కుకుమిస్

కుకుమిస్
	melon
Scientific classification
Kingdom:	ప్లాంటే
Division:	Magnoliophyta
Class:	మాగ్నోలియోప్సిడా
Order:	Cucurbitales
Family:	కుకుర్బిటేసి
Subfamily:	Cucurbitoideae
Tribe:	Melothrieae
Subtribe:	Cucumerinae
Genus:	కుకుమిస్; లి.
Synonyms
	Cucumella Chiov.; Dicaelosperma E.G.O.Müll. & Pax, orth. var.; Dicaelospermum C.B.Clarke, orth. var.; Dicoelospermum C.B.Clarke; Hymenosicyos Chiov.; Melo Mill.; Mukia Arn.; Myrmecosicyos C.Jeffrey; Oreosyce Hook.f.;

కుకుమిస్ (లాటిన్ Cucumis) పుష్పించే మొక్కలలో కుకుర్బిటేసి కుటుంబానికి చెందిన ప్రజాతి. వాటి భౌగోళిక మూలం పెంపకం యొక్క ప్రాంతం. దోసకాయ (కుకుమిస్ సాటివస్) పుచ్చకాయ (కుకుమిస్ మెలో) లను కలిగి ఉన్న కుకుమిస్ జాతికి అనేక అడవి ఆఫ్రికన్ జాతులు ఉన్నాయి, అం దువల్ల పుచ్చకాయ ఆఫ్రికాలో ఉద్భవించిందని అంటారు. భారతదేశంలో అడవి దోసకాయలు ఉన్నాయి . ఆఫ్రికా, ఆస్ట్రేలియా, ఆసియా నుండి 100 కుకుమిస్ ప్రవేశాల కోసం ప్లాస్టిడ్మ,న్యూక్లియర్ మార్కర్ల నుండి డిఎన్ఎ ద్వారా పుచ్చకాయ , దోసకాయ ఆసియా మూలానికి చెందినవని చెపుతున్నారు ^[1] ^[2]

చరిత్ర

సమశీతోష్ణ మండలం నుండి ఉష్ణమండల వరకు, తగినంత పొడవు, వెచ్చని పెరుగుతున్న కాలం ఉన్న ఏ ప్రాంతంలోనైనా సాగు చేయవచ్చు, ఇక్కడ 2,000 మీటర్ల ఎత్తులో ఉంటుంది. వార్షిక పగటి ఉష్ణోగ్రతలు 18 - 32 ° c పరిధిలో ఉన్న ప్రాంతాలలో ఇది బాగా పెరుగుతుంది, కానీ 6 - 38 ° c ఇది మంచు తట్టుకోలేనిది కాదు. ఇది 1,000 - 1,200 మిమీ పరిధిలో సగటు వార్షిక వర్ష పాతం కాని 400 - 4,300 మిమీ , ఎండిపోయిన తేమ నిలుపుకునే నేల , తక్కువ ఉష్ణోగ్రత 6 - 7.5 పరిధిలో pH , 4.5 - 8.7 ను తట్టుకుంటుంది. మొక్కకు అధిక నీటి అవసరం ముఖ్యంగా డౌండీ బూజు పంటకు అధిక గాలుల నుండి రక్షణ అవసరం కావచ్చు .వేగంగా పెరుగుతున్న మొక్క, విత్తనాన్నివేసినప్పటినుంచి నుండి 40 రోజుల్లో పంటకోసం సిద్ధంగా ఉన్న మొదటి పండ్లను ఉత్పత్తి చేయగలదు. విత్తనాలు నాటిన 100 రోజుల నుండి దోసకాయల దిగుబడి మారుతూ ఉంటుంది. ప్రపంచ సగటు హెక్టారుకు 15 టన్నులు; ఉష్ణమండలంలోని చాలా భాగాలలో 5 - 7.5 కిలోల / హెక్టారు సహేతుకమైనదిగా భావిస్తారు; ఐరోపా సాగులో హెక్టారుకు 350 టన్నుల దిగుబడి వస్తుంది . వీటి లో పేరున్న రకాలు చాలా ఉన్నాయి.ఫలదీకరణం జరగకుండా ఉండటానికి చాలా సాగులో తమ మగ పువ్వులు తొలగించాలి, ఎందుకంటే ఫలదీకరణ పండ్లలో చేదు రుచి ఉంటుంది. ఏదేమైనా, అనేక రకాల సాగులు అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి, అవి ఆడ పువ్వులను మాత్రమే ఉత్పత్తి చేస్తాయి .ఎక్కువ కాంతి తీవ్రత మగ పువ్వుల సంఖ్యను పెంచుతుంది, తక్కువ కాంతి స్థాయిలు ఎక్కువ ఆడ పువ్వులు ఏర్పడతాయి .దోసకాయ మొక్కల మూలాలు చాలా కలుపు మొక్కల పెరుగుదలను నిరోధించే పదార్థాన్ని స్రవిస్తాయి ^[3]

