నంబి నారాయణన్
శంకరలింగం నంబి నారాయణన్ (జననం 1941 డిసెంబరు 12) భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ స్పేస్ (డాస్) లో లిక్విడ్ ప్రొపల్షన్ సిస్టమ్స్ టెక్నాలజీ, ఇస్రో లాంచ్ వెహికల్స్ నిర్వహణలో మూడు దశాబ్దాలకు పైగా అనుభవం ఉన్న శాస్త్రవేత్త.[3] అతను 2019లో భారత ప్రభుత్వంచే మూడవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారమైన పద్మభూషణ్‌ను అందుకున్నాడు.[4] ఇస్రోలో విక్రం సారాభాయ్ సతీష్ ధావన్, అబ్దుల్ కలాం లాంటి ప్రఖ్యాత శాస్త్రవేత్తలతో కలిసి పనిచేశారు.
నంబి నారాయణన్ | |
|---|---|
 2017 లో నంబి నారాయణన్ | |
| జననం | 1941 డిసెంబరు 12 నాగర్‌కోయిల్, తమిళనాడు |
| విద్య |
|
| వృత్తి | ఏరోస్పేస్ ఇంజనీర్ |
| పురస్కారాలు | పద్మభూషణ్ (2019)[2] |
బాల్యం - విద్య మార్చు
1941 డిసెంబరు 30 న కేరళలోని తిరువనంతపురంలో జన్మించిన నంబి నారాయణన్ మధ్య తరగతి కుటుంబానికి చెందినవారు. తండ్రి కొబ్బరి కుడకలు, పీచు అమ్మేవారు.[5] నారాయణన్‌కు ఐదుగురు అక్కలు, చిన్నప్పటి నుంచీ ఆయన చదువుల్లో చురుకుగా ఉండేవారు. నారాయణన్ 1965లో మదురై లోని త్యాగరాజర్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఇంజనీరింగ్ నుంచి మెకానికల్ ఇంజనీరింగ్‌లో పట్టా తీసుకున్నాడు.[1] ఇంజనీరింగ్ లో ఉండగానే ఆయన తండ్రి మరణించాడు. 1970లో అమెరికాలోని ప్రిన్స్‌టన్ విశ్వవిద్యాలయంలోని ఏరోస్పేస్ అండ్ మెకానికల్ సైన్సెస్ విభాగం నుంచి కెమికల్ రాకెట్ ప్రొపల్షన్ రంగంలో పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేట్ మాస్టర్స్ డిగ్రీ (ఎం.ఎస్.ఇ.) చేశాడు.
వృత్తి మార్చు
మెకానికల్ ఇంజనీరింగ్ తరువాత కొంతకాలం చక్కెర కర్మాగారంలో పనిచేశాడు. 1966లో భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ISRO) లో భారతీయ సౌండింగ్ రాకెట్ ప్రోగ్రామ్ కోసం పైరో సిస్టమ్స్ & సాలిడ్ రాకెట్ ప్రొపల్షన్ సిస్టమ్స్ రంగాలలో తన వృత్తిని ప్రారంభించారు. లిక్విడ్ ప్రొపల్షన్ సిస్టమ్స్ సెంటర్ డిప్యూటీ డైరెక్టర్‌గా, దేశంలోని లిక్విడ్ ప్రొపల్షన్ టెక్నాలజీకి సంబంధించిన అన్ని అంశాల నిర్వహణకు ఆయన బాధ్యత వహించారు. పోలార్ సెటిలైట్ లాంచ్ వెహికిల్ రెండవ, నాల్గవ ద్రవ దశలకు ప్రాజెక్ట్ డైరెక్టర్‌గా పనిచేశాడు. అతను GSLV కోసం క్రయోజెనిక్ సిస్టమ్స్ ప్రాజెక్ట్ యొక్క మొదటి ప్రాజెక్ట్ డైరెక్టర్ కూడా. పోలార్ శాటిలైట్ లాంచ్ వెహికల్ (PSLV), జియో-సింక్రోనస్ లాంచ్ వెహికల్ (GSLV) కోసం ఇండియన్ లాంచ్ వెహికల్ ప్రోగ్రామ్‌ల కోసం లిక్విడ్ ప్రొపెల్లెంట్‌లను ఉపయోగించి మొదటిసారిగా అధిక సామర్థ్యం, సంక్లిష్టమైన రాకెట్ దశలను ప్రదర్శించిన బృందానికి అతను నాయకత్వం వహించాడు. ద్రవ ఇంధన సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని అభివృద్ధి చేయడంలో నంబి నారాయణన్ అగ్రగామిగా నిలిచాడు.
