నిద్రలేమి
నిద్రలేమి లేదా ఇన్సోమ్నియా అనేది నిద్ర కు సంబంధించిన రుగ్మత, దీనిలో ప్రజలు నిద్రపోవడానికి ఇబ్బంది పడుతున్నారు.[1] వారికి నిద్రపోవడం లేదా కావలసినంత కాలం నిద్రపోవడం కష్టం అవుతుంటుంది.[2][3] నిద్రలేమి వలన సాధారణంగా పగటి నిద్ర, శక్తి తక్కువగా ఉండడం, చిరాకు నిరాశకు గురైన మానసిక స్థితి ఉంటాయి. దీని వలన మోటారు వాహనాల గుద్దుకోవడం జరిగితే ప్రమాదం పెరుగుతుంది, అలాగే దృష్టి కేంద్రీకరించడంలోను , ఏదైనా నేర్చుకోవడంలోను సమస్యలను కలిగిస్తుంది. నిద్రలేమి సాధారణంగా అనేది స్వల్పకాలికమైనది, అయితే రోజులు లేదా వారాల పాటు కొనసాగవచ్చు లేదా దీర్ఘకాలికమై ఒక నెల కన్నా ఎక్కువ కాలం కూడా కొనసాగవచ్చు.[1]
| నిద్రలేమి | |
|---|---|
| ఇతర పేర్లు | ఇన్సోమ్నియా |
 | |
| 14వ శతాబ్దానికి చెందిన నిద్రలేమితో ఉన్న వ్యక్తి చిత్రపటం | |
| ఉచ్చారణ | |
| ప్రత్యేకత | మానసిక వ్యాధులు, రుగ్మతలు |
| లక్షణాలు | పగటి నిద్ర, శక్తి తక్కువగా ఉండడం, చిరాకు నిరాశ, దృష్టి కేంద్రీకరించడంలోను , ఏదైనా నేర్చుకోవడంలోను సమస్య |
| సంక్లిష్టతలు | మోటారు వాహనాల గుద్దుకోవడం |
| కాల వ్యవధి | స్వల్పకాలికము లేదా రోజులు లేదా వారాల పాటు లేదా దీర్ఘకాలికమై ఒక నెల కన్నా ఎక్కువ కొనసాగవచ్చు |
| కారణాలు | మందులు, కెఫిన్, నికోటిన్, మద్యం, . రాత్రి షిఫ్టులలో పనిచేయడం, స్లీప్ అప్నియా |
| ప్రమాద కారకములు | మానసిక ఒత్తిడి, దీర్ఘకాలిక నొప్పి, గుండె వైఫల్యం, హైపర్ థైరాయిడిజం, గుండెల్లో మంట, విరామం లేని కాలు సిండ్రోమ్ (restless leg syndrome), రుతువిరతి |
| రోగనిర్ధారణ పద్ధతి | నిద్ర అలవాట్లు, అంతర్లీన కారణాలను కనుగొనడానికి ఒక పరీక్ష |
| చికిత్స | నిద్ర పరిశుభ్రత, జీవనశైలి మార్పులు, అభిజ్ఞా ప్రవర్తనా చికిత్స |
| ఔషధం | నిద్ర మాత్రలు |
| తరుచుదనము | పెద్దవారిలో 10% నుండి 30% మధ్య, 65 ఏళ్లు పైబడినవారు, పురుషుల కంటే స్త్రీలు |
కారణాలు
మార్చునిద్రలేమి స్వతంత్రంగా దానంతట అదే లేదా మరొక సమస్య ఫలితంగా సంభవించవచ్చు.[4] నిద్రలేమి వలన కలిగే ఇతర అనారోగ్య పరిస్థితులు మానసిక ఒత్తిడి, దీర్ఘకాలిక నొప్పి, గుండె వైఫల్యం, హైపర్ థైరాయిడిజం, గుండెల్లో మంట, విరామం లేని కాలు సిండ్రోమ్ (restless leg syndrome), రుతువిరతి వంటివి. ఇతర ప్రమాద కారకాలలో కొన్ని మందులు, కెఫిన్, నికోటిన్, మద్యం వంటి మందులు, రాత్రి షిఫ్టులలో పనిచేయడం, స్లీప్ అప్నియా ఉన్నాయి.[4][5] . రోగనిర్ధారణ అనేది నిద్ర అలవాట్లు అంతర్లీన కారణాలను కనుగొనడానికి చేసే ఒక పరీక్షపై ఆధారపడి ఉంటుంది. అంతర్లీనంగా నిద్ర రుగ్మతలను కనుగొనడానికి నిద్ర అధ్యయనం చేయవచ్చు.[6] స్క్రీనింగ్ రెండు ప్రశ్నలతో చేయవచ్చుః "మీరు నిద్రపోవడంలో ఇబ్బంది పడుతున్నారా?" "మీరు పడిపోతున్నారా లేదా నిద్రపోవడం మీకు ఇబ్బంది ఉందా?" [2]
చికిత్స
మార్చుసాధారణంగా నిద్రలేమికి నిద్ర పరిశుభ్రత, జీవనశైలి మార్పులు మొదటి చికిత్స.[7][8] నిద్ర పరిశుభ్రత అంటే - స్థిరమైన నిద్ర సమయం, సూర్యరశ్మికి గురికావడం, నిశ్శబ్దమైన చీకటి గది, క్రమం తప్పకుండా వ్యాయామం మొదలగునవి ఉంటాయి.[8] దీనికి అభిజ్ఞా ప్రవర్తనా చికిత్సను జోడించవచ్చు[9][10] నిద్ర మాత్రలు సహాయపడతాయి అయితే అవి గాయాలు, చిత్తవైకల్యం, వ్యసనం మొదలగునవి ఉంటే. ఈ మందులు నాలుగు లేదా ఐదు వారాలకు మించి సిఫారసు చేయరు. అయితే ప్రత్యామ్నాయ ఔషధాల ప్రభావం, సమర్థత, భద్రత స్పష్టంగా లేవు.[7][9]
రుగ్మత ప్రాబల్యం .
