రాజస్థాన్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

footnotes = |

}}

'''రాజస్థాన్''' (Rajasthan) (राजस्थान) [[భారత దేశం]]లో వైశాల్యం ప్రకారం అతి పెద్ద రాష్ట్రం. రాజస్థాన్ కు పశ్చిమాన [[పాకిస్తాన్]] దేశం ఉన్నది. ఇంకా నైఋతిన [[గుజరాత్]], ఆగ్నేయాన [[మధ్య ప్రదేశ్]], ఈశాన్యాన [[ఉత్తరప్రదేశ్]], [[హర్యానా]] మరియు ఉత్తరాన [[పంజాబు]] రాష్ట్రాలు రాజస్థాన్ కు హద్దులు. మొత్తం రాజస్థాన్ వైశాల్యం 3లక్షల 42వేల చదరపు కి.మీ. (1,32,139 చదరపు మైళ్ళు)

 

 

 

రాజపుత్రులచే పాలింపబడినది గనుక రాజస్థాన్ "రాజపుటానా" రాష్ట్రంగా వ్యవహరించేవారు. రాజస్థాన్ చరిత్రలో ఎక్కువకాలం యుద్ధప్రియులైన చిన్న చిన్న రాజపుత్ర వంశపు రాజుల పాలనలో సాగింది. ఈ ప్రాంతాన్ని బయటివారెవరూ పూర్తిగా ఆక్రమించలేకపోయారు. అయితే వేరు వేరు ఒడంబడికలద్వారా బ్రిటిష్ పాలకులు మాత్రం పెత్తనం చలాయించారు. ఈ విధమైన చరిత్ర వల్ల రాజస్థాన్ లో చాలా చారిత్రిక నిర్మాణాలు, కోటలు, సంస్కృతి విలక్షణంగా నిలబడ్డాయి. అందువల్లనే అక్కడ అభివృద్ధి కొరవడిందనీ, సమాజంలో అసమానతలు ప్రబలి ఉన్నాయనీ, స్త్రీలు బాగా వెనుకబడ్డారనీ కొదరి వాదన.

==కోటలు==

[[దస్త్రం:Jaisalmer-1.jpg|thumbnail|కుడి|250px|రాజస్థాన్ చారిత్రిక కట్టడాలకూ, కోటలకూ, ఆసక్తికరమైన చరిత్రకూ ప్రసిద్ధం - భారతదేశంలో యాత్రికులను బాగా ఆకర్డించే రాష్ట్రాలలో ఒకటి - [[జైసల్మేర్]]కోటలో ఒకభాగం ఈ చిత్రంలో ఉన్నది.]]

రాజస్థాన్ చరిత్ర, సాహిత్యమూ ఎన్నో వీరగాధలతో నిండి ఉన్నాయి. ఎందరో త్యాగశీలురూ, ధైర్యశాలురూ చరిత్రలో గుర్తుండిపోయారు. వారిలో కొందరి పేర్లు

* [[బలదేవ్ రామ్ మీర్ధా]]

* [[చౌదరి కుంభారామ్ ఆర్యా]]

* [[మహారాజా సూరజ్ మల్]]

* [[స్వామికేశవానంద]]

== గణాంకాలు ==

[[దస్త్రం:Map_rajasthan_dist_all_blank.png|కుడి|thumbnail|250px|రాజస్థాన్ జిల్లాలు ]]