స్వామి అగ్నివేష్ (జననం వేపా శ్యామ్ రావు; 1939 సెప్టెంబరు 21 - 2020 సెప్టెంబరు 11), ఒక భారతీయ సామాజిక కార్యకర్త, ఆర్య సమాజ్ సూత్రాల ఆధారంగా ఆర్య సభ అనే రాజకీయ పార్టీ స్థాపకుడు.[2][3][4] ఆయన హర్యానా రాష్ట్రంలో క్యాబినెట్ మంత్రిగా కూడా పనిచేసాడు.[5] 1981లో ఆయన స్థాపించిన బాండెడ్ లేబర్ లిబరేషన్ ఫ్రంట్ ద్వారా బానిస కార్మికులకు అండగా నిలిచి బాగా ప్రసిద్ధి చెందాడు.

స్వామి
అగ్నివేష్
2019లో అగ్నివేష్
జననంవేపా శ్యామ్ రావు
(1939-09-21)1939 సెప్టెంబరు 21
శ్రీకాకుళం, మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీ, బ్రిటిష్ ఇండియా
మరణం2020 సెప్టెంబరు 11(2020-09-11) (వయసు 80)[1]
న్యూ ఢిల్లీ, భారతదేశం
వృత్తిసామాజిక కార్యకర్త, పండితుడు, రాజకీయ నాయకుడు
రాజకీయ పార్టీఆర్య సభ
పురస్కారాలురైట్ లైవ్లీహుడ్ అవార్డు

ఆయన వరల్డ్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ ఆర్య సమాజ్ వ్యవస్థాపకుడు, ఇది స్వామి దయానంద సరస్వతి ఆర్య సమాజ్ నుండి భిన్నమైన సంస్థ, 2004 నుండి 2014 వరకు దాని అధ్యక్షుడిగా పనిచేసాడు.[6][7] 1994 నుండి 2004 వరకు బానిసత్వం సమకాలీన రూపాలపై ఐక్యరాజ్యసమితి స్వచ్ఛంద ట్రస్ట్ ఫండ్ చైర్పర్సన్ గా కూడా వ్యవహరించాడు.[8][7]

ప్రారంభ జీవితం

మార్చు

అగ్నివేష్ ఒక బ్రాహ్మణ హిందూ కుటుంబంలో వేపా శ్యామ్ రావుగా 1939 సెప్టెంబరు 21న ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని శ్రీకాకుళంలో జన్మించాడు.[9][2] అతనికి కేవలం నాలుగు సంవత్సరాల వయసులో అతని తండ్రి మరణించాడు. ఆ తరువాత, ఆయన తల్లిగారి ఊరు, ప్రస్తుత ఛత్తీస్‌గఢ్ లోని శక్తి దివాన్ లో స్థిరపడ్డాడు.[2]

ఆయన లా అండ్ కామర్స్ చదివి, తరువాత కోల్కతాలోని సెయింట్ జేవియర్స్ కాలేజీలో మేనేజ్మెంట్ విషయంలో లెక్చరర్ అయ్యాడు. కొంతకాలం ఆయన సబ్యసాచి ముఖర్జీ జూనియర్ గా న్యాయవాద వృత్తిని చేపట్టాడు, తరువాత ఆయన భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి అయ్యాడు.[10][2]

రాజకీయ జీవితం

మార్చు

1970లో, అగ్నివేష్ ఆర్య సమాజ్ సూత్రాల ఆధారంగా ఆర్య సభ అనే రాజకీయ పార్టీని స్థాపించాడు.[11][4] 1977లో హర్యానా శాసనసభ సభ్యుడయ్యాడు, 1979లో విద్యాశాఖ మంత్రిగా పనిచేశాడు. 1981లో, మంత్రిగా ఉన్నప్పుడు, అతను బాండెడ్ లేబర్ లిబరేషన్ ఫ్రంట్ పార్టీని స్థాపించాడు, ఇది భారతదేశంలో, ముఖ్యంగా ఢిల్లీ, చుట్టుపక్కల క్వారీలలో బానిస కార్మికుల చుట్టూ ఉన్న సమస్యలను లేవనెత్తుతూనే ఉంది.[12] మంత్రిత్వ శాఖను విడిచిపెట్టిన తరువాత, అతను రెండుసార్లు అరెస్టు చేయబడ్డాడు, విధ్వంసక, హత్య ఆరోపణలపై మొత్తం 14 నెలలు జైలులో గడిపాడు, తరువాత అతను నిర్దోషిగా ప్రకటించబడ్డాడు.[13]

