గోన గన్నారెడ్డి
గోన గన్నారెడ్డి (1262 – 1296), తెలుగు భాషలో ద్విపద కావ్యమైన రంగనాథ రామాయణానికి సహకరించిన రాజు గోన బుద్ధారెడ్డి కుమారుడు. భారత చరిత్రలో నిలుస్తున్న కొద్దిమంది పాలక రాణులలో ఒకరైన రాణి రుద్రమ దేవికి సైనిక అధిపతి.[1] అతను వర్ధమానపురంను పరిపాలించాడు. నాగర్‌కర్నూల్ జిల్లాలోని ఈ ప్రాంతాన్ని ఇప్పుడు నంది వడ్డేమాన్ అని పిలుస్తున్నారు.
కుటుంబ నేపథ్యం
మార్చుగోన గన్నారెడ్డికి ఇద్దరు సోదరులు; గోన కాచారెడ్డి, గోన విఠలనాథ, సోదరి కుప్పాంబిక ఉన్నారు. వీరు కవులు. గోన కాచా రెడ్డి, విఠలనాథ రచనలలో రంగనాథ రామాయణములో ఉత్తరకాండ విభాగాన్ని పూర్తి చేసిన రచనలు ఉన్నాయి. రంగనాథ సంస్కరణ తెలుగు సాహిత్య చరిత్రలో గోన గన్నారెడ్డి రచించిన మొదటి, అగ్రశ్రేణి రామాయణం. అతని సోదరి, కుప్పాంబిక బుద్ధపురం శాసనాల ప్రకారం మొదటి తెలుగు కవయిత్రిగా ప్రసిద్ధి చెందినదని తెలుస్తుంది. కుప్పాంబిక మాల్యాల గుండదండాదీశుని వివాహం చేసుకుంది. అతడిని దండ సేనాని అని కూడా అంటారు.
వివాహం
మార్చుగోన గన్నారెడ్డి రుద్రమదేవికి ప్రాణ స్నేహితురాలైన అన్నాంబికను వివాహం చేసుకున్నాడు.[2]
గోన రాజవంశ పరిపాలన
మార్చుకాకతీయ రాజవంశం (995-1323) కాలంలో, గోన బుద్దారెడ్డి మహబూబ్ నగర్ జిల్లాలోని ఆధునిక ఘన్ పూర్ లోని వర్ధమానపురం (ప్రస్తుతం నంది వడ్డేమాన్ గా పిలువబడుతుంది), ఖిల్లా ఘన్ పూర్ (కోట ఘన్ పూర్) నుండి మహబూబ్ నగర్ జిల్లాలో ఒక రాజ్యాన్ని పాలించారు.[3] ఆయన, ఆయన కుటుంబమైన గోన వంశం ఎక్కువగా కాకతీయ వంశానికి విధేయులుగా ఉండేది. అతను మరణించినప్పుడు అతని సోదరుడు గోన లకుమారెడ్డి రాజ్యాన్ని స్వాధీనం చేసుకుని కాకతీయకు వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటు చేశాడు, కానీ అతని కుమారుడు గోన గన్నారెడ్డి వర్ధమానపురంలో వారికి విధేయుడిగా ఉన్నాడు. పరోక్షంగా కాకతీయ రాణి రుద్రమ దేవి పాలనకు మద్ధతు ఇచ్చాడు.
మహబూబ్ నగర్ సమీపంలోని దక్షిణ తెలంగాణలో ఉన్న ఖిల్లా ఘన్ పూర్ అనే పట్టణానికి గణపురం అని గన్నారెడ్డి, కాకతీయ రాజు గణపతి దేవుడు పేరు పెట్టారు. కాకతీయ పాలనలో తన బావ దండ సేనాని సహాయంతో పలు సరస్సులను నిర్మించాడు. గోన గన్నారెడ్డి ప్రతాపరుద్ర రాజు పాలనలో కీలక పాత్ర పోషించారు. వర్ధమానపురానికి చెందిన గోన గన్నారెడ్డి రాయచూర్‌ను జయించి కోటను నిర్మించాడు.[3] గోన గన్నారెడ్డి మరణానంతరం అతని బావ దండ సేనాని వర్ధమానపురం రాజు అయ్యాడు.
బుద్దాపురం (నేటి భూత్పూర్) యుద్ధం తరువాత, కాకతీయ రాజు రెండవ ప్రతాపరుద్రుడు ఖిల్లా ఘన్ పూర్ కోటలో గోన గన్నారెడ్డి కుమార్తెను వివాహం చేసుకున్నాడు.
మూలాలు
మార్చు- ↑ Sen, Adavi Baapiraju (1946). A history book of Kakatiya Charithrathmaka Navala. pp. 1–380.
- ↑ బాపిరాజు, అడివి. "గోన గన్నారెడ్డి - వికీసోర్స్". te.wikisource.org. Retrieved 2021-09-11.
- ↑ 3.0 3.1 "కాకతీయ చరిత్ర (995 - 1323)". Archived from the original on 2018-05-21. Retrieved 2021-09-11.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
బయటి లింకులు
మార్చు'