సి.ఎస్. రాధాదేవి
సి.ఎస్. రాధాదేవి కేరళకు చెందిన నేపథ్య గాయని, డబ్బింగ్ కళాకారిణి, రేడియో కళాకారిణి, నటి. రాధాదేవి ఏడు దశాబ్దాలుగా మలయాళ రేడియో ప్రసార రంగంలో ఉన్నారు. 30 ఏళ్ల కాలంలో ముప్పైకి పైగా సినిమాల్లో పాడారు. కేరళ సంగీత నాటక అకాడమీ ఫెలోషిప్, కేరళ సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు, కేరళ సంగీత నాటక అకాడమీ నుండి గురుపూజ అవార్డు, కేరళ ఫిల్మ్ క్రిటిక్స్ అవార్డు, మలయాళ సినిమాకు ఆమె చేసిన విశేష కృషికి కేరళ రాష్ట్ర చలనచిత్ర అవార్డుతో సహా అనేక అవార్డులను ఆమె అందుకున్నారు.
సి.ఎస్. రాధాదేవి | |
|---|---|
 సి.ఎస్. రాధాదేవి | |
| జననం | 1931 (age 92–93) ట్రావెన్‌కోర్, బ్రిటిష్ ఇండియా |
| వృత్తి | సోలో సింగర్, డబ్బింగ్ ఆర్టిస్ట్, రేడియో ఆర్టిస్ట్ |
| జీవిత భాగస్వామి | ఎన్. నారాయణన్ నాయర్ |
| సన్మానాలు | కేరళ సంగీత నాటక అకాడమీ ఫెలోషిప్ కేరళ సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు కేరళ సంగీత నాటక అకాడమీ ద్వారా గురుపూజ అవార్డు కేరళ ఫిల్మ్ క్రిటిక్స్ అవార్డు కేరళ స్టేట్ ఫిల్మ్ అవార్డ్ మలయాళ సినిమాకి అత్యుత్తమ సహకారం అందించినందుకు |
| సంగీత ప్రస్థానం | |
| సంగీత శైలి |
|
| వాయిద్యాలు | Vocals |
జీవిత చరిత్ర మార్చు
సి.ఎస్. రాధాదేవి 1931లో ట్రావెన్‌కోర్‌లో శివశంకర పిళ్లై, చెల్లమ్మల కుమార్తెగా జన్మించింది. [1] [2] చిన్నప్పటి నుండి ఆమెకు నృత్యం, సంగీతం పట్ల ఆసక్తి ఉండేది. రాధాదేవి మొదటి గురువులు వైకోమ్ మణి అయ్యర్, ఇరానియల్ తంకప్పన్. [2] ఆమె మద్రాసు రామనాథ భాగవతార్ వద్ద కర్ణాటక సంగీతం నేర్చుకున్నారు. తరువాత ఆమె థైకాడ్ మ్యూజిక్ అకాడమీలో ఒక సంవత్సరం సంగీతం అభ్యసించింది. [3]
వ్యక్తిగత జీవితం మార్చు
యూనివర్సిటీ అసిస్టెంట్ రిజిస్ట్రార్‌గా ఉన్న రాధాదేవి, ఆమె భర్త ఎన్. నారాయణన్ నాయర్‌లకు ఒక కుమారుడు ఎన్. నందగోపాలన్. [3] ఆమె ప్రస్తుతం తిరువనంతపురంలోని పులిమూట్టిల్‌లోని ఉప్పలం రోడ్‌లోని మాలికప్పురక్కల్ ఇంట్లో ఉంటోంది. [4]
కెరీర్ మార్చు
రాధాదేవి తన 13వ ఏట టి.ఎన్.గోపీనాథన్ నాయర్ రచించిన నాటకంలో నటించడం ప్రారంభించింది. ఆమె తండ్రి శివశంకర పిళ్ళై మొదట్లో ఆమె నటనను వ్యతిరేకించారు. 1944లో యచకామోహిని, అంబికపతి (తమిళం) చిత్రాల్లో బాలనటిగా నటించింది. యచకామోహినిలో కూడా నటించి, నృత్యం చేసింది. 1948లో తిక్కూరి సుకుమారన్ నాయర్ నటించిన స్త్రీ చిత్రంలో సెకండ్ హీరోయిన్ గా నటించింది. తరువాత నటుడు బహదూర్ దర్శకత్వం వహించిన బల్లతా పహాయన్ అనే నాటకంలో ప్రధాన పాత్ర పోషించింది.[3][5]
రాధాదేవి మలయాళ సినిమా తొలినాళ్ల నుంచి ప్లే బ్యాక్ సింగింగ్ రంగంలో చురుగ్గా ఉన్నారు. తిరునయినర్‌కురిచి మాధవన్ నాయర్ రాధాదేవిని ప్లేబ్యాక్ సింగింగ్‌కి తీసుకొచ్చారు. [3] 1950 లో వచ్చిన నల్లతంక చిత్రంలో దక్షిణామూర్తి పాడిన పాటలో యేసుదాస్ తండ్రి అగస్టిన్ జోసెఫ్‌తో కలిసి ఆమె మొదటిసారి పాడింది. [3] 30 ఏళ్ల వ్యవధిలో ముప్పైకి పైగా సినిమాల్లో పాడింది. [5] కళానిలయం కృష్ణన్ నాయర్ ఆకాశవాణికి నాయకత్వం వహించారు. 1949లో ఆకాశవాణి ఆవిర్భవించినప్పటి నుంచి ఆయన సాధారణ కళాకారుడు. జగతి ఎన్‌కె ఆచారి, వీరరాఘవన్‌నైర్, ...
