అధికారి హితోపదేశము: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

01 .10. 1953 ఇట్లు

కన్నాపురం వడ్డూరి అచ్యుతరామా రావు

 

 

అధికారిహితోపదేశం

క. శ్రీ కరమగు భారతావని

నీ కరుణావీక్షణముల నిరతరవృద్ధిన్

యేవిఘ్నము గల్గకుండ నీకృతి నీవే

గావుము మది నిన్నెప్పుడు

 

క. శ్రీ శారదాంబ ! యీకృతి

నేశబ్దార్ధముల దోషమెలమి గలుగకే

ధీశక్తి గూడసేయవే

 

క. తల్లీ!దండ్రి! యోగురు

తల్లజ!మీరెల్ల నన్ను దయజూచి కృతిన్

యెల్లజనులాదరింపగ

 

క. శ్రీ మద్భారతజననీ

ప్రేమంబున గావుమమ్మ బిడ్డలమగు మా

సేమంబుగోరి నీకెద

 

క. ఓ కవి తల్లజులారా !

మీకన్నిట చిన్నవాడ మీ శిష్యునిగా

జేకొని గృతి దీవింపుడు

 

వ. అని యిష్ట దేవతా వందనంబును మాతా పితృ గురు నమస్కారంబును సుకవి స్తుతియుం గావించి .

గౌరవములు నాదు కవితగల దోషంబుల్ ! (7)

 

క. ఇల గోదావరి జిల్లాలో

పుత్రుండను సోమకవికి భువి శేషమకున్

ఛాత్రుడను సకల బుధులకు

 

క. అన్నలు మువ్వురు నాకును

జిన్నలు తమ్ముడును చిన్న చెల్లెండ్రును నా

కున్నారలిర్వు రేడ్వుర

 

క. అల విష్ణువర్ధనస గో

కడు దొడ్డ పురంబు గలదు కడిమిని దానన్

బొడముచు కీర్తి వెలుంగుట

 

క. మాతల్లి శేషమాంబకు

నేతల్లియు సాటిరాదు నెయ్యంబున వి

ఖ్యాతముగ నన్నదానము

 

క. మాతండ్రి సోమరాట్కవి

పూతచరిత్రుండు సర్వభూతహితుండున్

నీతియు నియమముగల వి

 

వ. అని నాయాత్మ చరిత్రంబును కులశీల నామంబుల వివరించుచు

నూతనాంద్ర రాష్ట్రావతరణ శుభ సమారంభ సంరంభమున

నవ్యాంద్ర ప్రభుత్వమునకు

 

క. నాగరికతగా నెంచి, య

ధోగతి పాలగుచు వివిధ దుర్గుణమతులై

త్యాగము, శీలము విడచి య

 

క. అవినీతియు దుశ్సీలము

విధినడచిన బ్రజకు శాంతి వృద్ధులు గలుగున్

అధికారి నీతిదప్పిన

 

 

క. అధికారి నీతిశతకము

నధికంబగు భక్తి దైవమాజ్ఞాపింపన్

బ్రధితముగ వ్రాసినాడను

 

క. వినివారికోరకె జెప్పెద

వినగోరని వారికొరకు వివరింపను నే

జనహితము నెంచి చేసితి

 

వ. అనుచు నాంధ్రరాస్ట్రాధినేత నుద్దేశించుచు ,

వరుడన్నిట యోగ్యయైన వధువును ధరణీ

వరు డుత్తమానుచరులను

 

వ. అట్ల యగుటంజేసి,

మాయాంధ్ర వసుంధరకును మహరాజవు నీ

కీయధికారి హితంబును

 

క. ఆంధ్రలక్ష్మితోడ నధికారి కృతికన్య

శ్రీయు భూమి నాగ జెలగి ప్రేమ

నిన్నుగోరి చేరే నీవు శ్రీధరు పోల్కే

 

క. అందంబులు రసవన్మా

కందంబులు వికచపద్మ గంధమరందా

నందంబులు రసబంధుర

 

క. కందముల సరులబోలుచు

వ. దేవా యవధరింపుము నీ యధికార వర్గంబునకు నా యోనరించు నట్టి హితోపదేశం బెట్టిదనిన .,

 

 

క. శ్రీపావన భరతావని

దీపించి దిగంతరముల తేజంబలరన్

వ్యాపించుకీర్తి గూర్చుట

 

