గదగ్
గదగ్-బెటగేరి, భారతదేశం, కర్ణాటక రాష్ట్రం, గడగ్ జిల్లాలోని ఒక పట్టణం.ఇది నగరపురపాలక సంఘం,గడగ్ జిల్లాకు పరిపాలనా ప్రధాన కార్యాలయం. అసలు నగరం గదగ్ -బెటగేరి (లేదా బెట్గేరి ) గదగ్ నగర సోదర పట్టణం. ఈ రెండు సంయుక్త నగర పరిపాలనను కలిగి ఉన్నాయి. గదగ్-బెటగేరి పురపాలక సంఘం పరిధిలో 1,72,813 జనాభా ఉన్నారు.ఈ పట్టణం 54.0956 చ.కి.మీ. (20.884 చ.మైళ్లు) వైశాల్యంతో ఉంది.గదగ్‌లోని కనగినహాల్ ఆసియాలోనే మొదటి సహకార సంఘం జన్మస్థలం.[1] [2] పట్టణంలో వీరనారాయణ ఆలయం, త్రికూటేశ్వర ఆలయం, మతపరమైన, చారిత్రాత్మక ప్రాముఖ్యత కలిగినప్రదేశాలు. [3] గదగ్ పట్టణం ధార్వాడ్ నుండి 80 కి.మీ. (50 మైళ్లు) దూరంలో ఉంది. గుత్తి-వాస్కో జాతీయ రహదారిపై హుబ్లీ నుండి 60 కి.మీ. (37మైళ్లు) దూరంలో ఉంది.
Gadag-Betageri | |
|---|---|
 Veeranarayana Temple | |
  Gadag-Betageri Location in Karnataka, India  Gadag-Betageri Gadag-Betageri (India) | |
| Coordinates: 15°25′00″N 75°37′00″E / 15.4167°N 75.6167°E | |
| Country |  India |
| State | Karnataka |
| Region | Bayaluseeme |
| District | Gadag |
| Government | |
| • Type | City Municipal Council (CMC) |
| • Body | Gadag-Betageri CMC |
| విస్తీర్ణం | |
| • City | 54.01 కి.మీ2 (20.85 చ. మై) |
| Elevation | 654 మీ (2,146 అ.) |
| జనాభా (2010) | |
| • City | 1,72,813 |
| • జనసాంద్రత | 4,657/కి.మీ2 (12,060/చ. మై.) |
| • Metro | 3,67,258 |
| Languages | |
| • Official | Kannada |
| Time zone | UTC+5:30 (IST) |
| PIN | 582 101-103 |
| Telephone code | 08372 |
| ISO 3166 code | IN-KA |
| Vehicle registration | KA-26 |
గదగ్ నిర్మాణ శైలి
మార్చుగదగ్ వాస్తుశిల్పం, [4] క్లిష్టమైన శిల్పకళతో అలంకరించబడిన స్తంభాలతో గుర్తించబడింది,[5] పశ్చిమ చాళుక్య (లేదా కళ్యాణి చాళుక్యులు) రాజుసోమేశ్వర -1 కాలంలో ఉద్భవించింది.ఇదిసా.శ.1050 నుండి సా.శ.1200 మధ్య 150 సంవత్సరాల కాలంలో అభివృద్ధి చెందింది. ఈ కాలంలో చుట్టుప్రక్కల ఆ ప్రాంతంలో దాదాపు 50 దేవాలయాలు నిర్మించబడ్డాయి.వాటికి ఉదాహరణలుగా గదగ్‌లోని త్రికూటేశ్వర ఆలయం, కాశీవిశ్వేశ్వర ఆలయం (లక్కుండి), దంబాల్‌లోని దొడ్డబసప్ప ఆలయం, అన్నిగేరిలోని అమృతేశ్వర ఆలయం మొదలైనవి.
గణాంకాలు
మార్చు2011 భారత జనాభా లెక్కలు ప్రకారం గడగ్-బెటగేరిలో పట్టణంలో 1,72,813 జనాభా ఉంది. మొత్తం జనాభాలో పురుషులు 86,165 మంది ఉండగా, స్త్రీలు 86,648 మంది ఉన్నారు.గడగ్-బెటగేరి సగటు అక్షరాస్యత రేటు 85.56%. లింగనిష్పత్తి 1000 మంది పురుషులకు 1006 మంది స్త్రీలు ఉన్నారు. మొత్తం జనాభాలో 18,419 మంది 6 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు గలవారు ఉన్నారు.[6] కన్నడం ప్రధానమైన, విస్తృతంగా మాట్లాడేభాష. ఇంగ్లీషు, హిందీ కొంతమంది మాట్లాడతారు.కొంత మందికి అర్థం అవుతుంది.
