రాయలసీమ: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

[[File:Rayalaseema in Andhra Pradesh.png|thumb|ఆంధ్ర ప్రదేశ్ఆంధ్రప్రదేశ్ లో రాయలసీమ ప్రాంతం (జూన్ 2 నుండి అధికారికముగా)]]

[[బొమ్మ:Rayalaseema.png|thumb|ఆంధ్ర ప్రదేశ్ఆంధ్రప్రదేశ్ లో రాయలసీమ ప్రాంతం ప్రస్తుతం (ఆకుపచ్చ రంగుతో సూచించబడినది)]]

'''రాయలసీమ''' అనునది [[ఆంధ్ర ప్రదేశ్ఆంధ్రప్రదేశ్]] రాష్ట్రంలోని మూడు ముఖ్యప్రాంతాల్లో ఒకటి . ఆంధ్ర ప్రదేశ్ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని దక్షిణ భాగంలో ఉండే నాలుగు జిల్లాలు ( [[కర్నూలు]], [[కడప]], [[అనంతపురం]], [[చిత్తూరు]]) రాయలసీమ ప్రాంతంలోకి వస్తాయి.

రాయలసీమ [[విజయనగర సామ్రాజ్యం]]లో భాగాంగా [[శ్రీ కృష్ణదేవ రాయలు|శ్రీ కృష్ణదేవ రాయల]]చే పరిపాలించబడింది. అదేవిదంగా [[కాకతీయులు|కాకతీయ]], ముసునూరి వారసులైన పెమ్మసాని, రావెళ్ళ, మిక్కిలినేని, సాయపనేని కమ్మనాయక రాజులు రాయలసీమ ప్రాంతని పరిపాలించారు. అది వరకూ [[తూర్పు చాళుక్యులు|తూర్పు చాళుక్యుల]] పరిపాలనా కేంద్రంగా '''హిరణ్యక రాష్ట్రం'''గా ఈ ప్రాంతం విలసిల్లినది. తర్వాత రాయలసీమ పై [[చోళులు|చోళుల]] ప్రభావం పెరిగింది. [[బ్రిటిషు|బ్రిటీషు]] వారి సహకారాన్ని పలు యుద్ధాలలో పొందిన [[హైదరాబాదు]]కి చెందిన [[నిజాం|నిజాం సుల్తాను]]<nowiki/>లు 1802 లో ఈ ప్రాంతాన్ని వారికి ధారాదత్తం చేయటంతో దీనికి '''దత్త మండలం ''' అని పేరు వచ్చింది. 1808 లో '''దత్త మండలం''' ను విభజించి [[బళ్ళారి]], [[కడప]] జిల్లాలని ఏర్పరచారు. 1882 లో [[అనంతపురం జిల్లా|అనంతపురాఅనంతపురం]]<nowiki/>న్నిను బళ్ళారి నుండి వేరు చేశారు. ఈ ప్రాంతానికి [[1928]]లో [[చిలుకూరి నారాయణరావు]] "రాయలసీమ" అని పేరుపెట్టాడు. అప్పటి నుండిఅప్పటినుండి ఆ పేరే స్థిరపడినది.

ప్రాథమికంగా తెలుగు మాట్లాడే ఈ జిల్లాలు 1953 వరకూ [[మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీ]]లో భాగంగా ఉన్నాయి. [[బళ్ళారి]] కూడా రాయలసీమలో ప్రాంతంగానే ఉండేది. [[కోస్తా]], రాయలసీమ నాయకులు జరిపిన అనేక సంవత్సరాల ఉద్యమం ఫలితంగా 1953లో ప్రత్యేక [[ఆంధ్ర రాష్ట్రం]] ఏర్పడింది. అప్పుడు ఈ నాలుగు జిల్లాలను [[ఆంధ్ర రాష్ట్రం]] లో, భాషా ప్రయుక్త రాష్ట్రాల ఏర్పాటు దృష్ట్యా బళ్ళారిని [[కర్ణాటక]]లో కలిపి వేశారు. [[కన్నడ]], [[తెలుగు]] మాట్లాడేవారు సమానంగా ఉన్న [[బళ్లారి|బళ్ళారి]] నగరాన్ని పలు చర్చలు, వివాదాల తర్వాత [[మైసూరు]]లో చేర్చారు. 1956 లో ఆంధ్రఆంధ్రరాష్ట్రంలో రాష్ట్రంలో తెలంగాణాలోతెలంగాణలో కలపటంతో అప్పటి నుండి ఇవి [[ఆంధ్ర ప్రదేశ్]]లో భాగంగా ఉంటున్నవి.

[[బళ్ళారి రాఘవ]], [[ధర్మవరం రామకృష్ణమాచార్యులు]], [[కోలాచలం శ్రీనివాసరావు]] వంటి రంగస్థల ప్రముఖులను అందించిన [[బళ్ళారి]] ప్రదేశానికి గొప్ప చరిత్ర గలదు. బళ్ళారి లోని '''రాఘవ కళా మందిర్''' బళ్ళారి రాఘవ పేరు పై స్థాపించినదే.

ప్రముఖ సంగీతకారుడు [[రాళ్ళపల్లి అనంతకృష్ణశర్మ]] [[అనంతపురం|అనంతపురానికి]] చెందినవాడు.

ప్రముఖ సంగీతకారుడు (, వైద్యుడు) అయిన [[శ్రీపాద పినాకపాణి]] జన్మత: [[శ్రీకాకుళం]] జిల్లాకి చెందినవారైననూ, [[కర్నూలు]]లో స్థిర పడ్డారు.

* '''[[కె.వి.రెడ్డి]]:''' ప్రముఖ దర్శకులు. [[తాడిపత్రి]]కి చెందినవారు.

* '''[[బి.నాగిరెడ్డి]]:''' ప్రముఖ నిర్మాత. [[కడప జిల్లా]]