మద్రరాజ్యం
మద్ర రాజ్యం ఇతిహాసం మహాభారతంలోని పశ్చిమ రాజ్యాలలో సమూహం చేయబడిన రాజ్యం. దీని రాజధాని సాగాలా ఆధునిక సియాల్కోటు (పాకిస్తాను పంజాబు ప్రావిన్సులో). కురు రాజు పాండురాజు రెండవ భార్య మద్రరాజ్యానికి చెందిన మాద్రి. పాండవసోదరులలో కవలలు నకుల - సహదేవులు ఆమె కుమారులు. మాద్రి సోదరుడు శల్యుడు మద్రరాజు. పాండవులతో ఆప్యాయత చూపినప్పటికీ దుర్యోధనుడు మోసపూరితంగా ఆయన మద్దతు పొందాడు. కురుక్షేత్ర యుద్ధంలో పాండవులకు వ్యతిరేకంగా పోరాడాడు. శల్యుడిని పాండవసోదరులలో పెద్దవాడైన యుధిష్ఠిరుడు చంపాడు. సాగాలా రాజధానిగా ఉన్న మద్రరాజ్యం (తూర్పు మద్రా (పూర్వా మద్రా)) కాకుండా, పశ్చిమ మద్ర (అపార మద్రా), ఉత్తర మద్ర (ఉత్తరమద్రా) ఉన్నాయని విశ్వసిస్తున్నారు.
ఆవిర్భావం
మార్చువాయుపురాణం ఆధారంగా అనువంశానికి చెందిన రాజా ఉశీనర శిబి మద్ర రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు. అను యయాతి కుమారుడు.
భాగవతపురాణం ఆధారంగా మద్రరాజ్యాన్ని అను రాజు కుమారుడు శిబి త్రేతాయుగంలో స్థాపించాడని పేర్కొన్నది.
మదే సంస్కృతి
మార్చుఇతిహాసంలో మద్రా సంస్కృతి వేద సంస్కృతికి భిన్నంగా వర్ణించబడింది. ఇది కురులు, పాంచాల వంటి గంగా మైదానం రాజ్యాలలో ఉంది.
భరతవర్షం విదేశీ తెగగా భావించిన బహ్లిక ప్రజలను వేద సంస్కృతికి "బయటి వ్యక్తులు" గా భావించారు. అయినప్పటికీ బాహిలుకను ప్రస్తుత పంజాబు ప్రాంతంలో బహ్లికులుగా పరిగణించకూడదు. మద్రా, సింధు, కేకేయ, గాంధార & కంబోజా నుండి భిన్నమైన రాజ్యాన్ని సూచించడానికి బహ్లికా అనే పేరు కూడా ఉపయోగించబడింది. కౌరవులకు, పాండవులకు పూర్వీకుడైన కురు రాజు శాంతనుడికి బహ్లిక రాజ్యాన్ని పరిపాలించిన సోదరుడు ఉన్నాడు.
బాహ్లిక దేశంగా మద్రాలు
మార్చుబహ్లికా లేదా పాశ్చాత్య దేశాలు చల్లని దేశాలు, ప్రజలు దుప్పట్లు ఉపయోగించారని పేర్కొన్నారు. వారు గొర్రెలను పెంచుకుని, గొర్రె పాలు తాగారు. వారికి ఒంటెల గురించి మంచి జ్ఞానం ఉండేది. వారు అద్భుతమైన నాణ్యత గల గుర్రాలను కలిగి ఉన్నారు. ఆర్యవర్త రాజుల మధ్య జరిగిన యుద్ధాలలో వారి గుర్రాలను అశ్విక సైనికుల చేత ఉపయోగించబడ్డాయి (ఉత్తర భారత రాజ్యాలు ప్రబలంగా ఇక్కడ వేద సంస్కృతి ప్రమాణంగా ఉన్నాయి).
రెండువైపులా ఉన్న యోధులు ఈ గుర్రాలను చెల్లిపు ఆధారంగా వీటిని కొనుగోలుచేసి ఉపయోగించారు. కురుక్షేత్రయుద్ధంలో శల్యుడు బహుశా ఈ కారణంతోనే దుర్యోధనుడి పక్షాన యుద్ధం చేయవలసిన అవసరం ఏర్పడింది. దుర్యోధనుడి పక్షాన యుద్ధం చేయడానికి దుర్యోధనుడు మోసపూరిత వ్యూహం రచించి దానిని కార్యరూపంలో ఆచరించి సాధించాడు.
