అమిత కానేకర్

అమితా కనేకర్ గోవాకు చెందిన రచయిత్రి, నిర్మాణ చరిత్రకారిణి, దీని మంచి ఆదరణ పొందిన తొలి నవల ఎ స్పోక్ ఇన్ ది వీల్‌ను హార్పర్‌కాలిన్స్ పబ్లిషర్స్ ప్రచురించింది, తరువాత మళ్లీ నవయానా ప్రచురించింది. కనేకర్ యొక్క రెండవ పుస్తకం దక్కన్ యొక్క పోర్చుగీస్ సీ ఫోర్ట్ ఆర్కిటెక్చర్‌కు మార్గదర్శక పుస్తకం, అయితే ఆమె మూడవది 2019లో హాచెట్చే ప్రచురించబడిన ఫియర్ ఆఫ్ లయన్స్ ఆమె ఆర్కిటెక్చర్, చరిత్ర, రాజకీయాలపై వ్యాసాలు, వార్తాపత్రిక కాలమ్‌లను కూడా రాస్తుంది, గోవా కాలేజ్ ఆఫ్ ఆర్కిటెక్చర్‌లో ఆర్కిటెక్చరల్ హిస్టరీ, థియరీని కూడా బోధిస్తుంది.

అమిత కనేకర్

జీవితం తొలి దశలో

కనేకర్ 1965లో గోవాలోని మడ్‌గావ్ ( మర్గోవ్ )లో జన్మించింది, రెండు సంవత్సరాల వయస్సు వరకు సమీపంలోని గ్రామమైన నవేలిమ్‌లో నివసించారు, యుఎస్‌కి వెళ్ళే ముందు, ముంబైకి వెళ్లి అక్కడ కమ్లా రహేజా విద్యానిధి ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఫర్ ఆర్కిటెక్చర్‌లో ఆర్కిటెక్చరల్ హిస్టరీ బోధించారు.

ఆమె తండ్రి సురేష్ కనేకర్ వలస పాలనకు వ్యతిరేకంగా ఉద్యమంలో పాల్గొన్నందుకు అప్పటి పోర్చుగీస్ ప్రభుత్వం రెండుసార్లు జైలుకెళ్లింది. ఆమె తల్లి తరపు అత్త మిత్రా బిర్, విద్యావేత్త, ఆమెకు 22 సంవత్సరాల వయస్సులో పన్నెండేళ్ల జైలు శిక్ష విధించబడింది, తరువాత మడ్గావ్ ( మార్గవో ), వెరెమ్, కకోరా, గోవాలోని ఇతర ప్రదేశాలలో బాలికల కోసం పాఠశాలలను ప్రారంభించింది. 1978లో ఆమె మరణానికి ముందు మహిళలకు వయోజన, వృత్తి విద్య కోసం. మిత్రా గోవా శాసనసభ సభ్యుడు, గాంధేయవాది అయిన దివంగత మాధవ్ బీర్‌ను వివాహం చేసుకున్నారు. కనేకర్ యొక్క మామ, దివంగత ఎంవి కకోద్కర్ కూడా 1960 లలో గోవాలో దేవాలయాలను అందరికీ తెరవాలనే ప్రచారంలో చురుకుగా ఉన్నారు.

కెరీర్

బుద్ధుని గురించి కనేకర్ రాసిన మొదటి నవల, ఎ స్పోక్ ఇన్ ది వీల్, అనుకూలమైన సమీక్షలను సంపాదించింది. 2005లో హార్పర్‌కాలిన్స్ ఇండియా ప్రచురించిన ఈ పుస్తకం ఆ సంవత్సరంలోనే దాని రెండవ ముద్రలోకి వెళ్లింది. రెండవ ఎడిషన్‌ను 2014లో నవయాన (ఢిల్లీ) ప్రచురించింది. ఆమె రెండవ పుస్తకం ఆర్కిటెక్చరల్ గైడ్‌బుక్, పోర్చుగీస్ సీ ఫోర్ట్స్ ఆఫ్ గోవా, చౌల్, కోర్లై, వసాయ్ (జైకో 2015). ఆమె మూడవ పుస్తకం, ఫియర్ ఆఫ్ లయన్స్, మళ్లీ చారిత్రక కల్పన, ఇది మొఘల్ హిందుస్థాన్‌లో సెట్ చేయబడింది, 2019లో హచెట్చే ప్రచురించబడింది. ఆమె నిర్మాణ చరిత్రపై పండిత పత్రాలను కూడా ప్రచురించింది, వాస్తుశిల్పం, చరిత్ర, రాజకీయాలపై సాధారణ వార్తాపత్రిక కాలమ్‌లను వ్రాస్తుంది.

