జహావా బురాక్
జహావా బురాక్ (నీ రాడ్జా, డిసెంబర్ 14, 1932 - సెప్టెంబర్ 28, 2001) పోలాండ్ కు చెందిన యూదు హోలోకాస్ట్ బాధితురాలు, ఆమె యునైటెడ్ స్టేట్స్ లో ప్రసిద్ధ పరోపకారి, కమ్యూనిటీ లీడర్, రాజకీయ కార్యకర్తగా మారింది. ఆమె బాల్యంలో, పోలిష్ కాథలిక్ కుటుంబం ఇంటి క్రింద క్రాల్ స్పేస్ లో తన కుటుంబంతో రెండున్నర సంవత్సరాలు దాక్కోవడం ద్వారా హోలోకాస్ట్ నుండి బయటపడింది. 1945 లో ఆక్రమిత పోలాండ్ విముక్తి తరువాత, ఆమె ఇజ్రాయిల్కు స్మగ్లింగ్ చేయబడింది, అక్కడ ఆమె పన్నెండు సంవత్సరాలు నివసించింది, వీటిలో రెండు ఆమె హగనా పారామిలిటరీ సంస్థలో పనిచేసింది. 1958 లో, బురాక్ యునైటెడ్ స్టేట్స్కు వెళ్లారు, అక్కడ ఆమె యూదు ప్రయోజనాల కోసం అమెరికన్, ఇజ్రాయిల్ రాజకీయ నాయకులతో కలిసి పనిచేసింది.[1]
హోలోకాస్ట్ నుండి బయటపడటం
మార్చుజహావా బురాక్ 1932 లో పోలాండ్ లోని నౌవీ కోర్జిన్ స్టేటల్ లో లూయిస్, గిట్లా రాడ్జా దంపతులకు జన్మించింది. లూయిస్ జ్యూస్ తయారీదారు. బురాక్ కు ముగ్గురు సోదరీమణులు ఉన్నారు, రీటా, మిరియం, సారా.[2]
1942 లో, 9 సంవత్సరాల వయస్సులో, బురాక్, ఆమె తల్లిదండ్రులు, ఆమె సోదరీమణులు మిరియం, సారాను జర్మన్ సైనికులు "పునరావాసం" కోసం రైల్వే స్టేషన్కు కవాతు చేయమని నోవీ కోర్జిన్లోని యూదు నివాసితులను ఆదేశించిన తరువాత అజ్ఞాతంలోకి వెళ్ళవలసి వచ్చింది. నిర్బంధ శిబిరాలకు బహిష్కరించడానికి ఇది మారుపేరు అని తెలుసుకున్న ఆమె తల్లిదండ్రులు తప్పించుకునేందుకు కనిపించకుండా లైన్ నుంచి జారుకున్నారు. ఈ గందరగోళంలో ఆమె అక్క రీటా కుటుంబం నుంచి విడిపోయి రైలు ఎక్కింది. చివరికి ఆమెను బెర్గెన్-బెల్సెన్ నిర్బంధ శిబిరానికి తరలించారు.
రాడ్జా కుటుంబం పోలిష్ కాథలిక్ కుటుంబం, స్టెఫానియా, జోజెఫ్ మకుగోవ్స్కీ వద్ద ఆశ్రయం పొందింది. జోజెఫ్ లూయిస్ రాడ్జా పాత స్నేహితుడు, కుటుంబానికి ఎప్పుడైనా అవసరమైతే సహాయం చేయడానికి ముందుకొచ్చారు. రాడ్జా కుటుంబాన్ని దాచడానికి, మాకుగోవ్స్కీలు వారి ఇంటి ఫ్లోర్బోర్డుల క్రింద ఒక రహస్య కందకాన్ని తవ్వారు. క్రాల్ స్పేస్ 5 అడుగుల (1.5 మీ) వెడల్పు, 7 అడుగుల (2.1 మీ) పొడవు, 20 అంగుళాలు (51 సెం.మీ) లోతుకు మించలేదు. ఆ తర్వాత రెండున్నర సంవత్సరాలు ఆ కుటుంబం లోపలే దాక్కుని ఉంటుంది, వారి ఉనికి బయటి ప్రపంచం నుండి మాత్రమే కాకుండా, మాకుగోవ్స్కీల పిల్లలు, వృద్ధ తల్లిదండ్రుల నుండి కూడా రహస్యంగా ఉంటుంది.[3]
ఆ కాలక్రమేణా, అనేక మంది ఇతర యూదు ప్రజలు మాకుగోవ్స్కీల వద్ద ఆశ్రయం పొందారు. చివరికి రాడ్జాస్ బంధువుతో సహా తొమ్మిది మంది శరణార్థులను లోపల బంధించారు. చాలా కాలం తర్వాత, బురాక్ సోదరి మిరియం విలేకరులతో వారి పరిస్థితిని ఇలా వివరించింది: "ఒకరు అతని వైపు తిరిగినప్పుడు, ఇతరులు కూడా అదే చేయవలసి ఉంటుంది. మేము సార్డినెస్ లాగా ఉన్నాము." మాకుగోవ్స్కీలు రాత్రిపూట వచ్చి కుటుంబాన్ని తీసుకువచ్చేవారు.మాకుగోవ్స్కీలు రాత్రిపూట వచ్చి కుటుంబానికి రొట్టె, నీరు, వ్యర్థాల కోసం బకెట్ తీసుకువచ్చేవారు. రాడ్జాలు, వారి పరిస్థితిని నిరాశపరిచారు, కొన్నిసార్లు వారి బాధను అంతం చేయడానికి విషపూరిత ఆహారం లేదా తుపాకీ కోసం వేడుకున్నారు, కాని మాకుగోవ్స్కీలు నిరాకరించారు. "మేము జీవించి ఉన్నంత కాలం, మేము మిమ్మల్ని కాపాడతాము" అని వారు పట్టుబట్టారని బురాక్ తరువాత గుర్తు చేసుకున్నారు. ఒక స౦దర్భ౦లో, యూదుల పస్కాను ఆచరి౦చే౦దుకు యోజెఫ్ ఆ కుటు౦బానికి పుల్లని రొట్టె తీసుకువచ్చారు.[4]