గూఢచర్యం ఆరోపణలు మార్చు
నారాయణన్‌పై 1994లో నేరారోపణ జరిగింది. ఇద్దరు మాల్దీవుల ఇంటెలిజెన్స్ అధికారులైన మర్యమ్ రషీదా, ఫౌజియా హసన్‌లకు కీలకమైన రక్షణ సమాచారాన్ని అందించినట్లు ఆయనపై ఆరోపణలు వచ్చాయి. నంబి అరెస్ట్‌పై కేరళ పోలీసుల అనుమానాలకు కారణం, ఇస్రోను క్రమం తప్పకుండా సందర్శించి వీసా గడువు ముగిసిన మాల్దీవులకు చెందిన మరియం రషీదా, ఫౌజియా హసన్‌లను అరెస్టు చేసిన డైరీలో నంబి ఫోన్ నంబర్ నమోదైంది. ఈ రహస్యాలు రాకెట్, ఉపగ్రహ ప్రయోగ ప్రయోగాల నుండి అత్యంత గోప్యమైన "విమాన పరీక్ష డేటా"కు సంబంధించినవని రక్షణ అధికారులు తెలిపారు. రాకెట్ రహస్యాలను విక్రయించినట్లు ఆరోపణలు ఎదుర్కొంటున్న ఇద్దరు శాస్త్రవేత్తలలో నారాయణన్ ఒకరు (మరొకరు డి. శశికుమారన్). 1994 నవంబరు 30న, అతను గూఢచర్యం ఆరోపణలపై అరెస్టు అయ్యి 50 రోజుల పాటు జైలులో ఉంచబడ్డాడు. సీనియర్ శాస్త్రవేత్తపై వచ్చిన ఆరోపణలను రహస్య దర్యాప్తుతో పరిష్కరించలేమని ఆరోపిస్తూ కేసును తరువాత సీబీఐకి అప్పగించారు. సిబిఐ విచారణలో ఈ శాస్త్రవేత్తల మీద వచ్చిన ఆరోపణలు పూర్తిగా కల్పితమని తేలింది. ఆ తర్వాత 1998లో సుప్రీంకోర్టు నంబి నారాయణన్‌ను నిర్దోషిగా ప్రకటించింది.[6] 2018లో సుప్రీంకోర్టు జస్టిస్ దీపక్ మిశ్రా బెంచ్ గౌరవంగా, ఆత్మగౌరవంతో జీవించే ప్రాథమిక హక్కును కోల్పోయినందుకు గానూ కేరళ ప్రభుత్వం అతనికి ₹50 లక్షల పరిహారం చెల్లించాలని ఆదేశించింది. నారాయణన్ అరెస్టుకు సంబంధించి, కేరళ పోలీసు అధికారుల పాత్రను పరిశీలించేందుకు ఒక కమిటీని ఏర్పాటు చేశారు. నారాయణన్ తన గౌరవం, న్యాయం కోసం వివిధ ఫోరమ్‌లలో తన న్యాయ పోరాటాలను ప్రారంభించిన దాదాపు పావు శతాబ్దం తర్వాత ఈ ఉపసంహరణ వచ్చింది. దీనికి అదనంగా, 2020 ఆగస్టులో కేరళ ప్రభుత్వం ప్రభుత్వం ₹ 1.3 కోట్ల అదనపు పరిహారం ఇచ్చింది. ఇది సుప్రీంకోర్టు ఆదేశాలపై రాష్ట్రం ఇచ్చిన ₹ 50 లక్షలు, జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్ సిఫార్సు చేసిన ₹10 లక్షలకు అదనం.[7] సంచలనం సృష్టించిన ఈ కేసుపై చాలా కథనాలు, పుస్తకాలు వ్రాయబడ్డాయి.[8]
పురస్కారాలు మార్చు
2019 మార్చిలో భారత ప్రభుత్వం ఆయనను పద్మభూషణ్ పురస్కారంతో గౌరవించింది.[2]
జీవిత కథ - మీడియా మార్చు
