జ్ఞానేశ్వరుడు
జ్ఞానేశ్వరుడు (1275–1296) [2] మహారాష్ట్రకు చెందిన ప్రముఖ వాగ్గేయకారుడు, తత్వవేత్త, నాథ సంప్రదాయానికి చెందిన సన్యాసి. 21 సంవత్సరాల అతి తక్కువ జీవిత కాలంలోనే భగవద్గీత మీద ఆయన రచించిన జ్ఞానేశ్వరి, అమృతానుభవం అనే గ్రంథాలు మరాఠీ సాహిత్యంలో మైలురాళ్ళుగా పరిగణిస్తారు. దేవగిరి యాదవులచే పరిరక్షించబడిన ఈ గ్రంథాలు మరాఠీ భాషలో లభిస్తున్న అత్యంత ప్రాచీనమైన గ్రంథాలు.[3]
| జ్ఞానేశ్వర్ | |
|---|---|
 | |
| జననం | జ్ఞానేశ్వర్ 1275 CE ఆలంది, మహారాష్ట్ర |
| బిరుదులు/గౌరవాలు | సంత్, దేవ్, మౌలా[1] |
| గురువు | నివృత్తినాథుడు |
| తత్వం | వర్కారీ, హిందూ |
| సాహిత్య రచనలు | జ్ఞానేశ్వరి, అమృతానుభవం, చాంగ్ దేవ్ పాశశ్తి, హరిపథం, అభంగాలు |
జీవిత విశేషాలు
మార్చుజ్ఞానేశ్వరుడు మహారాష్ట్రను 13 వ శతాబ్దంలో యాదవ రాజైన రామదేవర పరిపాలిస్తున్న కాలంలో జన్మించాడు. [4] 1296లో ఢిల్లీ సుల్తానులు ఆ రాజ్యం మీద దాడి చేసేవరకు ప్రశాంతంగా, సుసంపన్నంగా ఉండేది.[5][6] యాదవ రాజుల పాలనలో కళలు, సైన్సు మొదలైన రంగాలు బాగా అభివృద్ధి సాధించాయి. భారతదేశం నలుమూలల నుంచి అనేకమంది పండితులు ఆ రాజ్యానికి విచ్చేసేవారు.[7] కానీ అదే సమయంలోనే ప్రజల్లో మతమౌఢ్యం, సాంఘిక దురభిమానం, మూఢ నమ్మకాలు లాంటివి పెరిగి గ్రామదేవతలకు మూగజీవాలను బలి ఇవ్వడం ఎక్కువైంది.[8] జ్ఞానేశ్వరుడు తను రాసిన జ్ఞానేశ్వరి అనే గ్రంథంలో ఈ మూఢాచారాలను విమర్శించాడు.[9] బి.పి బహీరత్ అనే పండితుని ప్రకారం ఆ కాలంలో మరాఠీలో రచనలు చేసిన తొలి తత్వవేత్త జ్ఞానేశ్వరుడు.[10]
మూలాలు
మార్చువివరణ
ఉదాహరణలు
- ↑ Berntsen 1988, p. 143.
- ↑ Mokashi 1987, p. 39.
- ↑ D. C. Sircar (1996). Indian Epigraphy. Motilal Banarsidass. pp. 53–54. ISBN 978-81-208-1166-9.
- ↑ Bahirat 2006, p. 1.
- ↑ Ranade 1933, p. 25.
- ↑ Michell & George 1999, p. 5.
- ↑ Bahirat 2006, p. 2.
- ↑ Bahirat 2006, pp. 3–4.
- ↑ Bahirat 2006, pp. 4–5.
- ↑ Bahirat 2006, pp. 2–3.
