వికీపీడియా:ఈ వారపు వ్యాసం/2024 46వ వారం

కలచూరి రాజవంశం

కలచూరి రాజవంశం సా. శ. 6 నుంచి 7 వ శతాబ్దాల మధ్య పశ్చిమ-మధ్య భారతదేశంలో పాలించిన ఒక భారతీయ రాజవంశం. వారిని హైహయులు లేదా "ప్రారంభ కలాచూరీలు" అని కూడా పిలుస్తారు. కలచూరి భూభాగంలో ప్రస్తుత గుజరాత్, మధ్యప్రదేశ్, మహారాష్ట్ర ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. వారి రాజధాని బహుశా మహిష్మతి వద్ద ఉందని భావిస్తున్నారు. ఎల్లోరా, ఎలిఫెంటా గుహ స్మారక చిహ్నాలను కలచూరి పాలనలో నిర్మించినట్లు శాసనాల, నాణేల ఆధారాలు సూచిస్తున్నాయి. రాజవంశం మూలం అనిశ్చితం. 6 వ శతాబ్దంలో కలచూరిలు గతంలో గుప్తులు, వాకాటకులు, విష్ణుకుండినులు పాలించిన భూభాగాల మీద నియంత్రణ సాధించారు. శిలాశాసనంలో ముగ్గురు కలచూరి రాజులు మాత్రమే పేర్కొనబడ్డారు: శంకరగాన, కృష్ణరాజు, బుద్ధరాజు. 7 వ శతాబ్దంలో కలచూరిలు శక్తిని వాతాపిలోని చాళుక్యులు పడగొట్టారు. ఒక సిద్ధాంతం త్రిపురి, కళ్యాణి తరువాతి కలచూరి రాజవంశాలను మహిష్మతి కలచూరిలతో కలుపుతుంది. కలచూరి శాసనాల ప్రకారం, రాజవంశం ఉజ్జయిని, విదిషా, ఆనందపురాలను నియంత్రించింది. వారి రాజధాని మాళ్వా ప్రాంతంలోని మహిష్మతి అని సాహిత్య ఆధారాలు సూచిస్తున్నాయి. ఈ రాజవంశం విదర్భను కూడా నియంత్రించింది. అక్కడ వారు ఒకతక, విష్ణుకుండిన రాజవంశాల తరువాత పాలన సాధించారు. 6 వ శతాబ్దం మధ్యకాలంలో కలచురిలు ఉత్తర కొంకణాన్ని (ఎలిఫెంటా పరిసరప్రాంతాలు) జయించారు. (ఇంకా…)