ఎ స్పోక్ ఇన్ ది వీల్

ఎ స్పోక్ ఇన్ ది వీల్ అనేది రెండు కథనాల మధ్య మారుతున్న ఒక పురాణ కథ-బుద్ధుడు స్వయంగా, అతని కాలాల కథను స్తంభింపచేసిన పురాణంగా చెప్పలేదు, కానీ చారిత్రక వివరాలు, నైపుణ్యంతో జీవం పోశారు. సమాంతర కథనం బుద్ధుడు మరణించిన మూడు వందల సంవత్సరాల తర్వాత మౌర్య చక్రవర్తి అశోకుడి కాలంలో నివసించిన బౌద్ధ సన్యాసి అయిన ఉపాలి చరిత్రకారునిది. కళింగపై అశోకుని అపఖ్యాతి పాలైన ఉపాలి, బుద్ధుని జీవితం, బోధనల యొక్క "కించపరచబడిన, వాస్తవిక" కథను వ్రాయడం ద్వారా యుద్ధం, విధ్వంసం యొక్క భయానక స్థితి నుండి కోలుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తాడు. అశోక చక్రవర్తి ఆధ్వర్యంలో బుద్ధుని సంఘం అపారమైన సామ్రాజ్య ఆదరణ, వైభవానికి ఎదగడానికి సిద్ధంగా ఉన్న సమయంలో, ఉపాలి ఆటుపోట్లకు వ్యతిరేకంగా ఈదుతున్నందున ఇది కష్టమైన, ప్రమాదకరమైన వ్యాయామంగా మారుతుంది. ఇది ఒక సహస్రాబ్దికి పైగా బౌద్ధమతాన్ని నిలబెట్టడానికి, ప్రపంచంలోని సగం జనాభాకు చేరుకోవడానికి సహాయపడే ప్రోత్సాహం.

ఎ స్పోక్ ఇన్ ది వీల్ అనేది బుద్ధుడు, అతని శిష్యుల కథ-వారిలో అనేక ప్రశ్నలతో బాధపడుతున్న ఒక సాధారణ సన్యాసి, అన్ని సమాధానాలు ఉన్నట్లు అనిపించిన అసాధారణ రాజు, బౌద్ధమతం యొక్క అనేక ఆలోచనా విధానాలను ఏకీకృతం చేయడం, బౌద్ధమతాన్ని అతనిగా మార్చడంపై దృష్టి పెట్టారు.

ముంబై విశ్వవిద్యాలయంలో తులనాత్మక పురాణాలను బోధించే కనేకర్, 1998లో బుద్ధునిపై తన నవల రాయడం ప్రారంభించానని, భారతదేశం మరచిపోయిన సామాజిక, రాజకీయ విప్లవాలను, ఈ ఉద్యమాల చారిత్రక పరిస్థితులను అర్థం చేసుకునే వ్యక్తిగత అన్వేషణలో మొదటి అడుగు అని చెప్పారు. జన్మించారు, వారు ఏమి సాధించారు, ఈ విజయాలు కాలక్రమేణా పురాణం, పురాణాలలో ఎలా కోల్పోతాయి. కనేకర్ పుస్తకం గురించి విడుదల చేసిన ఒక ప్రకటనలో, తాను బుద్ధుడిని "భారత నాగరికత యొక్క పునాది యుగంలో జీవించిన ఒక చారిత్రక వ్యక్తిగా చూశానని, అతని జీవితం, పోరాటం ఇప్పుడు పూర్తిగా పురాణంలో పోయింది, అతని ఆలోచనలు చాలా భిన్నమైన విషయాలను అర్థం చేసుకోవడానికి పరిణామం చెందాయి. వివిధ వ్యక్తులకు, అయినప్పటికీ వారు మొదటిసారిగా ప్రచారం చేయబడిన 2500 సంవత్సరాల తర్వాత కూడా ఈనాటికీ శాంతి యొక్క సర్వసమగ్ర, హేతుబద్ధమైన సందేశంతో ప్రతిధ్వనిస్తూనే ఉన్నారు."

కనేకర్ యొక్క మొదటి నవల 256క్రీ.పూ (ప్రస్తుత యుగానికి ముందు), బుద్ధుడు మరణించిన మూడు శతాబ్దాల తరువాత, "భయంకరమైన కళింగ యుద్ధం" నుండి నాలుగు సంవత్సరాల తరువాత సెట్ చేయబడింది. అశోక చక్రవర్తిని వాస్తవంగా భారతదేశం మొత్తానికి అధిపతిగా చేసిన యుద్ధంలో సన్యాసి, బాధతో ప్రాణాలతో బయటపడిన ఉపాలి, చక్రవర్తిని తీవ్రంగా ద్వేషిస్తాడు. అయినప్పటికీజవహర్‌లాల్ నెహ్రూ విశ్వవిద్యాలయం (న్యూ ఢిల్లీ), అశోక చక్రవర్తి, "దేవతల యొక్క స్వీయ-ప్రకటిత ప్రియుడు", బుద్ధుని జీవితాన్ని, బోధనలను భావితరాల కోసం ఉంచే పనిని అతనికి అప్పగిస్తాడు. కనేకర్ యొక్క కథ ఒక చక్రవర్తి కొత్త విజయం గురించి చెబుతుంది- ధమ్మం .