పాశ్చాత్య రాజ్యాలను సూచించే మరో సామూహిక పేరు అరాష్ట్ర లేదా అరట్టా, అంటే రాజ్యం లేని దేశం. ఈ దేశాలు ఎన్నుకోబడిన ముఖ్యులచే పరిపాలించబడే ప్రజాప్రభుత్వం అనే సందేహాన్ని లేవనెత్తుతుంది. ప్రతికూల కోణంలో అరాష్ట్ర అనే పదానికి నియంత్రణ లేని లేదా పూర్తిగా సంస్థాగతం చేయని రాజ్యం అని అర్ధం.
మద్రాతెగల ఆవిర్భావం
మార్చుయవనులు, కిరాతులు, చినాలు, సవారాలు, బార్బరాలు, సాకులు, తుషారాలు, కంకలు, పాఠవులు, ఆంధ్రలు, మద్రాకులు, పౌండ్రాలు, పులిందాలు, రామాతలు, కమ్వోజాలు కలిసి గిరిజనులుగా పేర్కొన్న ఆర్యవర్త రాజ్యాలు. ఆర్యవర్త-రాజులుగా వ్యవహరించడంలో సందేహాలు ఉన్నాయి. (12,64)[1][2]
ఆండ్రాకులు, గుహాలు, పులిందాలు, సవారలు, చుచుకాలు, మద్రాకాలు, యమలు, కమ్వోజలు, కిరాతులు, బార్బరసులు తెలియని తెగలుగా పేర్కొన్నారు. కృతయుగంలో వారు భూమి మీద ఎక్కడా లేరు (అంటే ప్రాచీన భారతదేశం). త్రేతాయుగం నుండే వారు తమ మూలాన్ని కలిగి ఉన్నారని గుణించడం ప్రారంభించారు. క్లిష్ట కాలం వచ్చినప్పుడు త్రేతా, ద్వాపరాలలో చేరి, క్షత్రియులు, ఒకరినొకరు సమీపించి, యుద్ధంలో నిమగ్నమయ్యారు (12,206).
(1,121) వద్ద ఒక పురాణం సూచించినట్లు మద్ర తెగ, సాల్వా తెగకు ఒక సాధారణ మూలం ఉంది. ఇక్కడ ఈ రెండు తెగల మూలం పురూరవుడి వంశంలో ఒక రాజుకు ఆపాదించబడింది. ఆయనను వ్యూషితాస్వా అని పిలుస్తారు. ఆయన భార్య భద్ర కాక్షివతు కుమార్తె (కక్షివతు గౌతమ-దిర్ఘాతముడి కుమారుడు, మగధ శివార్లలో పాలించిన వాలి అనే రాజు రాణి సేవకురాలు చేత పెంచబడ్డాడు. (అంగ, మగధ కూడా చూడండి). వ్యూషితాస్వా మరణానంతరం భద్రకు కుమారులు జన్మించారు. తరువాత వారంతా రాజులు అయ్యారు. వారిలో ముగ్గురు సాల్వాకు రాజులు అయ్యారు. వారిలో నలుగురు మద్రా నలుగురు రాజులు అయ్యారు.
ఈ ఏడుగురు రాజులు తన భర్త మృతదేహంతో జన్మించారని పురాణం వివరిస్తుంది!
కురురాజులతో మద్రా కన్యల వివాహసంబంధాలు
మార్చుమద్ర వివాహ సంప్రదాయం కురురాజు పాండురాజు తండ్రిలాంటి సంరక్షకుడైన భీష్ముడు మద్ర రాజధాని వెళ్లి, పాండుకు వధువుగా శల్య సోదరిని కోరాడు. దీని మీద శల్య ఇలా సమాధానమిచ్చాడు: - "మా పూర్వీకులు గమనించిన ఒక ఆచారం ఉంది, అది మంచిది లేదా చెడు కావచ్చు, నేను దానిని అతిక్రమించలేకపోతున్నాను. ఇది బాగా తెలుసు అందువలన నీకు కూడా తెలుసు, సందేహం లేదు. " వరుడు వధువు బంధువులకు వరకట్నం ఇవ్వాలి. అందువలన భీష్ముడు శల్యుడికి చాలా సంపద ఇచ్చి, పాండురాజు(1,113) కు మాద్రిని వధువుగా తీసుకున్నాడు.