2011లో భారత మావోయిస్టులతో చర్చల్లో అగ్నివేష్ పాత్ర పోషించాడు, పౌర స్వేచ్ఛ కార్యకర్తలైన కవితా శ్రీవాస్తవ, రాజిందర్ సచార్, గౌతమ్ నవ్లఖా, మను సింగ్, హరీష్ ధావన లతో కలిసి ఫిబ్రవరిలో అపహరణకు గురైన ఐదుగురు పోలీసులను విడిపించేందుకు సహాయం చేసాడు.[14][15] మార్చి 2011లో, ఛత్తీస్‌గఢ్ భద్రతా, పోలీసు దళాలకు చెందిన ముగ్గురు సభ్యులను మావోయిస్టు దళాలు హతమార్చాయి. బాధిత గ్రామంలోని కుటుంబాలకు సహాయాన్ని అందించడానికి స్వామి అగ్నివేష్, అతని సంస్థ సభ్యులు ప్రయత్నించినప్పుడు, వారిని పెద్ద సంఖ్యలో నిరసనకారులు వ్యతిరేకించారు, అనేక మంది భద్రతా దళ సిబ్బంది మరణాలకు మావోలు కారణమని పేర్కొంటూ వారి కార్లపై రాళ్లతో దాడి చేశారు.[16] నక్సలైట్లతో చర్చలు ప్రారంభించాలని 2013లో అప్పటి ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్ ని ఆయన కోరాడు.[17]

ఆగస్టు 2011లో అవినీతి వ్యతిరేక నిరసనల్లో అగ్నివేష్ పాల్గొన్నాడు. కొంతమంది నిరసనకారులు రాజకీయ కారణాల వల్ల తనను అవమానించారని, కుట్ర పన్నారని ఆరోపిస్తూ ఆయన తరువాత ప్రధాన నిరసనకారుల సమూహం నుండి విడిపోయాడు. నిరసనకారులతో ప్రభుత్వం మరింత కఠినంగా వ్యవహరించాలని స్వామి అగ్నివేష్ సూచిస్తున్న ఒక వీడియో అప్పట్లో భారత మీడియాలో, ఇంటర్నెట్ ద్వారా ప్రసారం చేయబడింది.[18][19]

అగ్నివేష్ 80 సంవత్సరాల వయసులో 2020 సెప్టెంబరు 11న న్యూఢిల్లీలోని ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ లివర్ అండ్ బిలియరీ సైన్సెస్ లో బహుళ అవయవ వైఫల్యం కారణంగా మరణించాడు.[1][20]

మూలాలు

మార్చు
  1. 1.0 1.1 "Renowned social activist Swami Agnivesh passes away". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 11 September 2020. Retrieved 11 September 2020.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 "Social activist Swami Agnivesh passes away at 80". Deccan Herald (in ఇంగ్లీష్). 11 September 2020. Retrieved 12 September 2020.
  3. "Social activist and former MLA Swami Agnivesh passes away". The Economic Times. 11 September 2020. Retrieved 11 September 2020.
  4. 4.0 4.1 Swami Agnivesh (India), Joint Honorary Award with Asghar Ali Engineer (2004)- Profile Archived 2 డిసెంబరు 2008 at the Wayback Machine Right Livelihood Award Official website.
  5. "Swami Agnivesh — Sanyasi who fought for social causes". The Tribune (in ఇంగ్లీష్). 12 September 2020.
  6. Long, Jeffery D. (2011). Historical Dictionary of Hinduism. Rowman & Littlefield. p. 35. ISBN 978-1-5381-2294-5.
  7. 7.0 7.1 "Swami Agnivesh passes away". The Hindu (in Indian English). 2020-09-11. ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-09-13.
  8. "Who is Swami Agnivesh?". The Indian Express (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 18 July 2018. Retrieved 10 October 2018.
  9. "Swami Agnivesh, saffron-clad social justice activist, dies at 80 of multiple organ failure". ThePrint (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2020-09-11. Retrieved 2022-01-11.
  10. "Swami Agnivesh". www.swamiagnivesh.com. Archived from the original on 2014-12-13. Retrieved 2024-09-20.
  11. "Social Activist Swami Agnivesh Passes Away at 80". The Wire.
  12. Children in Debt Bondage Children Enslaved, by Roger Sawyer. Published by Taylor & Francis, 1988. ISBN 0-415-00273-7. Page 55-57.
  13. "The Swami Agnivesh". Late Night Live. Radio National, part of the Australian Broadcasting Corporation. 23 January 2002. Retrieved 14 June 2011.
  14. "Naxals set to release 5 abducted cops in Chhattisgarh on Feb 11 - Times of India". The Times of India. Retrieved 10 October 2018.
  15. Sethi, Aman (12 February 2011). "Maoists free police hostages in the presence of Swami Agnivesh". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 10 October 2018.
  16. John, Joseph (27 March 2011). "Dantewada mob attacks Agnivesh; SSP, DM shifted". India Express. Archived from the original on 28 December 2011. Retrieved 14 June 2011.
  17. "Swami Agnivesh urges PM to hold peace talks with Naxals". The Economic Times. 1 July 2013. Retrieved 10 October 2018.
  18. "Team Anna conspired against me: Agnivesh". PTI. 2 September 2011.
  19. Banerji, Annie (8 November 2011). "Swami Agnivesh turns to Bigg Boss in publicity quest". Reuters. Archived from the original on 11 November 2011. Retrieved 18 December 2013.
  20. Lakhani, Somya; Tiwari, Ananya (2020-09-13). "Meetings at night, schools at quarries: at Swami Agnivesh funeral, tales of rescue". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-09-13.