ఉపయోగములు

శతాబ్దాలుగా సాంప్రదాయ వైద్య వ్యవస్థలు మూలం ఉన్న దేశాలలో ప్రాధమిక వైద్య వ్యవస్థ, ఇప్పుడు శాస్త్రీయ వైద్య నమూనా యొక్క ప్రస్తుత ఆధిపత్యం, రోగులకు సమ్మతి కారణంగా మూలికా ఉత్పత్తుల డిమాండ్ వ్యాధుల చికిత్స కోసం గత మూడు దశాబ్దాలుగా తీవ్రంగా పెరుగుతోంది.పురాతన కాలం నుండి, ఆరోగ్య రుగ్మతలను నయం చేయడానికి , అనేక వ్యాధికారక అంటువ్యాధులను ఎదుర్కోవటానికి అధిక చికిత్సా సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉన్న మందులను మానవులకు అందించడానికి మొక్కలను ఉపయోగిస్తున్నారు 1. కుకుమిస్ సాటివస్ లిన్న్. (దోసకాయ) పొట్లకాయ కుటుంబంలో విస్తృతంగా పండించిన మొక్క, పుచ్చకాయ, స్క్వాష్ గుమ్మడికాయలు వంటి కుకుర్బిటేసి మొక్కలను మందుల తయారీలో వాడుతున్నారు ^[4]

కుకుమిస్ ఇపుడు ప్రపంచవ్యాప్తంగా వాణిజ్యపరంగా సాగు చేయబడుతుంది.
కుకుమిస్ యొక్క 30 జాతులలో, సి. సాటివస్ ఎల్. అత్యంత ఆర్థిక విలువను కలిగి ఉంది.
పురాతన కాలం 3 నుండి దోసకాయ యొక్క నివారణ లక్షణాలు గుర్తించబడ్డాయి.
దోసకాయ ప్రపంచవ్యాప్తంగా 4 వ ముఖ్యమైన కూరగాయ.
ఇవి ప్రధానంగా హిమాలయాలలో కుమావున్ నుండి సిక్కిం వరకు అడవిగా కనిపిస్తాయి
భారతదేశం అంతటా కూడా సాగు చేయబడతాయి
అన్ని భాగాలు రూట్, లీవ్, పండ్లు, విత్తనాలు వంటి మొక్కలు వ్యాధుల చికిత్సకు ఉపయోగపడతాయి
భారతదేశంలో, అనేక రకాల కుకుమిస్ 1200 మీటర్ల ఎత్తు వరకు విస్తృతంగా సాగు చేయబడుతున్నాయి.
ఇది 2 మీ. పొడవు / ఎత్తు, పువ్వులు జూలై నుండి సెప్టెంబర్ వరకు , విత్తనం ఆగస్టు నుండి అక్టోబర్ వరకు పండిస్తాయి.
దోసకాయలను నిమ్మరసం, మిరియాలు ఉప్పుతో కలిపి రుచులుగా తినవచ్చు.
కూరగాయల రసాలు, విటమిన్లు గరిష్టంగా లభిస్తాయి.వాటిని కూరగాయలుగా కూడా ఉడికించాలి.

కుకుమస్ పండించే రాష్ట్రములు భారత దేశం లో హర్యానా, మధ్య ప్రదేశ్, కర్ణాటక, ఆంధ్ర ప్రదేశ్, తెలంగాణ,ఉత్తర ప్రదేశ్, పంజాబ్ , కేరళలో పండిస్తారు^[5]

జాతులు

Cucumis anguria
Cucumis dipsaceus
Cucumis ficifolius
Cucumis humifructus (aardvark cucumber)
Cucumis melo (కర్బూజ)
Cucumis metuliferus (horned melon)
Cucumis myriocarpus
Cucumis prophetarum
Cucumis sativus (దోసకాయలు)

మూలాలు

↑ "PNAS". www.pnas.org. Retrieved 2020-09-01.
↑ "Cucurbitales - Cucurbitaceae". Encyclopedia Britannica (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-09-01.
↑ "Cucumis sativus - Useful Tropical Plants". tropical.theferns.info. Archived from the original on 2020-11-05. Retrieved 2020-09-01.
↑ "ETHNOMEDICINAL USES AND PHARMACOLOGICAL ACTIVITIES OF DIFFERENT PARTS OF CUCUMIS SATIVUS LINN: AN UPDATE | INTERNATIONAL JOURNAL OF PHARMACEUTICAL SCIENCES AND RESEARCH" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-09-01.
↑ "India production of CUCUMBER". agriexchange.apeda.gov.in. Retrieved 2020-09-01.

మూలాలు

[1] "PNAS". www.pnas.org. Retrieved 2020-09-01.

[2] "Cucurbitales - Cucurbitaceae". Encyclopedia Britannica (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-09-01.

[3] "Cucumis sativus - Useful Tropical Plants". tropical.theferns.info. Archived from the original on 2020-11-05. Retrieved 2020-09-01.

[4] "ETHNOMEDICINAL USES AND PHARMACOLOGICAL ACTIVITIES OF DIFFERENT PARTS OF CUCUMIS SATIVUS LINN: AN UPDATE | INTERNATIONAL JOURNAL OF PHARMACEUTICAL SCIENCES AND RESEARCH" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-09-01.

[5] "India production of CUCUMBER". agriexchange.apeda.gov.in. Retrieved 2020-09-01.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]