ఉడిపి శ్రీ కృష్ణ మఠం

శ్రీ కృష్ణ దేవాలయం, ఉడిపి
శ్రీ కృష్ణ దేవాలయం, ఉడిపి
ಉಡುಪಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ದೇವಸ್ಥಾನ ఉడిపి కృష్ణ (ఎడమ), ఉడిపి శ్రీ కృష్ణ మఠం ఆలయం
	కర్ణాటక స్థానం
భౌగోళికం
భౌగోళికాంశాలు	13°19′56″N 74°44′46″E / 13.33222°N 74.74611°E
దేశం	భారతదేశం
రాష్ట్రం	కర్ణాటక
ప్రదేశం	ఉడిపి
సంస్కృతి
దైవం	కృష్ణ
వాస్తుశైలి
నిర్మాణ శైలులు	ద్రావిడ నిర్మాణం
చరిత్ర, నిర్వహణ
నిర్మించిన తేదీ	13వ శతాబ్దం

ఉడిపి శ్రీ కృష్ణ మఠం, భారతదేశం, కర్ణాటక లోని ఉడిపి నగరంలో ఉన్న శ్రీకృష్ణుడు, ద్వైత మఠానికి అంకితం చేయబడిన ఒక ప్రసిద్ధ చారిత్రక హిందూ దేవాలయం. మఠం ప్రాంతం సజీవ ఆశ్రమాన్ని పోలి ఉంటుంది, ఇది రోజువారీ భక్తికి, జీవనానికి పవిత్ర స్థలం. ఉడిపి అనంతేశ్వర ఆలయంతో పాటు వెయ్యి సంవత్సరాలకు పైగా పురాతనమైన అనేక దేవాలయాలు శ్రీ కృష్ణ దేవాలయం చుట్టూ ఉన్నాయి.

చరిత్ర మార్చు

కృష్ణ మఠాన్ని వైష్ణవ సన్యాసి జగద్గురు మధ్వాచార్యలుచే 13వ శతాబ్దంలో స్థాపించబడింది. అతను వేదాంత ద్వైత పాఠశాల స్థాపకుడు. మధ్వాచార్యుడు గోపీచందనపు పెద్ద బంతిలో శ్రీకృష్ణుని విగ్రహాన్ని కనుగొన్నాడని భక్తులు నమ్ముతారు. ^[1] మధ్వాచార్యులు చెప్పినట్లుగా, తన తంత్రసార సంగ్రహంలో, విగ్రహం పశ్చిమాభిముఖంగా (పశ్చిమ ముఖంగా) ఉంచబడింది.ఇతర అష్ట మఠాలలోని ఇతర విగ్రహాలన్నీ పశ్చిమ దిశగా ఉంటాయి.భక్తులు ఎల్లప్పుడూ లోపలి కిటికీ ద్వారా శ్రీకృష్ణుని దర్శనం చేసుకుంటారు.దీనిని నవగృహ కిండి అని పిలుస్తారు. కనకన కిండి అని పిలువబడే బయటి కిటికీ,ఇది గొప్ప సన్యాసి కనకదాసు పేరు పెట్టబడిన తోరణంతో అలంకరించబడి ఉంటుంది.కనకదాసు విగ్రహం కూడా ఏర్పాటు చేశారు. ఇదే విధమైన కిటికీ విగ్రహం ముందు భాగంలో ఉంటుంది. దీనిని నవగ్రహ కిండి అంటారు.దీనిని కనకున కిండి అని తరచుగా పొరబడుతుంటారు. ^[2]

భారత కాలమానం ప్రకారం ఆలయం 5:30 గంటలకు తెరుస్తారు. ఆలయ ప్రత్యేకత ఏమిటంటే, దేవతను తొమ్మిది రంధ్రాలతో (నవగ్రహ కిండి) వెండి పూతతో కూడిన కిటికీ ద్వారా పూజించటం ఈ ఆలయం ప్రత్వేకతగా చెప్పకోవచ్చు. ^[3] ఈ ఆలయంలో భక్తులకు మధ్యాహ్న సమయంలో ప్రసాదాన్ని (భోజనం) అధిక సంఖ్యలో భక్తులకు అందజేసే సంప్రదాయం ఉంది. దీనిని అన్నం పరబ్రహ్మ స్వరూపం అని పిలుస్తారు.