క. ధర్మార్ధ మోక్ష సాధన

కర్మక్షితి యైన భరత ఖండంబున నీ

ధర్మము పరోపకారము

 

క. నీతికి నిలయంబనగా

జాతీయత పుట్టువునకు జన్మస్థలినా

ఖ్యాతిని గాంచిన భారత

 

క. పేదలయెడ నీవెప్పుడు

బధిరము గర్వాంధములును బ్రాప్తించును నా

ప్రధ గలదు సుమ్ము సద్గుణ

 

క. ఈ ధన మీయధికారము

కాపురమును జక్కబెట్టగావలెను జుమీ

యే పుణ్య కార్యమైనను

 

క. ఆతత సమస్త ధర్మ

వ్రాతంబులలో నహింస బహుముఖ్యంబౌ

నేతద్వ్రతమును విడువక

 

క. హింసయన జంతుబలియును

మాంసంబునకై వధించు మాత్రంబునకే

హింసయనరుత్తముల మది

 

క. ధనికులని పేదలనియును

బేలలదుర్భుద్ధివగుచు పీడించుటయున్

శీలంబు విడచి నడచుట

 

క. పలుకాడి తప్పజూచుట

ఖలులను దరిజేర్చి బుధుల గారించుటయున్

ఇలవేల్పు మఱచియుండుట

 

క. రాజనగ దైవమట్టుల

భూజనులను ప్రేమతోడ బుత్రులరీతిన్

యీ జగతినింటియట్టుల

 

క. గృహమేధి తలచు కార్యము

గృహిణియు దాసహకరింప గీర్తి ప్రదమై

యహరహము మేలోసంగును

 

క. ఇల్లును జూచిన పిమ్మట

నాశనమగుటరయ నీ గుణంబున గలవా

యాశకులోబడి చెఱపక

 

క. నీనడవడి యొరవడియగు

కలిమి విహీనులను నొక్కగతి జూడకుమీ

ఇలనెల్ల జనుల బిడ్డల

 

క. ఇచ్చకములాడి లంచము

లిచ్చుచు బరవస్తుధనములెల్ల హరింపన్

గుచ్చితబుద్ధిని వత్తురు

 

క. నీ యందభిమానముతో

నీయరు సుమ్మొరులు ధనము లీవేరుగుము నీ

వాయుద్యోగము సేయుట

 

క. పరిమితమగు నధికారము

బరహితమును బెంపు దేశ భాగ్యోదయమున్

జిరతర యశంబు గోరుచు

 

క. ఎలమిని బరహితమనగా

గలవారికి సేవజేయగా బోదుసుమీ

యిలలో బహుజన సేమము

 

క. నిను నమ్మి నీదు సలహా

కరము మదాంధుండవైన గౌరవమడగున్

సిరిదా దొలగును దుర్యశ

 

క. సహకార భావముండుట

సహనంబును గలిగియుంట శాంతంబున నీ

యహమును వీడి మెలంగుట

 

క. నమ్ముటయుగాదు దెలియక

మాటయె ప్రేమంబు గూర్చి మరులుగొలుపగా

మాటయె వరములొసంగగ

 

క. తొందరపాటును కూడదు

మందత్వము నుండరాదు మహి శీఘ్రగతిన్

పొందుగ కార్యము చందము

 

క. అలుకయు నర్ఢాపేక్షయు

కలవరమాతురత మరియు కామేచ్చయు దా

గలిగిన మనుజునకిలలో

 

క. ఆర్తుల గాపడుటయును

వర్తనము మంచిగలిగి వసుధార్కముగా

గీర్తిని సంపాదించుట

 

క. జననియు జన్మస్ఠలమును

ఘనముసుమీ మనుజునకు జగంబున స్వర్గం

బునుమించి గాన భారత

 

క. రాజరికంబున బ్రభువులు

యేజీతము నీకు నిర్ణయించిరో దానిన్

నీజీవితంబు నడపుచు

 

క. ఆజీతంబును దొరుకక

నీ జగమున నెంతమంది నిస్ప్రుహను జనం

బీ జీవితంబు రోయుచు

 

క. ప్రాప్తించు దానివలననె

ద్రుప్తింబడీ నీవు నీ యధీన జనాళిన్

ఆప్తుండవగుచు బ్రోవుము

 

క. శీలము కీర్తికి మూలము

శీలమె పరలోకసౌఖ్యసిద్ధికిమూలం

బాలంబమెల్లసుక్రుతికి

 