పాండవసోదరులలో చివరివాడైన సహదేవుడు మద్రా రాజు ద్యుతిమతి కుమార్తె విజయను వివాహం చేసుకున్నాడు. ఆమెను స్వయంవరంలో ఎంపిక కార్యక్రమంలో భార్యగా సంపాదించాడు. వారికి సుహోత్రా అనే కొడుకు జన్మించాడు. (1,95)
మద్ర రాజులు
మార్చుఅశ్వపతి రాజు
మార్చుఅశ్వపతి మద్రా కుమారుడు (మద్రా రాజ్య స్థాపకుడు), రాజు శిబి మనవడు సతీ సావిత్రి (మద్ర ప్రసిద్ధ యువరాణి)తండ్రి, ఆయన ప్రసిద్ధ సాల్వా యువరాజు సత్యవాను ప్రేమికుడు ( తరువాత భర్త) అయ్యాడు. అశ్వపతి భార్య మాళవా అనే చిన్న తెగకు చెందినది. ఆమెను మాలావి (3,291) అని పిలిచేవారు. అశ్వపతి, మాలావి కుమారులు తరువాత శక్తివంతమైన మాళవ రాజులు అయ్యారు. వారు తమ రాజ్యాన్ని అవంతి (ఉజ్జయిని, మధ్యప్రదేశు) వరకు విస్తరించారు. ఆ విధంగా మాళవుల రాజ శ్రేణి మద్ర (పాకిస్తాను పంజాబు ప్రావిన్సు) రాజు అశ్వపతి (3,297) నుండి ఉద్భవించింది.
రాజు శల్యుడు (ముకప్పన్)
మార్చుశల్య మద్రా రాజులలో అత్యంత ప్రసిద్ధ రాజు. కురుక్షేత్ర యుద్ధం చివరి రోజున ఆయన కౌరవ సైన్యాధ్యక్షుడు అయ్యాడు. ఆయన కురుక్షేత్ర యుద్ధంలో పోరాడిన పురాతన ఈటె-పోరాట యోధుడు. ద్రౌపది (1,192) స్వయంవర కార్యక్రమంలో భీముడు ఒకరినొకరు తెలుసుకోకుండా శాల్యను జాపత్రి-పోరాటంలో ఓడించాడు. కురుక్షేత్ర యుద్ధం చివరి రోజు (18 వ రోజు) లో పాండవ రాజు యుధిష్ఠిరుడు ఆయనను వధించాడు. శాల్యుడిని భీష్ముడు అతిరథ (గొప్ప రథం-యోధుడు) (5,166) గా వర్గీకరణ చేశాడు. శాల్యుడికి, అశ్వ పరిజ్ఞానం, యుద్ధభూమిలో రథాన్ని నడపడంలో కూడా నైపుణ్యం ఉంది (8,31). ఈ కారణంగా శల్యుడు యుద్ధ సమయంలో ఒక రోజు కర్ణుడి రథసారధిగా ఉండవలసి వచ్చింది. శాల్యుడికి రుక్మంగద, రుక్మారత (1,188) అనే ఇద్దరు కుమారులు ఉన్నారు. రుక్మారత యుద్ధంలో పాల్గొన్నట్లు పేర్కొన్నారు. అదేవిధంగా శల్య సోదరులు కూడా యుద్ధంలో పాల్గొన్నారు. ఆయన తమ్ముడిని అభిమన్యుడు (8,5) చంపాడు. అతన్ని ముకప్పను అని కూడా పిలుస్తారు.
(1,95) వద్ద పాండవసోదరుడు సహదేవుడి బావగా పేర్కొన్న ద్యుతిమతి వంటి ఇతర మద్రరాజులు ఉన్నారు.
మద్రరాజ్యానికి నకులుడి రాక
మార్చునకులా, పశ్చిమాన తన సైనిక ప్రచారంలో, యుధిష్ఠిర రాజసూయ త్యాగానికి నివాళి సేకరించడానికి మద్రా రాజ్యానికి కూడా వచ్చారు.
