మహా జనపదాలు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

[[భారతదేశ చరిత్ర|ప్రాచీన భారతదేశంలో]] క్రీస్తుపూర్వం ఆరు నుండి నాల్గవ శతాబ్దం వరకు విలసిల్లిన 16 రాజ్యాలను '''మహాజనపదాలు''' అంటారు. వాటిలో రెండు గణతంత్రాలు కాగా, మిగతా వాటిలో రాచరికం ఉండేది. ''అంగుత్తార నికాయ'' <ref>Anguttara Nikaya I. p 213; IV. pp 252, 256, 261.</ref> వంటి పురాతన బౌద్ధ గ్రంథాలు పదహారు గొప్ప రాజ్యాలు, గణతంత్ర రాజ్యాల గురించి తరచుగా ప్రస్తావిస్తాయి. ఇవి భారతదేశంలో [[బౌద్ధ మతము|బౌద్ధమతం]] విస్తరించడానికి ముందు, <ref>[http://www.iloveindia.com/history/ancient-india/16-mahajanapadas.html 16 Mahajanapadas - Sixteen Mahajanapadas, 16 Maha Janapadas India, Maha Janapada Ancient India]. Iloveindia.com. Retrieved on 2013-07-12.</ref> [[భారత ఉపఖండము|భారత ఉపఖండంలో]] వాయవ్యంలోని [[గాంధార]] నుండి తూర్పున ఉన్న [[అంగదేశము|అంగ]] వరకు విస్తరించి ఉన్న ఒక బెల్ట్‌లోప్రాంతంలో అభివృద్ధి చెందాయి. వింధ్య పర్వతాలకు ఆవల ఉన్న ప్రాంతాలు కూడా వీటిలో భాగంగా ఉన్నాయి. <ref name="singh">{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=H3lUIIYxWkEC&pg=PA260&dq=Great+States+Upinder+singh#v=onepage&q&f=false|title=A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century|last=Singh|first=Upinder|publisher=Pearson Education|year=2008|isbn=978-81-317-1120-0|location=Delhi|pages=260–4}}</ref>

క్రీస్తుపూర్వం 6 వ -5 వ శతాబ్దాలను భారతీయ ప్రారంభ చరిత్ర తొలినాళ్ళలో ఒక ప్రధానమైన మలుపుగా పరిగణిస్తారు; [[సింధు లోయ నాగరికత]] నశించిన తరువాత భారతదేశంలో మొట్టమొదటి పెద్ద నగరాల ఆవిర్భావం, అలాగే [[వైదిక నాగరికత|వేద కాలం]] యొక్క మతనాటి సనాతన [[వైదిక నాగరికత|ధర్మాన్ని]] సవాలు చేసే శ్రమణ ఉద్యమాలు ( [[బౌద్ధ మతము|బౌద్ధమతం]] [[జైన మతము|జైన]] మతాలతో సహా) పెరిగాయి.

