హనీఫ్ ఖురేషి
హనీఫ్ ఖురేషి (1982 అక్టోబరు 12 - 2024 సెప్టెంబరు 22) భారతీయ కళాకారుడు, డిజైనర్, ప్రకటనల నిపుణుడు. ఆయన ఎస్టీ + ఆర్ట్ ఇండియా ఫౌండేషన్ (St+art India Foundation) సహ వ్యవస్థాపకుడు. పట్టణ ప్రాంతాలను ప్రజా చిత్రంగా మార్చిన భారతదేశ వీధి కళా (స్ట్రీట్ ఆర్ట్) ఉద్యమంలో ఆయన ప్రముఖ వ్యక్తి. ఆయన చేసిన కొన్ని ముఖ్యమైన ప్రాజెక్టులలో ఢిల్లీలోని లోధి ఆర్ట్ డిస్ట్రిక్ట్, ముంబైలోని సస్సూన్ డాక్ ఆర్ట్ ప్రాజెక్ట్ లోని వీధి కళలు ఉన్నాయి. ఆయన చేసిన పనులలో ఢిల్లీ మెట్రో, బెంగళూరు మెట్రో కూడా ఉన్నాయి.
| హనీఫ్ ఖురేషి | |
|---|---|
 2023లో హనీఫ్ ఖురేషి | |
| జననం | 1982 అక్టోబరు 12 పాలిటానా, గుజరాత్, భారతదేశం |
| మరణం | 2024 సెప్టెంబరు 22 (వయసు 41) గోవా, భారతదేశం |
| చేసిన పనులు | లోధి ఆర్ట్ డిస్ట్రిక్ట్; చేతితో పెయింట్ చేయబడిన ప్రాజెక్ట్ |
ప్రారంభ జీవితం
మార్చుహనీఫ్ ఖురేషి 1982 అక్టోబరు 12న గుజరాత్ లోని భావ్‌నగర్ జిల్లా పాలితానా అనే పట్టణంలో జన్మించాడు.[1][2] ఆయన బరోడా మహారాజా సయాజీరావ్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి కళలలో పట్టభద్రుడయ్యాడు. ఇక్కడే ఆయన టైపోగ్రఫీ, వీధి కళ ఆసక్తిని పెంచుకున్నాడు. భారతదేశ వీధుల్లో చేతితో చిత్రించిన ప్రారంభ అనుభవాలు ఆ తరువాత ఆయన సృజనాత్మక వృత్తిలో ఉపయోగపడ్డాయి.[3][4]
కెరీర్
మార్చుహనీఫ్ ఖురేషి ప్రకటనలలో తన వృత్తిని ప్రారంభించాడు, 2003లో ప్రకటనల సంస్థ ఓగిల్వీ & మాథెర్ తో ప్రారంభించి, అక్కడ సీనియర్ ఆర్ట్ డైరెక్టర్ అయ్యాడు. ఆ తరువాత, అతను 2008లో ప్రకటనల సంస్థ వైడెన్ + కెన్నెడీ కి మారాడు. ఆ తరువాత, అతను వీధి కళ, సైన్ పెయింటింగ్ పై దృష్టి పెట్టి ప్రకటనల ప్రపంచాన్ని విడిచిపెట్టాడు.[5]
ఎస్టీ + ఆర్ట్ ఇండియా ఫౌండేషన్
మార్చు2013లో, హనీఫ్ ఖురేషి భారతదేశం అంతటా వీధి కళను ప్రోత్సహించడానికి అంకితమైన లాభాపేక్ష లేని సంస్థ అయిన ఎస్టీ + ఆర్ట్ ఇండియా ఫౌండేషన్ ను స్థాపించాడు. పెద్ద ఎత్తున కుడ్యచిత్రాలు, వీధి కళల స్థాపనల ద్వారా పొరుగు ప్రాంతాలను మార్చడానికి ఫౌండేషన్ పనిచేసింది.[6][7] ఫౌండేషన్ యొక్క ముఖ్యమైన ప్రాజెక్టులలో ఒకటి ఢిల్లీలోని లోధి ఆర్ట్ డిస్ట్రిక్ట్, ఇది భారతదేశపు మొట్టమొదటి బహిరంగ ప్రజా కళా జిల్లాలలో ఒకటి, ఇందులో జాతీయ, అంతర్జాతీయ కళాకారులు రూపొందించిన 60 కు పైగా కుడ్యచిత్రాలు ఉన్నాయి.[4][5][8] ఈ ఫౌండేషన్ ముంబైలోని మహిమ్, చెన్నైలోని నోచి, కోయంబత్తూరులోని ఉక్కడం వంటి నగరాలతో సహా దేశవ్యాప్తంగా ఏడు కళా జిల్లాలను ప్రారంభించింది.[4][9]
స్ట్రీట్ ఆర్ట్