క. నీతియె గుణగణరాజము

నీతియె బుధలోకమాననీయ గుణంబున్

నీతియె కీర్తికరంబిల

 

క. నీతిగలవానికెందును

బాతకములు జేరరావు బ్రబకంబౌ వి

ఖ్యాతి సమకూరు సుజన

 

క. అధికారి నీతి దప్పిన

బ్రుధివికి సేమంబులేదు;పేదలకెలమిన్

వ్యధగల్గు, శాసనంబులు

 

క. నీతిని దప్పిన వానిన్

బృధివీజనసేవనంబు.బీదలయెడలన్

కృధలేకయుంట,నీతి సు

 

క. పూతమగు నీతి గల్గుట

భూతదయాళుత్వమునను బొల్పొందుటయున్

పాతక బుధ్ధిని వీడుట

 

క. మధురముగ మాటలాడుట

త్యంతంబు శుభప్రదంబు,నార్యహితంబున్

సంతోషకరము నీకు ని

 

క. జారుల చోరుల కొండెపు

వారల లంచంబు లిచ్చువారల దరికిన్

జేరగ నీకుము చేర్చిన

 

క. కొంచెపు బుద్ధిని గూడకు

వంచింపకు నీ ప్రభుత్వ వర్గంబు నెదన్

లంచము లాసింపకుమీ

 

క. వినుమధికారి యధర్మము

ననువర్తించినను వినయనయ భయభక్తుల్

జనులమది వదలిపోవును

 

క. అవినీతి బాపశక్యం

వినుమాతనికే ఘటించు విపరీతంబుల్

గనగ నధికారి దప్పిన

 

క. వినుమెవ్వరేది సెప్పిన

లనుపమ భోగంబులే ఫలంబులు భువిలో

గననధికారమునకు ఫల

 

క. వసుధను బరోపకారం

బసమానంబైన ధర్మమనిరి మహాత్ముల్

బొసగ బరహింస సేయుట

 

క. కలవారు లేనివారని

కలవిలలో రెండు తెగలు,కలికాలమునన్

గలవారన బలవంతులు

 

క. బలవంతులు దుర్బలులను

చలమునహంకారమునను సాధించుటయే

కలికాలమందు సాగెడి

 

క. కలవారితోడ గలియుచు

బలహీనుల నీవుగూడ బాధించినచో

కలిమియు నధికారంబును

 

క. కలిమియు, కులమధికారము,

తెలియమియును, నొక్కటోకటే దెచ్చు ననర్ధం

బిలరెండుమూడు నాలుగు

 

క. వెసనధికారము గల్గుట

బస ధర్మమునిల్పి ప్రజల బాలించుటకే

మసగొని కసవును మెసవుచు

 

క. పోషింపు జనుల, బరుషము

భాషింపకు దురధికార పదగర్వమునన్

ద్వేషింపకు సుజనుల న

 

క. సత్యంబును సజ్జన సాం

గత్యంబును గల్గియుండగావలెనుజుమీ

సత్యంబునగీర్తియు సాం

 

క. సత్యంబునె వచియింపుము

సత్యంబైనను వచింప జనదప్రియమున్

సత్యంబగుహితవొసగుము

 

క. సత్యము శాంతమహింసయు

పురుషుండై పుట్టుటధిక పుణ్యము మరియున్

గరమును పుణ్యము బ్రజలకు

 

క. అరయ నధికారముండుట

ధర్మ హితంబైన సౌఖ్యదంబగుచును స

త్కర్మము నాబడు గావున

 

క. నీ వధికారివె యౌటను

శ్రీ శ్రీ శ్రీ

శ్రీ శ్రీ

 

కృతి సమర్పణ

దెలియన్ బల్కుదురెల్లవారలు ధరిత్రిన్ సార్ధకాభిఖ్య నీ

విలసత్కాంతి వినూత నాంధ్ర వసుధన్ వెల్గొందగా జేసి ని

 

సీ . అల గోదావరి పొంగి ముంచె నొకచో, నాంధ్ర ప్రజావాహినుల్

తెలుగు వెలుంగునాగ నిల ద్రిమ్మరుసో యన రాజనీతితో

మెలగి తెలుంగు జాతికిని మేలోనగూర్పు త్రిలింగ సింగమా !

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[[వర్గం:తెలుగు పుస్తకాలు]]