ప్రముఖ వ్యక్తులు
మార్చు- పంచాక్షర గవాయి -గదగ్‌కు చెందినగాయకుడు. అతని సంగీత పాఠశాల వీరేశ్వర పుణ్యాశ్రమ ఉత్తర కర్ణాటకలో ప్రసిద్ధి చెందిన సంస్థ. అతను 2010 చివరిలో మరణించే వరకు వీరేశ్వరపుణ్యాశ్రమానికి నాయకత్వం వహించాడు.
- పుట్టరాజ్ గవాయ్ - భారత ప్రభుత్వంనుండి "పద్మ భూషణ్" అవార్డు గ్రహీత. దృశ్యపరంగా సవాలుచేయబడిన భారతీయ సంగీతకారుడు (విద్వాంసుడు,సంగీత ఉపాధ్యాయుడు, సామాజిక సేవకుడు.
- భీమ్‌సేన్ జోషి-హిందూస్థానీ గాయకుడు, భారతరత్న అవార్డు గ్రహీత
- సునీల్ జోషి - క్రికెటర్, గదగ్‌లో జన్మించాడు.
- హుయిల్‌గోల్ నారాయణరావు - కర్నాటక రాష్ట్ర ఆవిర్భావాన్ని తెలిపే "ఉదయవగలి నమ్మ చెలువ కన్నడ నాడు" గీతాన్ని రచించాడు
- విజయ్ సంకేశ్వర్ - వ్యాపారవేత్త, వి.ఆర్.ఎల్. సముదాయ వ్యవస్థాపకుడు, విజయ కర్ణాటక వార్తాపత్రిక, విజయవాణి.
- విలాస్ నీలగుండ్ - 100 మీటర్ల స్ప్రింట్‌లో (4x100 మీటర్లు) భారతదేశానికి ప్రాతినిధ్యం వహించిన రన్నర్.[7]
- ఆర్. ఎస్. మొగలి - ప్రముఖ రచయిత, "కన్నడ సాహిత్య చరిత్ర" రచయిత
- గిరడ్డి గోవిందరాజు - ప్రముఖ విమర్శకుడు, "కర్ణాటక సాహిత్య అకాడమీ" మాజీ అధ్యక్షుడు.[8][9]
- జి. బి. జోషి - ప్రముఖ నాటక రచయిత, "మనోహర గ్రంథమాల" వ్యవస్థాపకుడు
మూలాలు
మార్చు- ↑ Nayak, N. Dinesh (2016-03-18). "Reviving the Kanaginahal cooperative society". The Hindu. ISSN 0971-751X. Retrieved 2022-03-05.
- ↑ Vincent D'Souza (May 13, 2009). "Asia's first co-op bank's future bleak | Hubballi News - Times of India". The Times of India. Retrieved 2022-03-05.
- ↑ "Gadag" Archived 4 మార్చి 2016 at the Wayback Machine www.nkpost.kar.nic.in. Retrieved September 9, 2012
- ↑ "In search of Indian records of Supernovae" (PDF). Retrieved 2009-03-12.
- ↑ "Kalyani Chalukyan & chanakya temples". Retrieved 2009-03-12.
- ↑ "Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)". Census Commission of India. Archived from the original on 2004-06-16. Retrieved 2008-11-01.
- ↑ "Islamabad-bound athletes named" Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine Deccan Herald(on-line), 21 March 2004. Retrieved 9 September 2012
- ↑ "Giraddi Govindraj passes away". The Hindu. 11 May 2018. ISSN 0971-751X. Retrieved 17 July 2022.
- ↑ Staff Correspondent (2016-01-22). "Ambikatanayadatta Award for Giraddi Govindaraj, Venkatesh Murthy". The Hindu. ISSN 0971-751X. Retrieved 2022-03-05.
వెలుపలి లంకెలు
మార్చు