మార్చుహనీఫ్ ఖురేషి కళ సాంప్రదాయ భారతీయ సౌందర్యాన్ని ఆధునిక ప్రజా కళా పద్ధతులతో మిళితం చేసింది. ఆయన కుడ్యచిత్రాలు భారతీయ సంస్కృతికి అద్దం పడతాయి, వీటిలో ప్రాంతీయ భాషలు, స్థానిక సంప్రదాయాలతో కూడిన టైపోగ్రాఫిక్ చిత్రాలు ఉంటాయి. ఢిల్లీ మెట్రో స్టేషన్లలోని కుడ్యచిత్రాలు, ముంబైలోని సస్సూన్ డాక్ ఆర్ట్ ప్రాజెక్ట్తో సహా వివిధ భారతీయ నగరాల్లో ఆయన పెద్ద ఎత్తున వేసిన ప్రజా కళాఖండాలను చూడవచ్చు.[4][8] అతని ఇతర పనులలో కొన్ని బెంగళూరు మెట్రో, ముంబైలోని చర్చిగేట్ రైల్వే స్టేషన్, గోవాలోని పనాజీ వీధుల్లో భాగంగా ఉన్నాయి.[8] దేశంలోని ప్రధాన నగరాల్లో ఉద్భవిస్తున్న నీటి సంక్షోభం వంటి వాటిలో కొన్ని ఆయన చిత్రాలో దేశంలోని సామాజిక-ఆర్థిక పరిస్థితులపై వ్యాఖ్యానంగా గుర్తించబడ్డాయి.[10][11][12]
భారతీయ వీధి చిత్రకారుల నుండి టైపోగ్రాఫిక్ పద్ధతులు, శైలులను పరిరక్షించే ప్రయత్నంగా ఆయన హ్యాండ్పెయింట్ టైప్ ప్రాజెక్ట్ ను ప్రారంభించాడు.[1][13]
అతని సహకారాలలో కొన్ని ఫ్రాన్సుకు చెందిన అమెరికన్ కళాకారుడు జోన్ వన్ తో కలిసి క్రూ 156 వ్యవస్థాపక సభ్యుడిగా ఉన్నాడు, బాండ్, జైన్ లతో సహా ఇతర కళాకారులు కూడా ఉన్నారు.[14] వీధి కళ పట్ల తన విధానం గురించి మాట్లాడుతూ, గూగుల్ మ్యాప్స్ స్ట్రీట్ వ్యూ చిత్రాలలో స్కెచ్అప్ అనే 3డి మోడలింగ్ సాఫ్ట్వేర్ను ఉపయోగించే తన అభ్యాసాన్ని ఆయన గమనించాడు.[14] కెరీర్ ప్రారంభంలో తరచుగా రెచ్చగొట్టే సందేశాలతో అతని కళ ఉండేది. దీనివల్ల కొంతమంది ఆయనను "బ్యాంక్సీ ఆఫ్ ఇండియా" అని పిలిచారు, ఇది మారుపేరుతో ఉన్న ఆంగ్ల గ్రాఫిటీ కళాకారుడు బ్యాంక్సీని సూచిస్తుంది, ఈ పోలికను ఆయన తిరస్కరించాడు.[15][16] ఈ కాలంలో ఆయన వేసిన అనేక చిత్రాలు నైతిక, సాంస్కృతిక పోలీసింగ్, చెత్త నిర్వహణ, నీటి సంక్షోభాలతో సహా పట్టణ సమస్యలు, రాజకీయ క్రియాశీలతకు వ్యతిరేకంగా ఉండేవి.[16][17][18]
ఖురేషి కళాఖండాలు లండన్ డిజైన్ బినాలే, వెనిస్ బినాలే, పారిస్లోని సెంటర్ పాంపిడౌ, మిలన్లోని ట్రియాన్నాలే డిజైన్ మ్యూజియం, ఢిల్లీలోని ఎర్రకోట వద్ద ఇండియా ఆర్ట్, ఆర్కిటెక్చర్ అండ్ డిజైన్ బినాలే వంటి అంతర్జాతీయ కళా కార్యక్రమాలు, వేదికలలో ప్రదర్శించబడ్డాయి.[19][20][6][21] జూన్ 2024లో, అతను మరణానికి కొన్ని నెలల ముందు స్వీడన్ లోని వైల్డ్స్టైల్ గ్యాలరీలో ఒక సోలో ఎగ్జిబిషన్ నిర్వహించాడు.[19]
వ్యక్తిగత జీవితం
మార్చుహనీఫ్ ఖురేషి రుత్వాను వివాహం చేసుకున్నాడు. ఈ దంపతులకు ఒక కుమారుడు ఉన్నాడు.[10]
మరణం
మార్చుగోవాలో ఊపిరితిత్తుల క్యాన్సర్ తో 15 నెలలు పోరాడి, 2024 సెప్టెంబరు 22న, 41 సంవత్సరాల వయసులో ఆయన మరణించాడు.[3][4]
గ్యాలరీ
మార్చు-
లోధి ఆర్ట్ డిస్ట్రిక్ట్, ఢిల్లీ -
లోధి ఆర్ట్ డిస్ట్రిక్ట్, ఢిల్లీ -
సాసన్ డాక్స్ ఆర్ట్ ప్రాజెక్ట్, ముంబై -
సాసన్ డాక్స్ ఆర్ట్ ప్రాజెక్ట్, ముంబై
మూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 S, Gowri (25 September 2024). "Tribute | Remembering visionary artist Hanif Kureshi who took art to India's streets". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 26 September 2024.