1945లో జర్మన్ హై కమాండ్ మాకుగోవ్స్కీస్ ఇంటిని స్థానిక ప్రధాన కార్యాలయంగా స్వాధీనం చేసుకుని మాకుగోవ్స్కీలను బలవంతంగా బయటకు పంపింది. బురాక్ జ్ఞాపకం ప్రకారం, రాడ్జాలు తమ ప్రార్థనా పుస్తకాన్ని బయటకు తీశారు, మృతుల కోసం యూదుల ప్రార్థన అయిన కద్దిష్ చెప్పారు,, "మేము చనిపోబోతున్నామని అందరూ దేవునికి కృతజ్ఞతలు తెలిపారు." ఏదేమైనా, మాకుగోవ్స్కిలు జర్మన్ సైనికులను ఇంటి సంరక్షకులుగా ఉండటానికి అనుమతించాలని ఒప్పించగలిగారు.
వారానికి ఒకటి లేదా రెండుసార్లు, జర్మన్ సైనికులందరూ నిద్రపోయే వరకు వేచి ఉన్న తరువాత, జోజెఫ్, స్టెఫానియా కుటుంబానికి కొద్ది మొత్తంలో సామాగ్రిని తీసుకురాగలిగారు.
ఒకానొక సమయంలో, ఆ ఇంట్లోని జర్మన్లు ఇప్పటికీ పట్టణంలో దాక్కున్న ఒక యూదు కుటుంబాన్ని కనిపెట్టే ప్రయత్నాల గురించి చర్చించడం వినిపించింది. నాజీల నుండి పారిపోతున్న సమయంలో ఈ కుటుంబం విస్టా నదిలో మునిగిపోయిందని జోజెఫ్ సమీప పట్టణంలో ఒక పుకారును వ్యాప్తి చేయగలిగాడు, అన్వేషణను విరమించుకున్నాడు.[5]
విముక్తి, ఇజ్రాయిల్ కు తరలింపు
మార్చు1945లో ఈ పట్టణాన్ని రెడ్ ఆర్మీ విముక్తి చేసింది. చివరకు రాడ్జా కుటుంబం మాకుగోవ్స్కీస్ ఇంటి కింద ఉన్న క్రాల్ స్పేస్ నుంచి బయటకు వచ్చింది. రెండున్నరేళ్లలో పగటి వెలుగును చూడటం ఇదే మొదటిసారి, మొదట వారి కళ్ళు మండాయి. వారి కాళ్ళు ఎంత వణుకుతున్నాయి అంటే సోవియట్ సైనికులు వారు తాగి ఉన్నారని నమ్మి, వోడ్కాను దాచిపెడుతున్నారని భావించి వారిని కొట్టారు. వారి మొత్తం నిర్బంధంలో గుసగుసకు మించి మాట్లాడకపోవడం వల్ల వారి స్వర తంతువులు అవాక్కయ్యాయి.[6]
మూలాలు
మార్చు- ↑ Birnbaum, Susan (1986-12-03). "Behind the Headlines of Bravery, Humanity and Survival". Daily News Bulletin, Jewish Telegraphic Agency. Retrieved 2018-01-30.
- ↑ Goldberg, Barbara (1986-11-06). "Three Jewish sisters who hid under the floorboards of..." UPI (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2018-01-30.
- ↑ Stone Lombardi, Kate (2002-01-06). "In Memoriam: Lives Well Lived". The New York Times. Hostess to Movers and Shakers. Retrieved 2018-01-30.
- ↑ Birnbaum, Susan (1986-12-03). "Behind the Headlines of Bravery, Humanity and Survival". Daily News Bulletin, Jewish Telegraphic Agency. Retrieved 2018-01-30.
- ↑ Bono, Richard (1986-11-14). "Holocaust survivors gathering to honor pair". The Southern Israelite. Retrieved 2018-01-30.[permanent dead link]
- ↑ Birnbaum, Susan (1986-12-03). "Behind the Headlines of Bravery, Humanity and Survival". Daily News Bulletin, Jewish Telegraphic Agency. Retrieved 2018-01-30.