విభాండక ఋషి

విభాండక ఋషి (హిందీ- विभान्डक ॠषि), కశ్యపుడు యొక్క వంశీయుడైన హిందూ సన్యాసి లేదా ఋషి.

విభాండక ఋషి
సమాచారం
పిల్లలు	ఋష్యశృంగ మహర్షి

ఆశ్రమం

ఇతని ఆశ్రమం మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని భిండ్ పట్టణానికి దగ్గరలో ఉంది, అక్కడ అతను దేవుని యొక్క అంతిమ వాస్తవికత కోసం గొప్ప ధ్యానం, తపస్సును చేపట్టాడు. హిందూ పురాణాలు, మహాభారతం యొక్క వనపర్వం కథ ప్రకారం, కౌశికి దేవదారి నది ప్రాంతంలో విభాండక ఋషి యొక్క ఆశ్రమం ఉంది. కౌశికి దేవదా నదిని కున్వారీ లేదా క్వారీ నదిగా గుర్తిస్తారు.

భిండ్ పట్టణం

భిండ్ పట్టణం పేరు ఈ గొప్ప ఋషి పేరు ద్వారా పెట్టబడింది.

విభాండక ఆలయం

భిండి వద్ద ఉన్న విభాండక లేదా భిండి ఋషి అనే పురాతన ఆలయం ఇప్పటికీ ఉంది.

రాజు పృథ్వీరాజ్ చౌహాన్

రాజు పృథ్వీరాజ్ చౌహాన్ క్లాసిక్ పర్మల్ రాసో ప్రకారం, దట్టమైన అడవులలో ఉన్న విభాండక ఋషి యొక్క సమాధి స్థలం వద్ద (దహన ప్రదేశం) మకాం వేసి, సిర్సాగర్ యుద్ధంలో చందేల్తో పోరాడటానికి వెళ్లి వారి కమాండర్ మల్కాన్ను ఓడించాడు.

వన ఖండేశ్వర్ దేవాలయం

పాండవులు, వారి బహిష్కరణ సమయంలో, విభాండక ఋషి ఆశ్రమాన్ని సందర్శించారు. రాజు పృథ్వీరాజ్ చౌహాన్ నిర్మించబడిన శివుని దేవాలయం ఇప్పుడు ఈ ప్రదేశం వన ఖండేశ్వర్ దేవాలయంగా పిలువబడు తున్నది.

సంతానం

ఇతని కుమారుడు శృంగి ఋషి. పురాతన భారతదేశం యొక్క రామాయణ కాలంలో గొప్ప శృంగి ఋషి.

అద్వైత మఠాలు

అద్వైత వేదాంత ప్రకారం, ఆది శంకరాచార్య నాలుగు మఠాలు (సంస్కృతం: मठ), పశ్చిమాన ద్వారకా ప్రధాన కార్యాలయం, తూర్పులోని జగన్నాధ పూరి, దక్షిణాన శృంగేరి, ఉత్తరాన బదరీ మఠాన్ని స్థాపించారు. ప్రతి మఠం తన నాలుగు ప్రధాన శిష్యులలో ఒకరు ఉంటూ, ప్రతి ఒక్కరూ వేదాంత సంప్రదాయాన్ని కొనసాగిస్తున్నారు.

పాండే ప్రకారం, ఈ మఠాలు శంకరాచార్యచే స్వయంగా స్థాపించబడలేదు, కానీ వాస్తవానికి విభాండక ఋషి, అతని కుమారుడు ఋష్యశృంగ మహర్షి చే స్థాపించబడిన ఆశ్రమాలు. ఆది శంకరాచార్యులు ద్వారకా, శృంగేరిలోని ఆశ్రమాలు వారసత్వంగా తీసుకున్నారు, శృంగవరపుర వద్ద ఉన్నఆశ్రమాన్ని బదరీకు, అంగదేశం వద్ద ఉన్నఆశ్రమాన్ని జగన్నాథ పురి వద్దకు ఆశ్రమాలను మార్చారు.

మూలాలు

• Pandey, S.L. (2000), Pre-Sankara Advaita. In: Chattopadhyana (gen.ed.), "History of Science, Philosophy and Culture in Indian Civilization. Volume II Part 2: Advaita Vedanta", Delhi: Centre for Studies in Civilizations