వేణుగోపాల స్వామి దేవాలయం (మైసూరు)
కృష్ణ రాజ సాగర సమీపంలోని హోస కన్నంబడి వద్ద ఉన్న వేణుగోపాల స్వామి ఆలయం భారతదేశంలోని కర్ణాటకలోని హోయసల నిర్మాణ శైలికి ఉదాహరణ. మైసూరు జిల్లా సోమనాథపురలో చెన్నకేశవ దేవాలయం ఉన్న కాలంలోనే ఈ ఆలయాన్ని క్రీస్తుశకం 12వ శతాబ్దంలో నిర్మించారు.[1][2]
| వేణుగోపాల స్వామి దేవాలయం | |
|---|---|
 ఆలయ సముదాయంలోకి ప్రవేశం | |
  కర్ణాటకలో స్థానం | |
| భౌగోళికం | |
| భౌగోళికాంశాలు | 12°26′40″N 76°34′04″E / 12.44444°N 76.56778°E |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | కర్ణాటక |
| జిల్లా | మాండ్య జిల్లా |
| సంస్కృతి | |
| దైవం | శ్రీ కృష్ణుడు |
| చరిత్ర, నిర్వహణ | |
| నిర్మించిన తేదీ | 12వ శతాబ్దం |
స్థానం
మార్చు1909లో సర్ ఎం.విశ్వేశ్వరయ్య కృష్ణ రాజ సాగర ఆనకట్ట ప్రాజెక్టును నిర్మించక ముందు, ఆలయ సముదాయం కన్నాంబడి గ్రామంలో ఉండేది. అప్పటి మైసూర్ రాజు, కృష్ణ రాజా వడియార్ IV, కన్నాంబడి నివాసితుల కోసం ఒక కొత్త గ్రామాన్ని నిర్మించాలని ఆదేశించాడు, దానికి హోసా కన్నంబడి (కొత్త కన్నంబడి) అని పేరు పెట్టారు. అయితే, వేణుగోపాల స్వామి ఆలయ సముదాయం, కెన్నేశ్వర (ఈశ్వర) ఆలయం, కాళమ్మ (స్థానిక దేవత) ఆలయాలు అనే 2 ఇతర ఆలయాలను వదిలివేయవలసి వచ్చింది. 1930 నాటికి, ఆనకట్ట మొదటి దశ పూర్తయింది. మూడు దేవాలయాలు మునిగిపోయాయి.
ఆర్కిటెక్చర్
మార్చుఅసలు ఆలయ సముదాయం దాదాపు 50 ఎకరాలు (20 హెక్టార్లు) 100/60 గజాలు (91 మీ × 55 మీ) విస్తీర్ణంలో ఉంది. ఈ సముదాయం రెండు 'ప్రకారాలు' చుట్టబడిన ఒక సుష్ట భవనం, బయటి ద్వారం (మహాద్వార)కు రెండు వైపులా వరండాలు ఉన్నాయి, దాని చుట్టూ యాగశాల, వంటగది ఉన్నాయి. ఇది రెండవ మహాద్వారం ద్వారా చుట్టబడి ఉంది, ఇది లోపలి ఆవరణకు దారితీసింది, సోమనాథపుర ఆలయాన్ని పోలి ఉంటుంది.
మునిగిపోవడం, పునరుద్ధరణ
మార్చు1909లో KRS ఆనకట్టను నిర్మించినప్పుడు, ఆలయం మునిగిపోవడాన్ని ఖండించారు. 1930 నాటికి, కన్నంబాడి గ్రామం మొత్తం పూర్తిగా నీటి అడుగుకు వెళ్ళిపోయింది. ఏది ఏమైనప్పటికీ, రిజర్వాయర్‌లో నీటి మట్టాలు పడిపోయినప్పుడల్లా, సాధారణంగా కరువు సంవత్సరాలలో ఆలయం తిరిగి పుంజుకుంటుంది. ఇది దాదాపు 2000 సంవత్సరంలో చాలా స్పష్టంగా కనిపించింది. 70 సంవత్సరాలకు పైగా ఆలయం నీటి అడుగున ఉంది, మద్యం వ్యాపారి, పరోపకారి శ్రీ శ్రీ హరి ఖోడే మార్గదర్శకత్వంలో ఖోడే ఫౌండేషన్ ఆలయాన్ని తరలించి, పునరుద్ధరించే పనిని చేపట్టింది. మొత్తం కాంప్లెక్స్‌ను మైసూర్‌లోని మధువన పార్క్‌కు మార్చాలని తొలుత ప్రణాళిక రూపొందించారు. అయితే, హోసా కన్నంబాడి గ్రామస్తుల నుండి నిరసనలు పునరావాస గ్రామం సమీపంలోని ప్రదేశానికి మార్చడానికి ఫౌండేషన్‌ను ఒప్పించాయి. ప్రాజెక్ట్ వ్యయం సుమారు ₹ 2.5 కోట్లుగా అంచనా వేయబడింది.
కొత్త సైట్ అసలు సైట్‌కి ఉత్తరంగా ఒక కి.మీ. KRS నీటి మట్టం దాని గరిష్ట సామర్థ్యం 124.80 అడుగులను తాకినట్లయితే బ్యాక్ వాటర్ ఆలయం వెలుపలి గోడలను తాకుతుంది. ఇది బృందావన్ గార్డెన్స్ నుండి రోడ్డు మార్గంలో 9 కిమీ దూరంలో ఉంది.
సమూహంలోని అంతర్గత వాస్తుశిల్పులు అసలు ఆలయాన్ని వీడియోలో చిత్రీకరించారు, 16,000 ఫోటోగ్రాఫ్‌లు తీశారు, అసలు ఆలయ నిర్మాణంలో ఉపయోగించిన ప్రతి స్లాబ్‌ను గుర్తించారు. శిక్షణ పొందిన కళాకారులు, శిల్పులతో హోసా కన్నంబడిలో ప్రతి ఆలయ రాయిని తొలగించి పునర్నిర్మించారు, తమిళనాడుకు చెందిన ఆరుగురు నిపుణులు కూడా పునర్నిర్మాణంలో పాలుపంచుకున్నారు.
డిసెంబర్ 2011 నాటికి, ఆలయ పునరుద్ధరణ పూర్తయింది, ఇది మునిగిపోవడం, పునరావాసం వంటి సంఘటనలను పరిగణనలోకి తీసుకుని పర్యాటక హాట్‌స్పాట్‌గా మారింది.[3]
మూలాలు
మార్చు- ↑ "Venugopalaswamy Temple".
- ↑ "Relocation of Krishnarajasagar Venugopalaswamy Temple". MysoreSamachar.com. Archived from the original on 2017-06-22. Retrieved 2022-10-05.
- ↑ "Sri Venugopalaswamy Temple reconstruction in progress near KRS". DHNS Mysore. Archived from the original on 2016-03-05. Retrieved 2022-10-05.