2017 లో నంబి నారాయణన్, ఓర్మాకలుడే భ్రమణపదం అనే పేరుతో ఆత్మకథ రాశారు. ఇతని జీవిత చరిత్ర ఆధారంగా రాకెట్రీ: ది నంబి ఎఫెక్ట్ అనే పేరుగల చలనచిత్రాన్ని తెరకెక్కించారు.[9] ఇందులో నంబి పాత్రలో ఆర్. మాధవన్ నటిస్తూ రూపొందించారు. ఈ సినిమా 2022 జూలై 1న ఆరు భాషల్లో విడుదల అయింది.
మూలాలు మార్చు
- ↑ 1.0 1.1 "After 5 decades, TCE students come together for a reunion". The Hindu. 9 December 2014.
- ↑ 2.0 2.1 President Kovind presents Padma Bhushan to Shri S. Nambi Narayanan (in English). Government of India. 16 March 2019. Retrieved 19 July 2022.
{{cite AV media}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "అవమానం ఎదురైన చోటే అందలం.. ఆ కిక్కే వేరు!". Sakshi. 2022-02-26. Retrieved 2022-06-28.
- ↑ "ఇస్రో మాజీ శాస్త్రవేత్త, పద్మభూషణ్ అవార్డు గ్రహీత శ్రీ నంబి నారాయణన్ జీవితం ఆధారంగా రూపొందించిన 'రాకెట్రీ: ది నంబి ఎఫెక్ట్' చిత్రాన్ని ప్రత్యేకంగా ప్రదర్శించిన సమాచార, ప్రసార శాఖ". pib.gov.in. Retrieved 2022-06-28.
- ↑ "నంబి నారాయణన్: ఒక నకిలీ 'గూఢచార కుంభకోణం' ఈ సైంటిస్టు జీవితాన్ని ఎలా నాశనం చేసిందంటే." BBC News తెలుగు. Retrieved 2022-06-28.
- ↑ Telugu, TV9 (2021-11-15). "ISRO Spy case: నంబి నారాయణన్‌కు బిగ్ రిలీఫ్.. కేసు కొట్టేసిన కేరళ హైకోర్టు." TV9 Telugu. Retrieved 2022-06-28.
{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ "Nambi Narayanan gets ₹1.3 cr. additional compensation". The Hindu (in Indian English). Special Correspondent. 2020-08-11. ISSN 0971-751X. Retrieved 2022-06-28.
{{cite news}}: CS1 maint: others (link) - ↑ "Curtains down on 26-year-old Isro spy case, scientist Nambi Narayanan gets additional compensation from Kerala govt". Hindustan Times (in ఇంగ్లీష్). 2020-08-12. Retrieved 2022-06-28.
- ↑ "Nambi Narayanan: దేశం కోసం శ్రమిస్తే దేశ ద్రోహిగా ముద్రవేశారు.. నంబి నారాయణన్ కథ ఇదీ". web.archive.org. 2022-06-28. Archived from the original on 2022-06-28. Retrieved 2022-06-28.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)