వేంకట పార్వతీశ కవులు

వేంకట పార్వతీశకవులు ఇరవైయవ శతాబ్దిలో తెలుగు సాహిత్య రంగంలో పేరెన్నికగన్న తెలుగు జంటకవులు. బాలాంత్రపు వెంకటరావు, ఓలేటి పార్వతీశం వేంకట పార్వతీశకవులుగా జంటకట్టి కవిత్వరచన చేశారు.

వేంకట పార్వతీశ్వర కవులు

జీవిత విశేషాలు

బాలాంత్రపు వెంకటరావు (1880-1955), ఓలేటి పార్వతీశం (1882 - 1955), తెలుగులో జంట కవులు. సంయుక్తంగా అనేక పుస్తకాలను గద్య, పద్యాలలో రాశారు. వారు ఆంధ్ర ప్రచారిణీ గ్రంథమాల పతాకంపై ప్రచురించబడిన బెంగాలీ, హిందీ, మరాఠీ నవలల అనువాదాల ద్వారా తెలుగు నవల అభివృద్ధికి సహకారం అందించారు. వీరు కాకినాడలో నివసించారు. పిఠాపురం రాజాస్థాన పోషణలో ఉండేవారు.

వారు బంకించంద్ర ఛటర్జీ ప్రసిద్ధ నవలలైన కపలకుండల , విషవృక్షం లను అనువదించారు. వారి గద్యం వ్యవహారికమైనది. కానీ తేలికైనది, సరళమైనది. అనువాదాల ద్వారా గద్యంలో వారి అద్భుతమైన రచనలు మధ్యతరగతి గృహిణులలో పఠనాభిలాషను కలిగించాయి. సమావేశాల నుండి వంటగదికి సాహిత్యాన్ని తీసుకెళ్ళడానికి దోహదపడ్డారు. నవలల అనువాదాలు భారతదేశపు పురాతన కీర్తి పునరుజ్జీవనం కోసం విజ్ఞప్తి చేసే మధుమందిరం వంటి వాస్తవ రచనలను రాయడానికి వారిని ప్రేరేపించాయి. వారి అసలు నవలలలో, వర్ణనలు, పాత్రల చిత్రీకరణ పైచేయి సాధిస్తాయి. దీనిని ప్రమదవనంలో చూడవచ్చు, ఇక్కడ కొద్దిపాటి కథాంశం అనవసరంగా వివరించబడింది.

కవులుగా, వారు సంప్రదాయ గ్రంథాల నుండి ప్రయోగాత్మక కాల్పనికవాదం రూపంలోకి సమాచారాన్ని మార్చడాన్ని గమనించవచ్చు. వారి ఏకాంత సేవ కొత్త కవితా విధానాన్ని సూచిస్తుంది. ఇది తరువాత తెలుగులో శృంగార ఉద్యమంగా మారింది.

తరువాత, వారు బృందావన-కావ్యాన్ని వ్రాసారు. దానిని తమ పోషకుడైన పిఠాపురం యువరాజుకు అంకితం చేశారు.

రామాయణం ఇతివృత్తంపై రాయడానికి వారు ప్రణాళిక వేసుకున్నారు, పార్వతీశం మరణం కారణంగా ఈ ప్రాజెక్ట్ పూర్తి కాలేదు. అయినప్పటికీ, ఇది తరువాత ఉన్న కవి వెంకటరావు చేత పూర్తయింది.

పిల్లలకు సాహిత్య వికాసంలో కవులు ప్రత్యేక స్థానాన్ని కలిగి ఉన్నారు. ఆకర్షణీయమైన దృష్టాంతాలతో పిల్లలకు మా సాంప్రదాయాలను పరిచయం చేసే ధోరణిని వారు ప్రారంభించారు. వారు సాంప్రదాయిక గద్యాలను ఉపయోగించడం ద్వారా, వారు సరళమైన, స్పష్టమైన శైలిని రూపొందించారు, దీనిని పిల్లలు గ్రహించవచ్చు. వారు ఈ ధారావాహికలో భారతం, భాగవతం, రామాయణాలను ప్రచురించారు.