కృష్ణ మఠం నిర్వహణ మార్చు

కృష్ణ మఠాల రోజువారీ సేవలు (దేవునికి అర్పణలు), పరిపాలన అష్ట మఠాలు (ఎనిమిది మఠాలు) ద్వారా నిర్వహించబడతాయి.ప్రతి అష్టమఠాలు రెండు సంవత్సరాల పాటు ఆలయ నిర్వహణ కార్యకలాపాలను చక్రీయ క్రమంలో నిర్వహిస్తాయి.వీరిని కన్నడలో అష్ట మాతగలు అని అంటారు.ప్రతి అష్ట మఠానికి దాని స్వంత దేవత ఉంటుంది, దీనిని పట్టాడ దేవరు అని పిలుస్తారు.

కృష్ణ మఠం దాని మతపరమైన ఆచారాలు,సంప్రదాయాలు, ద్వైత లేదా తత్వవాద తత్వశాస్త్ర సిద్ధాంతాలకు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇది ఉడిపిలో ఉద్భవించిన ఒక సాహిత్య రూపమైన దాస సాహిత్యానికి కేంద్రంగా ఉంది.

ఈ ఎనిమిది మఠాలు మార్చు

ఉడిపి కృష్ణ మఠానికి అయ్యే ఖర్చులను భక్తుల స్వచ్ఛంద విరాళాలు, కృష్ణ మఠాన్ని నిర్వహించే అష్టమఠాలు భరిస్తాయి.భక్తులు సహకారం నగదు లేదా వస్తు రూపంలో ఉంటుంది.1975లో కర్నాటక ప్రభుత్వం భూ సంస్కరణల చట్టం 1975 అమలులోకి తెచ్చిన కారణంగా కృష్ణ మఠం పెద్ద ఎత్తున భూమిని కలిగి ఉంది. కృష్ణమఠం పౌలి పునర్నిర్మించబడింది. బ్రహ్మకలశోత్సవ కార్యక్రమం 2017 మే 18 న జరిగింది ^[4]

అష్ట మఠాల స్వామీజీలు మార్చు

పండుగలు మార్చు

ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి జరిగే పర్యాయ ఉత్సవంలో, ఆలయ నిర్వహణను తదుపరి అష్ట మఠానికి అప్పగిస్తారు.ఆలయాన్ని మలుపు తిరిగే బాధ్యతను వారికి అప్పగించారు. ప్రతి మఠాలకు ఒక స్వామి నేతృత్వం వహిస్తాడు.అతను తన పర్యాయ సమయంలో ఆలయానికి బాధ్యత వహిస్తాడు.పర్యాయ సంప్రదాయం 2021 నాటికి 500 సంవత్సరాలు పూర్తి చేసుకుంది ^[5] ప్రస్తుతం, అద్మరు మఠం జూనియర్ పోంటిఫ్ ఈశప్రియ తీర్థ స్వామి ^[6] సర్వజ్ఞ లేదా పర్యాయ పీఠాన్ని అధిరోహించడంతో అద్మరు మఠం ద్వారా ఆలయం నిర్వహణసాగుతుంది. మకర సంక్రాంతి, రథ సప్తమి, మధ్వ నవమి, హనుమాన్ జయంతి, శ్రీ కృష్ణ జన్మాష్టమి, నవరాతి మహోత్సవాలు, మాధ్వ జయంతి ( విజయ దశమి ), నరక చతుర్దశి, దీపావళి, గీతా జయంతి మొదలైన పర్యాయాలు ప్రతి సంవత్సరం చాలా ఘనంగా జరుపుకుంటారు. ^[7]