నవాబ్ ఫైజున్నీసా
నవాబ్ బేగం ఫైజున్నెసా చౌధురాణి బంగ్లాదేశ్‌లోని ప్రస్తుత కొమిల్లా జిల్లాలోని హోమ్నాబాద్-పశ్చిమ్‌గావ్ ఎస్టేట్‌కు చెందిన జమీందార్ . [1] స్త్రీ విద్య, ఇతర సామాజిక సమస్యల కోసం ఆమె చేసిన ప్రచారానికి ఆమె అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందింది. ఆమె సామాజిక సేవకు మెచ్చి, 1889లో క్వీన్ విక్టోరియా ఫైజున్నెసాకు " నవాబ్ " బిరుదును ప్రదానం చేసింది, ఆమె దక్షిణాసియాలో మొదటి మహిళా నవాబ్‌గా నిలిచింది. [2] [3] [4] [5] ఫైజున్నేసా విద్యా, సాహిత్య పని 1857 తర్వాత భారతదేశంలోని ముస్లింలు వలస పాలన, పూర్తి జోక్యాన్ని కలిగి ఉండటం, లేమి, వివక్ష నాడిర్‌లో ఉన్నప్పుడు యుగానికి చెందినది. ఆ సాంస్కృతిక నేపధ్యంలో ఫైజున్నేసా మహిళల కోసం పాఠశాలలను స్థాపించడం ప్రారంభించింది. రూపకంగా, రూపజలాల్‌లో ముస్లిం హీరోని చిత్రీకరించడం ద్వారా సమాజాన్ని నిరాశ, నిరాశావాదం నుండి రక్షించడానికి ఆమె ప్రయత్నించింది, తద్వారా వారికి ఆశ, విశ్వాసాన్ని ఇచ్చింది.[6] స్త్రీ విద్య న్యాయవాది, పరోపకారి, సామాజిక కార్యకర్త, ఫైజున్నెసా ఇప్పుడు బంగ్లాదేశ్‌లోని కొమిల్లాలో జన్మించారు. ఆమె దూరపు బంధువు, పొరుగున ఉన్న జమీందార్ ముహమ్మద్ గాజీని 1860లో అతని రెండవ భార్యగా వివాహం చేసుకుంది, అర్షదున్నెసా , బద్రున్నెసా అనే ఇద్దరు కుమార్తెలకు తల్లి అయిన తర్వాత విడిపోయింది. ఆమె 1883లో తన తల్లి మరణానంతరం జమీందార్‌గా మారింది, సామాజిక, ధార్మిక కార్యక్రమాలలో ఎక్కువగా నిమగ్నమై, తద్వారా 1889లో బ్రిటిష్ ఇండియా మొదటి మహిళా నవాబ్‌గా గౌరవాన్ని పొందింది. ఆమె సంగీత్ సార్, సంగీత లహరి, తత్త్వ ఓ జాతీయ సంగీతం వంటి కొన్ని ఇతర సాహిత్య భాగాలను రచించారు, ఆమె విద్యా, స్వచ్ఛంద సేవా కార్యక్రమాలకు, పాఠశాలలు, మదర్సాలు, ఆసుపత్రుల స్థాపనకు ప్రసిద్ధి చెందింది. అయినప్పటికీ, రూపజలాల్ ఆమె అత్యంత ముఖ్యమైన పనిగా మిగిలిపోయింది, మరింత పరిశోధన, విమర్శకుల దృష్టిని ఆకర్షించింది.[7]
వ్యక్తిగతం
మార్చుబేగం ఫైజున్నెస్సా చౌధురాణి 1834లో బెంగాల్ ప్రెసిడెన్సీలోని తిప్పెరా జిల్లాలో లక్షం కింద పశ్చిమ్‌గావ్ గ్రామంలో ఒక కులీన బెంగాలీ ముస్లిం కుటుంబంలో జన్మించారు. [8] ఆమె హోమ్నాబాద్-పశ్చిమ్‌గావ్ నవాబ్ ఖాన్ బహదూర్ అహ్మద్ అలీ చౌదరి (షాజాదా మీర్జా ఔరంగజేబ్), అర్ఫన్నెస్సా చౌధురాణి సాహెబాల పెద్ద కుమార్తె. ఆమె తల్లి 1864లో పశ్చిమ్‌గావ్ నవాబ్ బారీ మసీదును నిర్మించింది. [9] బాను అబ్బాస్‌కు చెందిన అమీర్ మీర్జా అబ్దుల్ అజీజ్‌ను వివాహం చేసుకున్న బహదూర్ షా I తండ్రి తరపు మేనకోడలు నుండి ఆమె తండ్రి కుటుంబం వచ్చింది. [10] చక్రవర్తి సూచనల మేరకు, అబ్దుల్ అజీజ్ తన కుమారుడు అమీర్ మీర్జా జహందర్ ఖాన్ (అగోవాన్ ఖాన్)ని తిప్పరాలో తిరుగుబాటును అణిచివేసేందుకు వేలాది మంది సైనికులతో పంపాడు. తిరుగుబాటును ఆపిన తర్వాత, జహందర్ ఖాన్ ఢిల్లీకి తిరిగి వచ్చాడు కానీ అతని కొడుకు అమీర్ మీర్జా హుమాయున్ ఖాన్‌ను బెంగాల్‌లో విడిచిపెట్టాడు. మీర్జా హుమాయున్ ఖాన్ (బహ్రోజ్ ఖాన్, భురు ఖాన్) అతని పేరు మీద హుమాయునాబాద్ అని పేరు పెట్టబడిన ఒక భూభాగానికి జాగీర్దార్‌గా నియమించబడ్డాడు, ఇది తరువాత హోమ్నాబాద్‌కు భ్రష్టుపట్టింది, అతని కుమారుడు అమీర్ మీర్జా మాసుమ్ ఖాన్ తర్వాత అధికారంలోకి వచ్చాడు. ఈ విధంగా హోమ్నాబాద్ నవాబ్ రాజవంశం స్థాపించబడింది, కుటుంబం మహిచల్ గ్రామంలో స్థిరపడింది. మాసుమ్ ఖాన్ కుమారుడు అమీర్ మీర్జా మోతహర్ ఖాన్ తన కుమారుడు అమీర్ మీర్జా సుల్తాన్ ఖాన్ (గోరా ఘాజీ చౌదరి)ని ఖుదా బక్ష్ ఘాజీ (పశ్చిమ్‌గావ్ జమీందార్ , ఘాజీ వంశస్థుడు) కుమార్తె సయ్యదా భాను బీబీతో వివాహం చేసుకున్న తర్వాత వారు పశ్చిమ్‌గావ్‌కు మకాం మార్చారు. ఫైజున్నేసా తాత, ముహమ్మద్ అస్జాద్ చౌదరి, ఫెనిలోని షర్షాది జమీందార్ ముహమ్మద్ అమ్జద్ చౌదరి (డెంగు మియా ) కుమారుడు.[11] ఫైజున్నెస్సా సాంప్రదాయిక ముస్లిం కుటుంబంలో పెరిగారు, ఇక్కడ మహిళలు కఠినమైన పర్దా వ్యవస్థను నిర్వహిస్తారు. ఆమె ఎటువంటి అధికారిక విద్యను పొందలేదు కానీ ఆమె తన లైబ్రరీలో విశ్రాంతి సమయంలో చదువుకుంది. ఆమె అరబిక్, పెర్షియన్, సంస్కృతం, బెంగాలీ భాషలలో ప్రావీణ్యం సంపాదించింది. 1860లో, చౌధురాణి సుదూర బంధువును, పొరుగున ఉన్న జమీందార్‌తో వివాహం చేసుకున్నారు, ముహమ్మద్ గాజీ, అతని రెండవ భార్య. కానీ ఈ జంట విడిపోయారు, ఫైజున్నెసా తన తండ్రి కుటుంబంతో మళ్లీ నివసించడానికి తిరిగి వచ్చారు.[12]
వృత్తి, దాతృత్వం
మార్చు1883లో ఆమె తల్లి మరణించిన తర్వాత, ఫైజున్నెసా తన ఆస్తిని వారసత్వంగా పొందింది, పశ్చిమ్‌గావ్‌కు జమీందార్ అయింది. జమీందార్ అయిన తర్వాత ఆమె సామాజిక సేవలో నిమగ్నమైపోయింది. 1873లో, ఫైజున్నేసా చౌధురాణి కొమిల్లాలో బాలికల కోసం ఒక ఉన్నత పాఠశాలను స్థాపించారు, ఇది భారత ఉపఖండంలో ప్రైవేట్‌గా స్థాపించబడిన తొలి మహిళా పాఠశాలల్లో ఒకటి, దీనిని ఇప్పుడు నవాబ్ ఫైజున్నెసా ప్రభుత్వ బాలికల ఉన్నత పాఠశాల అని పిలుస్తారు. [13] [14] [15] ఆమె పశ్చిమ్‌గావ్‌లో ఒక పాఠశాలను కూడా స్థాపించింది, అది తరువాత కళాశాలగా అప్‌గ్రేడ్ చేయబడింది, ఇప్పుడు నవాబ్ ఫైజున్నెసా డిగ్రీ కళాశాలగా పేరు పెట్టబడింది. [16] 1893లో, ఫైజున్నెసా తన గ్రామంలో పర్దాలోని మహిళల కోసం, ముఖ్యంగా నిరుపేద మహిళల కోసం స్వచ్ఛంద దవాఖానను ఏర్పాటు చేసింది. ఆమె కొమిల్లాలో మహిళల కోసం ఫైజున్నెసా జెనానా ఆసుపత్రిని కూడా నిర్మించింది. అదనంగా, ఆమె మసీదులను నిర్మించింది, రోడ్లు, చెరువుల అభివృద్ధికి దోహదపడింది. [17] ఫైజున్నెసా బంధబ్, ఢాకా ప్రకాష్, ముసల్మాన్ బంధు, సుధాకర్, ఇస్లాం ప్రచారక్‌తో సహా వివిధ వార్తాపత్రికలు, పత్రికలను పోషించారు. 1903లో ఆమె మరణానికి ముందు ఆమె తన మొత్తం ఆస్తిని దేశానికి విరాళంగా ఇచ్చింది. [18]
మూలాలు