" [[జనపదాలు|జనపదం]]" అనే పదానికి ప్రజలుప్రజల ''అడుగు మోపిన''పాదం అని అర్థం. ''జనపాదంజనపదం'' ''జన'' నుండి ఉద్భవించిందనే వాస్తవం, స్థిరపడినస్థావర జీవన విధానం కోసం జన ప్రజలు భూమిని తీసుకునేసేకరించుకునే ప్రారంభ దశను సూచిస్తుంది. భూమిపై మొదటితొలి పరిష్కారంజనావాస యొక్కప్రక్రియలో ఈచివరి ప్రక్రియదశ, [[గౌతమ బుద్ధుడు|బుద్ధబుద్ధుడు]] మరియు [[పాణిని|పీని]] కాలానికికాలాని కంటే ముందే చివరిపూర్తాయింది. దశనుబుద్ధుడి పూర్తికంటే చేసింది.ముందు, భారతీయ ఉపఖండంలోనిఉపఖంపు బౌద్ధ పూర్వ-వాయువ్య ప్రాంతం అనేక జనపదాలుగా విభజించబడింది,విభజించబడి ఒకదానికొకటి సరిహద్దులుగా గుర్తించబడిందిగుర్తించబడి ఉండేవి. ''పాయినిపాణిని'' యొక్క "అష్టాధ్యాయి" లో, ''జనపదజనపదం అటే'' దేశం, మరియుజనపదిన్ అంటే దాని పౌరులకు ''జనపాదిన్'' పౌరులు. ఈ ప్రతి జనపదాలలోజనపదాలకు [[క్షత్రియులు|క్షత్రియుల]] (లేదా క్షత్రి జన) పేరు పెట్టారు. <ref>India as Known to Panini: A Study of the Cultural Material in the Ashṭādhyāyī, 1963, p 427</ref> <ref>Vasudeva Sharana Agrawala - India; India in the Time of Patañjali, 1968, p 68 Dr B. N. Puri - India;</ref> <ref>Socio-economic and Political History of Eastern India, 1977, p 9, Y. K Mishra - Bihar (India)</ref> <ref>Tribes of Ancient India, 1977, p 18 Mamata Choudhury - Ethnology</ref> <ref>Tribal Coins of Ancient India, 2007, p xxiv Devendra Handa - Coins, Indic - 2007</ref> <ref>The Journal of the Numismatic Society of India, 1972, p 221 Numismatic Society of India - Numismatics</ref> <ref>A History of Pāli Literature, 2000 Edition, p 648 B. C. Law</ref> <ref>Some Ksatriya Tribes of Ancient India, 1924, pp 230-253, Dr B. C. Law.</ref> బౌద్ధ మరియు, ఇతర గ్రంథాలు యాదృచ్ఛికంగా బుద్ధుని కాలానికి ముందు ఉనికిలో ఉన్న పదహారు గొప్ప దేశాలను (షోడశ ''సోలాస మహాజనపదాలు'' ) సూచిస్తాయి. మగధ విషయంలో తప్ప వారుఅవి, అనుసంధానించబడినమిగతావాటి చరిత్రను ఇవ్వరుచెప్పవు. బౌద్ధ [[అంగుత్తర నికాయ|అంగూతర నికాయ]], అనేక ప్రదేశాలలో, <ref>Anguttara Nikaya: Vol I, p 213, Vol IV, pp 252, 256, 260 etc.</ref> పదహారు గొప్ప దేశాల జాబితాను ఇస్తుంది:{{Div col|colwidth=20em}}

పాంచాలులు కురు రాజ్యానికి తూర్పున, పర్వతాలకూ గంగా నదికీ మధ్య దేశాన్ని పాలించారు. సుమారు ఆధునిక బుదౌన్, ఫరూఖాబాద్, వాటికి ఆనుకుని ఉన్న [[ఉత్తరప్రదేశ్|ఉత్తర ప్రదేశ్]] జిల్లాల ప్రాంతమే పంచాల రాజ్యం. దేశాన్ని ఉత్తరా-పాంచాల మరియు, దక్షిణ-పాంచాలగా విభజించారు. ఉత్తర పాంచాల రాజధాని అధిచ్ఛత్ర లేదా ఛత్రావతి ([[బరేలి|బరేలీ]] జిల్లాలో ఆధునిక రామ్‌నగర్), దక్షిణ '''పాంచాల''' రాజధాని ఫరూఖాబాద్ జిల్లాలోని కాంపిల్య లేదా కాంపిల్ వద్ద ఉంది. ప్రసిద్ధ నగరం కన్యాకుబ్జ లేదా కనౌజ్ పాంచాల రాజ్యంలో ఉంది. రాచరిక వంశీకులైన పాంచాలులు క్రీస్తుపూర్వం 6 , 5 శతాబ్దాలలో గణతంత్రానికి మారినట్లు తెలుస్తోంది. క్రీస్తుపూర్వం 4 వ శతాబ్దంలో, [[చాణక్యుడు|కౌటిల్యుడి]] అర్ధశాస్త్రం కూడా ''రాజశబ్దోప జీవిన్'' (కింగ్ కాన్సుల్) రాజ్యాంగాన్ని అనుసరించి ''పాంచాలను'' ధృవీకరిస్తుంది.