మార్చుపెద్దవారిలో 10% నుండి 30% మధ్య ఏ సమయంలోనైనా నిద్రలేమి ఉంటుంది, సగం మందివరకు నిద్రలేమికి గురిఅవుతారు.[5][2][11] సుమారు 6% మందికి నిద్రలేమి వేరే సమస్య కారణంగా ఉండదు. ఒక నెల కన్నా ఎక్కువ కాలం ఉంటుంది.[2]65 ఏళ్లు పైబడినవారు యువకుల కంటే ఎక్కువగా నిద్రలేమికి గురిఅవుతారు .[8] పురుషుల కంటే స్త్రీలు ఎక్కువగా ప్రభావితమవుతారు.[5] ప్రాచీన గ్రీస్ లోనే నిద్రలేమి గురించిన వివరణలు ఉన్నాయి.[12]
మందులు
మార్చుసూచనలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 1.2 "What Is Insomnia?". NHLBI. December 13, 2011. Archived from the original on 28 July 2016. Retrieved 9 August 2016.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Roth T (August 2007). "Insomnia: definition, prevalence, etiology, and consequences". Journal of Clinical Sleep Medicine. 3 (5 Suppl): S7–10. doi:10.5664/jcsm.26929. PMC 1978319. PMID 17824495.
- ↑ Punnoose AR, Golub RM, Burke AE (June 2012). "JAMA patient page. Insomnia". JAMA. 307 (24): 2653. doi:10.1001/jama.2012.6219. PMID 22735439.
- ↑ 4.0 4.1 "What Causes Insomnia?". NHLBI. December 13, 2011. Archived from the original on 28 July 2016. Retrieved 9 August 2016.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 "Dyssomnias" (PDF). WHO. pp. 7–11. Archived (PDF) from the original on 2009-03-18. Retrieved 2009-01-25.
- ↑ "How Is Insomnia Diagnosed?". NHLBI. December 13, 2011. Archived from the original on 11 August 2016. Retrieved 9 August 2016.
- ↑ 7.0 7.1 "How Is Insomnia Treated?". NHLBI. December 13, 2011. Archived from the original on 28 July 2016. Retrieved 9 August 2016.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 Wilson JF (January 2008). "In the clinic. Insomnia". Annals of Internal Medicine. 148 (1): ITC13–1–ITC13–16. doi:10.7326/0003-4819-148-1-200801010-01001. PMID 18166757. S2CID 42686046.
- ↑ 9.0 9.1 Qaseem A, Kansagara D, Forciea MA, Cooke M, Denberg TD (July 2016). "Management of Chronic Insomnia Disorder in Adults: A Clinical Practice Guideline From the American College of Physicians". Annals of Internal Medicine. 165 (2): 125–33. doi:10.7326/M15-2175. PMID 27136449.
- ↑ Trauer JM, Qian MY, Doyle JS, Rajaratnam SM, Cunnington D (August 2015). "Cognitive Behavioral Therapy for Chronic Insomnia: A Systematic Review and Meta-analysis". Annals of Internal Medicine. 163 (3): 191–204. doi:10.7326/M14-2841. PMID 26054060. S2CID 21617330.
- ↑ Tasman, Allan; Kay, Jerald; Lieberman, Jeffrey A.; First, Michael B.; Riba, Michelle (2015). Psychiatry, 2 Volume Set (4 ed.). John Wiley & Sons. p. 4253. ISBN 978-1-118-75336-1. Archived from the original on 2020-06-18. Retrieved 2020-08-05.
- ↑ Attarian, Hrayr P. (2003). "chapter 1". Clinical Handbook of Insomnia (in ఇంగ్లీష్). Springer Science & Business Media. ISBN 978-1-59259-662-1. Archived from the original on 2017-09-08. Retrieved 2020-08-05.