1949లో ఆకాశవాణి స్థాపితమైన కాలం నుండి స్థిరంగా ఆర్టిస్ట్‌గా ఉంది. జగతి ఎన్‌కె.ఆచారి, వీరరాఘవన్‌నాయుడు, శ్యామలాలయం కృష్ణన్‌నాయుడు, కె.జి.దేవకి అమ్మ, టి.పి.రాధామణి సహచరులు. ఇంతటితో డబ్బింగ్ రంగేక్కు దాటిన రాధాదేవి మలయాళం, తమిళం, తెలుగు చిత్రాలలో శబ్దన్నాకి. మళయాళంలో ఆనవళర్తి వానంపాటి అనే చిత్రంలో సుజాతకు కటల్ అనే సినిమాలో శారదకు కోసం శబ్దం అందించారు. సీత, జ్ఞానసుందరి, స్నాపకయోహన్నాన్, భక్తకుచేల వంటి చిత్రాలలోని పాత్రలకు ధ్వనులు. వృత్తిపరమైన నాటకరంగంలో పనిచేసిన రాధాదేవి నటన్ బహదూర్ దర్శకత్వం చేయబడ్డ బల్లాత్ పహయన్ అనే నాటకంలో ప్రధాన పాత్ర పోషించింది. యేసుదాస్, ఎం.జి.రాధాదేవి, నెయ్యటింకర వాసుదేవన్, జోడించిన గోపాలన్‌నాయర్‌లతో పాటు చలనచిత్ర నాటకరంగంలో పనిచేసిన జ్ఞాపకాలు రాధాదేవికి ఉన్నాయి.[6]
రాధాదేవి ఏడు దశాబ్దాలుగా మలయాళ రేడియో ప్రసార రంగంలో ఉన్నారు. 1942లో ట్రావెన్‌కోర్ రేడియో స్టేషన్‌లో సంగీత కార్యక్రమాలను నిర్వహించడం ప్రారంభించిన ఆమె 1950లో ఆల్ ఇండియా రేడియోలో కళాకారిణిగా చేరారు. ఆల్ ఇండియా రేడియోలో పనిచేస్తున్నప్పుడు, రాధాదేవి డబ్బింగ్ పరిశ్రమలోకి ప్రవేశించి మలయాళం, తమిళం, తెలుగు చిత్రాలలో తన గాత్రాన్ని అందించారు. [3] డబ్బింగ్ ఆర్టిస్ట్‌గా, జి. విశ్వనాథ్ దర్శకత్వం వహించిన వనమాల (1951) చిత్రంలో బాలనటికి ఆమె మొదట గాత్రదానం చేసింది. జ్ఞానసుందరి (1961) చిత్రంలో కథానాయికగా ఆమె మొదటిసారి డబ్బింగ్ చెప్పింది.[6]
అవార్డులు, సన్మానాలు మార్చు
1983లో రాధామణికి కేరళ సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు లభించింది. 2018లో కేరళ సంగీత నాటక అకాడమీ ఫెలోషిప్ తో సత్కరించారు. కేరళ సంగీత నాటక అకాడమీ నుండి గురుపూజ అవార్డు, కేరళ ఫిల్మ్ క్రిటిక్స్ అవార్డు, ఠాగూర్ జయంతి అవార్డు, మలయాళ సినిమాకు ఉత్తమ సహకారం అందించినందుకు కేరళ రాష్ట్ర చలనచిత్ర పురస్కారం, నాట్యగ్రిహం అవార్డు, టిఆర్ సుకుమారన్ నాయర్ స్మారక పురస్కారం, స్వాతిరునాల్ సంగీత సభ అవార్డు, స్వరమ్ అవార్డు, భారతీయ కళాపీఠం సంగీత సంగమ పురస్కారం, 60 సంవత్సరాల సేవలకు ఆలిండియా రేడియో అవార్డుతో సహా అనేక ఇతర అవార్డులను ఆమె అందుకున్నారు.[7][2][3]
మూలాలు మార్చు
- ↑ Kerala Sangeetha Nataka Academy Award 2019, Handbook. Kerala Sangeetha Nataka Academi. 2019.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "Profile of Malayalam Singer CS Radhadevi". malayalasangeetham.info.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 "ശ്രുതിസാന്ദ്രമായ മധുരഗാനം". Mathrubhumi Archives (in ఇంగ్లీష్).
- ↑ "തീരാത്ത പാട്ടുകള്, തോരാത്ത ഓര്മ്മകള്". Deshabhimani (in మలయాళం).
- ↑ 5.0 5.1 "ശബ്ദനായിക – സി എസ് രാധാദേവി – പൂക്കാലം". pookalam.kerala.gov.in. Government of Kerala.
- ↑ 6.0 6.1 "'യേശുദാസ് താമസമെന്തേ പാടി; കോരിത്തരിപ്പോടെ ഞാൻ കേട്ടിരുന്നു'". Mathrubhumi (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-06-07.
- ↑ "Kerala Sangeetha Nataka Akademi Award: Prakshepana Kala". Department of Cultural Affairs, Government of Kerala. Retrieved 26 February 2023.