సోదరుడి భార్యల ద్వేషాన్ని సంపాదించింది. ఆమె బంగారం, భూమిమీద ప్రేమతో పెద్ద ఎత్తున సంపదను కూడబెట్టింది. తరచుగా అవినీతి పద్ధతులను అనుసరించి సంపద కూడబెట్టింది. దీనికారణంగా ఆమె మీద అనేక ఫిర్యాదులు వచ్చాయి. రాజసభలో ఆమెకు ఉన్న అధికారం కారణంగా వీటిలో ఏ ఫిర్యాదుకు రాజసభలో న్యాయం లభించలేదు. అదనంగా ఆమె తన ఆర్థిక ప్రయోజనాల కొరకు దక్కనులో తన సుదీర్ఘ సైనిక పోరాటానికి బయలుదేరే ముందు ఔరంగజేబు ఆమెకు ఇచ్చిన అధికార అధికారాలను ఆమె దుర్వినియోగం చేసింది.
ఆమె శత్రువులు త్వరలోనే ఆర్థిక, నైతిక తుఫాను చర్యలను ఔరంగజేబు దృష్టికి తీసుకువచ్చారు. చాలా కఠినమైన ముస్లిం ఔరంగజేబు రోషనారా స్వేచ్ఛా జీవనశైలి, ఆమె అత్యాశ స్వభావం మీద విరుచుకుపడ్డాడు. ఢిల్లీకి తిరిగి వచ్చిన తరువాత ఔరంగజేబు రోషనారాను ఆమె అధికారాలను తొలగించి తన కోర్టు నుండి బహిష్కరించాడు. ఆమెను ఏకాంతంగా ఉండి, ఢిల్లీ వెలుపల ఉన్న తన తోట రాజభవనంలో ధర్మబద్ధమైన జీవితాన్ని గడపాలని ఆదేశించాడు.
మరణం
మార్చు
ఔరంగజేబు పాలన స్థాపించబడిన తరువాత. రోషనారా తన చర్యల కారణంగా ఎదుర్కొన్న చిక్కులకు భయపడింది. కోటగోడల లోపలి నగరానికి దూరంగా తన కోసం ఒక రాజభవనం నిర్మించమని ఔరంగజేబును కోరింది. ప్రమాదకరమైన, అనిశ్చితంగా ఉన్న రాజకీయాలకు దూరంగా ఉండాలని ఆమె నిర్ణయించుకుంది. రోషనారా ఢిల్లీలోని తన రాజభవనంలో వైరాగ్యంతో నిండిన జీవితాన్ని గడపడానికి ఎంచుకుంది. ఆమె అవివాహితగా నిలిచింది. తరువాత ఆమె జీవితాంతం వరకు తన రాజభవనంలో నివసించలేదు. రోషనారా తోట మధ్యలో ఆమె రాజభవనం భారతదేశ చరిత్రలో ఆమె పోషించిన కీలక పాత్రను గుర్తు చేస్తుంది. ఆమె 54 సంవత్సరాల వయస్సులో మరణించింది. ఔరంగజేబు ఆమెను రోషనారా బాగు అనే తోటలో చేర్చాడు. ఆమె తాను స్వయంగా రూపకల్పన చేసిన ఉద్యానవనంలో చివరిజీవితం మొత్తం నివసించింది.
చిత్రమాలిక
మార్చు-
రోషనారా బేగం సమాధి కుడి, ఏడమలు -
లోపలి అలంకరణ -
రోషనారా బేగం సమాధిదృశ్యం -
రోషనారా ఉద్యానవనంలో " రోషనారా బేగం " సమాధి.
అదనపు అధ్యయనం
మార్చు- డాల్రింపులు, విలియం:" సిటీ ఆఫ్ డ్జింసు:ఢిల్లీలో ఒక సంవత్సరం". 1993, హార్పరు కోలింసు, లండను.ISBN 0-00-215725-X.
- ఆరంభ, అబ్రహాం: " ది ముఘలు త్రోన్" 1997. పగుయిను బుక్సు. ఇండియా.
తెలుగు నవల
మార్చుఈమె గురించి ప్రముఖ చారిత్రాత్మక రచయిత ముదిగొండ శివప్రసాద్ ఒక నవలను రచించి వారపత్రికలో ధారావాహికగా ప్రచురించారు.
మూలాలు
మార్చు- ↑ Nath, Renuka (1990). Notable Mughal and Hindu women in the 16th and 17th centuries A.D. (1. publ. in India ed.). Inter-India Publ. p. 145. ISBN 9788121002417.
- ↑ Dalrymple, William: "City Of Dijinns - A Year In Delhi", Page 198, 1993. Harper Collins, London. ISBN 0 00-215725
- ↑ Dalrymple, William: "City Of Djinns: A Year In Delhi", Page 198, 1993. Harper Collins, London. ISBN 0-00-215725-X