పుస్తకాలు
- Attwood, Donald W. (1992), Raising cane: the political economy of sugar in western India, Westview Press, ISBN 978-0-8133-1287-3
- Bahirat, B. P. (2006), The Saint heritage of India, Cosmo Publications, ISBN 978-81-307-0124-0
- Balasubramanian, R. (2000), "2", Advaita Vedānta, vol. 2, Project of History of Indian Science Philosophy and Culture, ISBN 978-81-87586-04-3
- Berntsen, Maxine (1988), The Experience of Hinduism: Essays on Religion in Maharashtra, SUNY Press, ISBN 978-0-88706-662-7
- Bobde, P. V. (1987), Garland of Divine Flowers: Selected Devotional Lyrics of Saint Jnanesvara, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-0390-9
- Cashman, Richard I. (1975), The Myth of the Lokamanya: Tilak and Mass Politics in Maharashtra, University of California Press, ISBN 978-0-520-02407-6
- Claus, Peter J.; Diamond, Sarah; Mills, Margaret Ann (2003), South Asian Folklore: An Encyclopedia : Afghanistan, Bangladesh, India, Nepal, Pakistan, Sri Lanka, Taylor & Francis, ISBN 978-0-415-93919-5
- Dallmayr, Fred (2007), In Search of the Good Life: A Pedogogy for Troubled Times, University Press of Kentucky, ISBN 0-8131-3858-2
- Datta, Amaresh (1988), Encyclopaedia of Indian Literature, Sahitya Akademi, ISBN 978-81-260-1194-0
- De Smet, Richard V.; Malkovsky, Bradley J. (2000), New Perspectives on Advaita Vedānta: Essays in Commemoration of Professor Richard De Smet, S.J., BRILL, ISBN 90-04-11666-4
- Devy, G. N. (2002), Indian Literary Criticism: Theory and Interpretation, Orient Blackswan, ISBN 978-81-250-2022-6
- Dhongde, Ramesh Vaman; Wali, Kashi (2009), Marathi, John Benjamins Publishing Company, ISBN 978-90-272-8883-7
- Farquhar, John Nicol (1984), An Outline of the Religious Literature of India, Motilal Banarsidass Publ, ISBN 978-0-89581-765-5
- Fowler, Jeaneane D. (2002), Perspectives of Reality: An Introduction to the Philosophy of Hinduism, Sussex Academic Press, ISBN 978-1-898723-93-6[permanent dead link]
- Ganesh, Kamala; Thakkar, Usha (2005), Culture and the Making of Identity in Contemporary India, SAGE Publications, ISBN 978-0-7619-3381-6
- Glushkova, Irina (2014), Objects of Worship in South Asian Religions: Forms, Practices and Meanings, Routledge, ISBN 978-1-317-67595-2
- Grover, Verinder (1990), Mahadev Govind Ranade, Deep & Deep Publications, ISBN 978-81-7100-245-0
- Harrisson, Tom (1976), Living Through the Blitz, Cambridge University Press, ISBN 978-0-00-216009-4[permanent dead link]
- Kohn, Livia (2008), Chinese Healing Exercises: The Tradition of Daoyin, University of Hawaii Press, ISBN 978-0-8248-3269-8
- Michell, George; Zebrowski, Mark (1999), Architecture and Art of the Deccan Sultanates, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-56321-5
- Mokashi, Digambar Balkrishna (1987), Palkhi: An Indian Pilgrimage, SUNY Press, ISBN 978-0-88706-461-6
- Mokashi-Punekar, Rohini (2005), On the Threshold, Rowman Altamira, ISBN 978-0-7591-0821-9
- Novetzke, Christian Lee (2009), Shared Idioms, Sacred Symbols, and the Articulation of Identities in South Asia, Routledge, ISBN 978-1-135-90477-7
- O'Connell, Joseph T. (1999), Organizational and institutional aspects of Indian religious movements, Indian Institute of Advanced Study, Manohar
- Pawar, G. M. (1997), Medieval Indian Literature: Surveys and selections, Sahitya Akademi, ISBN 978-81-260-0365-5
- Prasad, Rajendra (2009), A Historical-developmental Study of Classical Indian Philosophy of Morals, Concept Publishing Company, ISBN 978-81-8069-595-7
- Ranade, Ramchandra Dattatraya (1933), Mysticism in India: The Poet-Saints of Maharashtra, SUNY Press, ISBN 978-0-87395-669-7
- Schomer, Karine; McLeod, W. H. (1987), The Sants: Studies in a Devotional Tradition of India, Motilal Banarsidass Publ., ISBN 978-81-208-0277-3
- Sharma, Arvind (1979), Thresholds in Hindu-Buddhist Studies, T.K. Mukherjee
- Sundararajan, K. R.; Mukerji, Bithika (2003), Hindu Spirituality: Postclassical and Modern, Motilal Banarsidass Publ., ISBN 978-81-208-1937-5