ఏకలవ్య దేవాలయం
ఏకలవ్య ఆలయం (హిందీ: एकलव्य मंदिर) ఏకలవ్యుడికి అంకితం చేయబడిన ఏకైక హిందూ దేవాలయం. ఇది భారతదేశంలోని హర్యానాలోని గురుగ్రామ్‌లోని ఖండ్సా గ్రామంలో ఉంది. ఏకలవ్యుడు తన బొటనవేలును కోసి తన గురువు ద్రోణుడికి గురుదక్షిణగా సమర్పించిన ప్రదేశంలో ఇది నిర్మించబడింది. ఈ ప్రదేశంలో అతని బొటనవేలును పాతిపెట్టారు, ఈ మహానాయకుని గౌరవార్థం దాని పైన ఒక దేవాలయాన్ని నిర్మించారు.[1]
| ఏకలవ్య దేవాలయం | |
|---|---|
  Location within Haryana | |
| భౌగోళికం | |
| భౌగోళికాంశాలు | 28°25′19″N 76°59′24″E / 28.422°N 76.99°E |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | హర్యానా |
| జిల్లా | గురుగ్రామ్ |
| స్థలం | ఖండ్స, సెక్టార్ 37, గురుగ్రామ్ |
| సంస్కృతి | |
| దైవం | ఏకలవ్యుడు |
| చరిత్ర, నిర్వహణ | |
| స్థాపితం | 1721 |
| నిర్వహకులు/ధర్మకర్త | గురుగ్రామ్ సంస్కృతిక్ గౌరవ్ సమితి |
చరిత్ర, ప్రాముఖ్యత
మార్చుమహాభారతం ప్రకారం, పాండవులు, కౌరవులు గురువు ద్రోణాచార్య వద్ద శిక్షణ పొందేవారు. ద్రోణుడు అర్జునుడిని తన కాలంలోని గొప్ప విలువిద్య గల వ్యక్తిని చేస్తానని వాగ్దానం చేశాడు. అయితే, ఒకరోజు, అర్జునుడు తన కంటే మెరుగైన ఏకలవ్య అనే అబ్బాయిని కనుగొన్నాడు. ఏకలవ్య గురించి ద్రోణునికి చెప్పాడు. ద్రోణుడు తన వాగ్దానాన్ని గుర్తుచేసుకుంటూ ఏకలవ్యుడిని గురుదక్షిణగా (గురువుకు కానుకగా) తన కుడి బొటనవేలును (విలుకాడు కోసం అవసరమైన శరీర భాగం) కత్తిరించమని కోరాడు. ఏకలవ్య విధేయత చూపి అతని కుడి బొటనవేలును కత్తిరించాడు. ఆ ప్రదేశంలో ఏకలవ్య బొటనవేలు ఖననం చేయబడిందని చెబుతారు.
ఏకలవ్య త్యాగాన్ని పురస్కరించుకుని, 1721లో, ఒక సంపన్న గ్రామస్థుడు ఆ ప్రదేశంలో ఒక చిన్న ఏకలవ్య ఆలయాన్ని నిర్మించాడు. ఇప్పుడు దీనిని గురుగ్రామ్ సాంస్కృతిక గౌరవ్ సమితి నిర్వహిస్తోంది. ఈరోజు కేవలం స్థానిక గ్రామస్థులు మాత్రమే ఆలయాన్ని సందర్శిస్తారు. ఇది పర్యాటకులు, విదేశీయులలో అంతగా ప్రాచుర్యం పొందలేదు. రాజస్థాన్, మధ్యప్రదేశ్, భారతదేశంలోని ఇతర ప్రాంతాల నుండి పెద్ద సంఖ్యలో సందర్శించే భిల్ ప్రజలు కూడా ఈ ఆలయాన్ని ఎంతో గౌరవిస్తారు.
గురుగ్రామ్‌లోని మహాభారతానికి సంబంధించిన గురుగ్రామ్ బీమా కుండ్ (ద్రోణుడు స్నానం చేసిన ప్రదేశం), ద్రోణాచార్యకు అంకితం చేయబడిన ద్రోణాచార్య దేవాలయం, పాండవులు నిర్మించిన శివుని ఆలయం వంటి ఇతర ముఖ్యమైన ప్రదేశాలు సమీపంలో ఉన్నాయి.[2]
నిర్మాణం
మార్చుఆలయంలో ఒకే గది మాత్రమే ఉంది, ఇది ఒకేసారి ఇద్దరు వ్యక్తులకు సరిపోతుంది. దానితో పాటు, ఆలయాన్ని సందర్శించే యాత్రికులందరికీ వసతి కల్పించేందుకు గ్రామ పంచాయతీ నిర్మించిన రెండు గదుల ఏకలవ్య ధర్మశాల (హిందీ: एकलव्य धर्मशाला) కూడా ఉంది.
పర్యాటకం
మార్చుగుర్గావ్ పేరును గురుగ్రామ్‌గా మార్చినప్పుడు గ్రామస్థులు, గురుగ్రామ్ సాంస్కృతిక గౌరవ సమితి సభ్యులు చాలా సంతోషించారు. ఈ ప్రదేశానికి ఎక్కువ మంది పర్యాటకులు వస్తారని వారు అంచనా వేశారు. వారు ప్రతి సంవత్సరం జనవరి 14న ప్రత్యేక పూజలు చేయడం ప్రారంభించారు. ఏకలవ్యకు చెందిన నిషాద కులస్థులు పూజ చేస్తారు. దానితో పాటు ఆలయాన్ని, ఆలయ ప్రాంగణాన్ని విస్తరించాలన్నారు. ఏకలవ్య దేవాలయం, ద్రోణాచార్య దేవాలయం, ఇతర ప్రదేశాలతో కూడిన స్థానిక పర్యాటకం సర్క్యూట్‌ను అభివృద్ధి చేయాలని గ్రామస్థులు డిమాండ్ చేశారు.[3]
మూలాలు
మార్చు- ↑ "Locals want tourist circuit developed for the Guru". Hindustan Times (in ఇంగ్లీష్). 2016-04-15. Retrieved 2020-05-14.
- ↑ Service, Tribune News. "Will renaming Gurgaon change the fate of legendary temples?". Tribuneindia News Service (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-05-14.[permanent dead link]
- ↑ "Eklavya Temple In Gurgaon: An almost forgotten temple now hopes for a turnaround". The Indian Express (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2017-05-04. Retrieved 2020-05-14.