రచనలు

వేంకట పార్వతీశ కవులు "కావ్య కుసుమావళి", "బృందావనం", "ఏకాంత సేవ" తదితర కావ్యాలు రచించారు. వీరి కావ్యాల్లో ప్రఖ్యాతమైన కావ్యం "ఏకాంత సేవ". వీరి '"కవితా కల్పవల్లి" ఒక రచనా మాధురీముర్తిగా పలువురు కీర్తించారు. వీరు "కావ్యకుసుమావళి" రెండు భాగాలుగా వెలువడింది.అష్టోత్తర శత కవితా సమాహారం ఇది.మొదటి భాగంలో 43, మిగిలినవి రెండో భాగంలో ఉన్నవి.మొదటి ఇరవైనాలుగులో 20 శీర్షికలు "హారావళి" (9) అనే పేరున ప్రప్రధమంగా ముద్రించారు. 1916లో వీరు "భావగీతములు" అని భావకవిత్వ సంకలనాన్ని రచించారు. వీరి "కపోతము" అనే కధాకావ్యం సతీసహగమన దురాచారాన్ని, "జలజ మాలిక" అనేది బాల్య వివాహాలను శ్రోత్రియ కుటుంబాలలో ఉన్న మూఢ విశ్వాశాలనూ ఖండిస్తాయి. "శ్రావణ శుక్రవారం" అనే కధ వేశ్యాలోలత్వాన్ని నిరసిస్తుంది. వేంకట పార్వతీశ కవులకు స్త్రీయదు పూజ్యభావం సర్వత్రా గోచరిస్తుంది. "గృహలక్ష్మి" "ధర్మపత్ని" అనే కవితలలో ఆతత్త్వమే గోచరిస్తుంది. వీరి "భావ సంకీర్తనము" గద్యశైలిని తలపించే 102 సీసపద్యాల కూర్పు. జీవుని మనోవేదన రసవంతమూ, భక్తిభావ చిందూరమూ అయిన సంకీర్తనంగా పరిణామించి విశ్వవీణలో ఐక్యం కావాలనే ఆదర్సం దీనికి మూలసూత్రం.జీవుడు నిమిత్త మాత్రుడు, భగవదధీనుడు. ఆయన కరుణా కటాక్ష వీక్షణాలకై తాపత్రయ పడుతూ కాల ప్రవాహంతో బాటు సంచరిస్తాడు.ఆయన చరణాలను శరణు కోరి వివిధ యోగాలలో దర్సించి జీవన్ముక్తుడవుతాడు.ఈ జీవనైజాన్నే ఈజంటకవులు "భావ సంకీర్తనము" లో ధ్వనింపజేసినారు. "బృందావనము" ఈ కావ్యం యువరాజగు శ్రీరావు వేంకటమహాపతి గంగాధర రామారావు బహద్దురు వారి వివాహ సందర్భంలో సమర్పించబడినది. వీరి "ఏకాంత సేవ" ఒక మధురభక్తి ఆధునిక కావ్యం. ప్రకృతీ పురుషుల ప్రణయగాధ ఇది.ప్రకృతి వనలక్ష్మి. పురుషుడు సూర్యుడు.అహస్యరుడు అపరదిక్యాంతను చేరడంతో రాత్రంతా విరహంతో వేసారిన ప్రకృతికాంత ప్రాతఃకాల సూచనలు దృగ్గోచరం కావడంతో సర్వసన్నద్దంగా ప్రియుని చేరడానికి బయలుదేరింది. ఇంతలో అతడే వస్తాడు.ఆమె ప్రేమ ఫలిస్తుంది. ఇది ఒక అద్వైత ప్రణయకధ.

శైలి విశిష్టతలు

వేంకట పార్వతీశ కవుల కవిత్వం ఇరవైయవ శతాబ్ది కవిత్వధోరణయిన భావ కవిత్వానికి ఆద్యులలో నిలుస్తారు.

ఉదాహరణలు

విరిదండ మెడలోన వేయుటే కాని
కన్నార నీ మూర్తి గాంచనే లేదు.
ప్రణమిల్లి యడుగుల బడుటయే కాని
చేతులారగ సేవ జేయనే లేదు

నిను గాంచి ముగ్ధనై నిల్చుటే కాని
ప్రేమదీరగ బల్కరింపనే లేదు.
ఏమేమొ మనసులో నెంచుటే కాని
తిన్నగా నా కోర్కి దెలుపనే లేదు;

పరనందనోద్యాన వనలక్ష్మి నేను
తరుణ శృంగార మాధవుడవు నీవు
దివ్యమూర్తివి నీవు-దీప్తిని నేను
సర్వమంగళ నేను-శంభుండనీవు
నీకు దక్కితి నాకు నీవు దక్కితివి
ఏలదాగెదవింక హృదయాధినాధ

గానమాతనిది, చొక్యంబైన శ్రుతి నాది
సరసమోహన కలస్వవము మాది
రాగ మాతనిది, తోరంబైన కళ నాది
స్వరమాతనిది, విభాసురమైన లయనాది
సురభిరామొదవి స్ఫురణ మాది
భావమాతనిది, జీవంబైన-ధ్వనినాది
నవ నవానంద వైభవము మాది

బయటి లంకెలు

• వెంకట పార్వతీశకవుల షష్టిపూర్తి వేడుకల్లో భాగంగా తమ కవితలు సంకలనం చేసి కవులు ప్రచురించిన మహోదయము కవితా సంకలనం
• "అక్షర చిత్రాలు - డాక్టర్ ద్వా.నా.శాస్త్రి". www.maganti.org. Retrieved 2020-05-17.