జెఎన్యు లోని సెంటర్ ఫర్ హిస్టారికల్ స్టడీస్ ప్రొఫెసర్ కునాల్ చక్రవర్తి యొక్క ప్రారంభ మార్గదర్శకత్వంలో ఆమె నవల కోసం న్యూ ఢిల్లీలోని జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ విశ్వవిద్యాలయంలో ఒక పొడిగించిన దీపావళి సెలవుపై పరిశోధన ప్రారంభమైంది.

కనేకర్ రాయడం ప్రారంభించే ముందు "ఇంటెన్సివ్ రీడింగ్ ఒక సంవత్సరం పాటు కొనసాగింది" అని ఆమె చెప్పింది, "అది ఎలా మారుతుందో ఖచ్చితంగా తెలియదు". ఆమె లక్ష్యం "ముఖ్యంగా చాలా కాలం క్రితం, ముఖ్యంగా ఆధునిక టెలివిజన్ చూసే తరానికి చదవగలిగేదాన్ని ఉత్పత్తి చేయడం." కనేకర్ ఇలా అన్నాడు: "బుద్ధుని గురించి ఒక పుస్తకం రాయాలనేది ప్రారంభ ఆలోచన; నవల-రూపం ఎంపిక తరువాత వచ్చింది." ఆమె తనను తాను "అవిడ్ నవల-రీడర్"గా అభివర్ణించుకుంది. ఆమె పుస్తకాన్ని "విద్యావేత్తలు, బౌద్ధులు మాత్రమే కాకుండా వీలైనన్ని ఎక్కువ మంది చదవాలని" కోరుకోవడం కూడా దీనికి కారణం. కానీ రాయడం చాలా కష్టంగా మారింది,, కనేకర్ పనిని పూర్తి చేయడానికి నాలుగు సంవత్సరాలు పట్టింది. ఇది "బుద్ధుని కోసం అన్వేషణ, గతంపై పోరాటానికి" దారి తీస్తుంది. కనేకర్ మాటల్లో: "నిజంగా బుద్ధుని సందేశం ఏమిటి? సన్యాసిని త్యజించడం? సార్వత్రిక మోక్షమా? నిష్క్రియాత్మక విసర్జన? సహనం — అసహనం కూడా? అతని సందేశం హింసను విమర్శించేది అయితే, దానిని అత్యంత విజయవంతంగా హింసాత్మక నిరంకుశవాదులు ఎలా సమర్థించారు. ప్రాచీన భారతదేశమా? ఇవి బుద్ధుని అనుచరుల మధ్య భయంతో, కోపంతో మొదలయ్యే ప్రశ్నలు, ధమ్మం అద్భుతమైన సామ్రాజ్య పోషణకు ఎదుగుతున్నప్పుడు కూడా దుర్మార్గంగా చర్చించబడతారు, ఇది ఒక సహస్రాబ్దికి పైగా దానిని నిలబెట్టే, ప్రపంచంలోని సగం మందికి చేరుకుంటుంది."

కనేకర్ ఆమెను "బుద్ధుడు, అతని శిష్యుల గురించిన కథ, వారిలో ఒక సాధారణ సన్యాసి, ప్రశ్నించేవారిలో ఒకరు, అన్ని సమాధానాలను కలిగి ఉన్న అసాధారణ రాజు" అని పిలుస్తాడు. ధమ్మం అనే ఉద్యమం పుట్టి, వ్యాప్తి చెంది, జీవితాలను ఎలా మార్చుకుందనే దాని గురించి కూడా ఆమె చెప్పింది.

ఆమె పుస్తకంలో, ఉపాలిస్ క్రానికల్-బుద్ధుని జీవితానికి సంబంధించిన కించపరిచిన, కాల్పనిక వృత్తాంతం- అశోక చక్రవర్తి పాలనలో ఉపాలి యొక్క స్వంత జీవితంతో ప్రత్యామ్నాయంగా ఉంది, ఈ రెండు సమాంతర కథనాలను చారిత్రక వివరాలు, తాత్విక చర్చల సంపదతో సహా చేర్చింది.