మార్చు- ↑ Prof. Sirajul Islam. "Choudhurani, (Nawab) Faizunnesa". Banglapedia.org. Archived from the original on 1 July 2015. Retrieved 4 September 2013.
- ↑ Saydul Karim. "Nawab Faizunnessa Chowdhurani History". Nawab Faizunnessa Government College. Archived from the original on 4 October 2013. Retrieved 4 October 2013.
- ↑ "Famous Bengali: Nawab Faizunnesa Chowdhurani ... | Bangladesh". Mybangladesh.tumblr.com. 12 June 2012. Archived from the original on 26 December 2018. Retrieved 4 September 2013.
- ↑ "বাংলা সাহিত্যে মুসলমান নারী". Daily Sangram. Archived from the original on 4 October 2013. Retrieved 3 September 2013.
- ↑ "নারী মহীয়সী". Jaijaidin. Archived from the original on 26 December 2018. Retrieved 3 September 2013.
- ↑ Hasan, Md. Mahmudul (Winter, 2010) Review of Nawab Faizunnesa's Rupjalal.
- ↑ Hasan, Md. Mahmudul (Winter, 2010) Review of Nawab Faizunnesa's Rupjalal.
- ↑ Saydul Karim. "Nawab Faizunnessa Chowdhurani History". Nawab Faizunnessa Government College. Archived from the original on 4 October 2013. Retrieved 4 October 2013.
- ↑ Ahmad, Syed Kamaluddin (30 June 2021), তরফের সৈয়দ বংশ ও লাকসাম নবাব পরিবার (in Bengali)
- ↑ Lorimer, John Gordon (1970) [1908]. Gazetteer of the Persian Gulf, ʻOmān, and Central Arabia. Vol. 1. Gregg International Publishers Limited. p. 285.
- ↑ Ahmad, Syed Kamaluddin (30 June 2021), তরফের সৈয়দ বংশ ও লাকসাম নবাব পরিবার (in Bengali)
- ↑ "বাংলা সাহিত্যে মুসলমান নারী". Daily Sangram. Archived from the original on 4 October 2013. Retrieved 3 September 2013.
- ↑ "বাংলা সাহিত্যে মুসলমান নারী". Daily Sangram. Archived from the original on 4 October 2013. Retrieved 3 September 2013.
- ↑ Elita Karim (1 August 2008). "A Dedicated Educationist". the daily star. Archived from the original on 2 February 2014. Retrieved 30 January 2014.
- ↑ Caudhurāṇī, Phaẏajunnesā (2009). Nawab Faizunnesa's Rupjalal. BRILL. p. 4. ISBN 978-9004167803.
- ↑ Saydul Karim. "Nawab Faizunnessa Chowdhurani History". Nawab Faizunnessa Government College. Archived from the original on 4 October 2013. Retrieved 4 October 2013.
- ↑ "In tribute to a great lady". Theindependentbd.com. 23 June 2013. Archived from the original on 5 October 2013. Retrieved 4 October 2013.
- ↑ Prof. Sirajul Islam. "Choudhurani, (Nawab) Faizunnesa". Banglapedia.org. Archived from the original on 1 July 2015. Retrieved 4 September 2013.