- ↑ Ojha, Abhilasha (26 September 2024). "Hanif Kureshi - Bringing Art Out into the Open". Archived from the original on 27 September 2024. Retrieved 30 September 2024.
- ↑ 3.0 3.1 "Former adman and street art pioneer Hanif Kureshi passes away". www.afaqs.com (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 25 September 2024. Retrieved 25 September 2024.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 "Painting on the wall: Street artist Hanif Kureshi remembered for making art democratic". The Hindu (in Indian English). 24 September 2024. ISSN 0971-751X. Archived from the original on 25 September 2024. Retrieved 25 September 2024.
- ↑ 5.0 5.1 "RIP Hanif Kureshi: Legacy lives on through Delhi's vibrant street art at Lodhi Colony's Art District". Hindustan Times. 24 September 2024.
- ↑ 6.0 6.1 "Artistic Visionary Hanif Kureshi Passes Away, Leaving Behind a Vibrant Legacy in Street Art. – Asia Art Council" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 26 September 2024.
- ↑ "How artwork gave Lodhi Colony fresh lease of life". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 3 July 2022. Archived from the original on 26 September 2024. Retrieved 26 September 2024.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 Shaikh, Sadaf (24 September 2024). "Remembering Hanif Kureshi, the artist who breathed life into Mumbai's streets". Vogue India (in Indian English). Archived from the original on 24 September 2024. Retrieved 25 September 2024.
- ↑ "Hanif Kureshi, who popularised street art in India's neighbourhoods, passes away at 41". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 23 September 2024. Archived from the original on 27 September 2024. Retrieved 26 September 2024.
- ↑ 10.0 10.1 Drishya (24 September 2024). "A One-Man Revolution: The Artistic Legacy Of The Late Hanif Kureshi". Homegrown (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 25 September 2024. Retrieved 26 September 2024.
- ↑ "Hanif Kureshi's art created a bridge between the street and the people". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 24 September 2024. Archived from the original on 26 September 2024. Retrieved 26 September 2024.
- ↑ "Hanif Kureshi (1982–2024): A Trailblazer In The Indian Public Art Movement". Design Pataki (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 26 September 2024. Retrieved 26 September 2024.
- ↑ "HandpaintedType". theindexproject.org (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 27 September 2024. Retrieved 26 September 2024.
- ↑ 14.0 14.1 Parakala, Vangmayi (6 May 2016). "On 15 May, this art will disappear". Archived from the original on 3 April 2019. Retrieved 30 September 2024.
- ↑ "India's 'Banksy' behind provocative graffiti". BBC News (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). 2014-12-12. Archived from the original on 1 April 2023. Retrieved 2024-09-28.
- ↑ 16.0 16.1 "The dacoit of the art world". 2017-08-04. Archived from the original on 4 August 2017. Retrieved 2024-09-28.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ "Street art breathes a new life into Mumbai". DNA India (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 16 December 2018. Retrieved 2024-09-28.
- ↑ "Graffiti artist Daku's latest mural is a take on Chennai's water crisis". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2021-03-23. Archived from the original on 21 August 2022. Retrieved 2024-09-28.
- ↑ 19.0 19.1 "Hanif Kureshi, who popularised street art in India's neighbourhoods, passes away at 41". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 23 September 2024. Retrieved 25 September 2024.
- ↑ Vasanthan, Sobhika (14 December 2023). "How Indian Artist DAKU Turned The Red Fort Into A Transient Canvas of Light & Shadow". Homegrown (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 27 September 2024. Retrieved 26 September 2024.
- ↑ "Know More About Hanif Kureshi – IFP" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 5 October 2021. Archived from the original on 21 May 2024. Retrieved 27 September 2024.