సమీక్షలు

భారతీయ జాతీయ వార్తాపత్రిక ది హిందూ ఇలా చెప్పింది: "... ఈ పుస్తకం భారతీయ చరిత్ర నుండి చాలా మంచి ప్రభావాన్ని చూపుతుంది, వాస్తవానికి విషయాలు ఈ విధంగా జరిగాయా అని ఎవరూ ఆశ్చర్యపోలేరు. పుస్తకంలోని మరొక ఆసక్తికరమైన అంశం ఏమిటంటే, దానితో సంబంధం ఉన్న ప్రతి పురాణాన్ని విడదీయడం. బుద్ధుడు, మగధన్ సామ్రాజ్యంలోని జీవితం కూడా చారిత్రిక ఖచ్చితత్వంతో చిత్రీకరించబడింది. అశోకన్ శాసనాల నుండి ఉల్లేఖనాలు... మనకు చరిత్రగా తెలుసు కానీ నిజంగా సంబంధం లేనివి... ఇప్పుడు కొత్త చిత్రాలతో జీవం పోయండి.. ."

బెంగుళూరుకు చెందిన డెక్కన్ హెరాల్డ్ ఇలా వ్యాఖ్యానించింది: "అమితా కనేకర్ యొక్క తొలి నవల, ఎ స్పోక్ ఇన్ ది వీల్, బుద్ధుని చుట్టూ ఉన్న ఇటువంటి కల్పిత కథలను పొరల వారీగా తీసివేసి, అతని సమస్యల పట్ల అసాధారణమైన దృక్పథాన్ని కలిగి ఉన్న ఒక సాధారణ వ్యక్తిగా చూపించే ప్రయత్నం. నవల ఒక ఆసక్తికరమైన నిర్మాణాన్ని కలిగి ఉంది... పుస్తకం అంతటా అమిత నైతికత, నేటికీ సంబంధించిన సామాజిక ఆర్థిక సంబంధాల సమస్యలను అందిస్తుంది. కథనం చాలా వివరంగా ఉంది, ఆ పురాతన కాలంలో జీవితంలోని ప్రతి అంశం పాఠకుల ముందు స్పష్టంగా నిలుస్తుంది."

గోవాలోని పోర్చుగీస్ సముద్ర కోటలు, చౌల్, కోర్లై, వాసాయి

కనేకర్ యొక్క రెండవ పుస్తకం, డెక్కన్ హెరిటేజ్ ఫౌండేషన్ ద్వారా డెక్కన్ యొక్క నిర్మాణ వారసత్వంపై సిరీస్‌లో ఒకటైన చౌల్, కోర్లై, వసాయ్ (జైకో 2015)తో కూడిన ఆర్కిటెక్చరల్ గైడ్‌బుక్, ది పోర్చుగీస్ సీ ఫోర్ట్స్ ఆఫ్ గోవా . పుస్తకంలోని చాలా ఛాయాచిత్రాలు సురేంద్ర కుమార్ రాసినవే.

ఫియర్ ఆఫ్ లయన్స్

ఆమె తాజా పుస్తకం ఒక నవల, చారిత్రక కల్పన యొక్క మరొక రచన, ఫియర్ ఆఫ్ లయన్స్ (హచెట్ 2019). ఇది మొఘల్ చక్రవర్తి ఔరంగజేబు కాలంలో 1672లో జరిగిన రైతు తిరుగుబాటు చుట్టూ తిరుగుతుంది. తిరుగుబాటుదారులు 17వ శతాబ్దపు కబీర్ యొక్క రాడికల్ సామాజిక ఆలోచనలను అనుసరించేవారు, కుల, మత, లింగ విభజనలను విడిచిపెట్టిన చిన్న, స్వల్పకాలిక రైతు సంఘం. వారు 1672లో అప్పటి సామాజిక అణచివేత, ఆర్థిక దోపిడీకి వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటు చేశారు, మొఘల్ సైన్యాలచే నలిగిపోయే ముందు ఢిల్లీకి దక్షిణంగా ఉన్న కొన్ని పట్టణాలు, గ్రామాలలో వారి స్వంత పరిపాలనను ఏర్పాటు చేసుకున్నారు.

కనేకర్ ఇలా అన్నాడు, "మొఘల్ కాలం నాటి నేపధ్యంలో బుద్ధుని కాలం కంటే చాలా ఎక్కువ చారిత్రక రికార్డులు, ష్యూరిటీలు ఉన్నాయి, కానీ కథానాయకులపై చాలా విషయాలు లేవు; ఈ తిరుగుబాటుదారులు దీనిని వ్రాసిన అనుభవం మొదటిదానికి చాలా భిన్నంగా ఉంది. బుద్ధుడు ఒక పురాణం వలె దాదాపుగా తెలియని, వినబడనివి."