పాండు కుమారుడు నకులుడు, పరిపూర్ణ శక్తితో, రమత, హరహుణులు, పశ్చిమాన వివిధ రాజులను లొంగదీసుకున్నాడు. అక్కడ ఉన్నప్పుడు నకులుడు వాసుదేవ కృష్ణుడికి దూతలను పంపాడు. యాదవులతో వాసుదేవుడు తన స్వేచ్ఛను అంగీకరించాడు. శక్తివంతమైన వీరుడు, అక్కడి నుండి మద్ర నగరమైన సకాలకు వెళ్ళి తన మామ శల్యను పాండవుల ఆధిపత్యాన్ని ఆప్యాయంగా అంగీకరించాడు. మామ చేతిలో ఆతిథ్యం, వినోదానికి అర్హుడైన ప్రఖ్యాత యువరాజును మామ బాగా అలరించాడు. నకులుడు శల్యుడి నుండి పెద్ద మొత్తంలో ఆభరణాలు, రత్నాలను పొంది ఆయన రాజ్యాన్ని విడిచిపెట్టాడు.
కురుక్షేత్ర యుద్ధంలో మద్రాలు
మార్చుమద్రారాజు శల్యుడు పాండవుల సైన్యంలో చేరడానికి ఒక అక్షౌహిని దళంతో వచ్చాడు, ఎందుకంటే ఆయన మేనల్లుళ్ళు కవలలు నకులుడు, సహదేవుడు మరెవరో కాదు పాండవులలో చివరి ఇరువురు సోదరులే. ఆయన దళాలు ప్రతిరోజూ మద్ర(పాకిస్తాన్ పంజాబ్ ప్రావిన్స్) నుండి ఉపప్లావ్యం (రాజస్థాను, హర్యానా సరిహద్దులో ఎక్కడో), పాండవులు శిబిరాలు ఉన్న మత్స్య నగరం వరకు నెమ్మదిగా సేనలను నడిపించాడు. ఆయన సైన్యం కురుజంగళ (పాండవుల రాజ్యం, ఆధునిక హర్యానా) చేరుకున్నప్పుడు, దుర్యోధనుల మనుషులు సైన్యాన్ని అడ్డుకున్నారు. వారు తమ గుర్తింపును వెల్లడించకుండా, శల్యుడు, ఆయన మనుషులను స్వాగతించి వారి కోసం గుడారాలు తయారు చేసి, అన్ని సౌకర్యాలతో వారికి నూతనోత్సాహం కలిగించారు. కురుక్షేత్ర యుద్ధంలో పాల్గొన్నందుకు దుర్యోధనుడి అధికారుల నుండి మద్రా సైనికులు కూడా చెల్లింపులు అందుకున్నారు. శల్యుడు ఈ ఆదరానికి ఆనందించి ఇలా ఆదరించిన వారు కోరిన కోరిక చెల్లిస్తానని మాట ఇచ్చాడు. తరువాత దుర్యోధనుడు ముందుకు వచ్చి కురుక్షేత్రయుద్ధంలో తన పక్షాన యుద్ధం చేయమని కోరాడు. ఆడినమాట తప్పని శల్యుడు తప్పనిసరి పరిస్థితిలో దుర్యోధనుడి పక్షాన పాండవులకు వ్యతిరేకంగా పోరాడవలసిన అవసరం ఏర్పడింది. (5,8).
విల్లు పోరాటంలో శల్యుడికి ప్రధాన విరోధి రాజు యుధిష్ఠిర (5,57). వారిద్దరూ చాలాసార్లు యుద్ధంలో నిమగ్నమయ్యారు. (6-45 మొదలైనవి). ఆయన నకుల, సహదేవులతో కూడా అనేక యుద్ధాలు చేశాడు. విరాటా, ద్రుపాద వంటి వారిని ఓడించాడు. 17 వ రోజు (8,36) శల్యుడు కర్ణ రథానికి సారధి అయ్యాడు. చివరి రోజు యుధిష్ఠిర తన మామ శల్యుడిని చంపాడు. ఆయన అప్పటి కౌరవ సైన్యం (9,17) అధ్యక్షతవహించాడు.
త్రిగార్తులు, కేకేయలు, గాంధారాలు, యవనాలు, సింధులు, సౌవిరాలు, అమ్వాస్తాలు మొదలైన ఇతర పాశ్చాత్య సైన్యాలతో మద్రా సైన్యం పోరాడింది (6-51 మొదలైనవి).
కర్ణుడి రథానికి సారధి కావాలని శాల్య బలవంతం చేసిన రోజున, వారి మధ్య వివాదం తలెత్తింది (8-40,44). ఈ వివాదాన్ని వివరించే భాగాలు ఈ యోధుల మధ్య ఉన్న సాంస్కృతిక-తేడాలకు వెలుగునిస్తాయి. (మరిన్ని వివరాల కోసం బహ్లికా సంస్కృతి చూడండి).
ఇతర మూలాలు
మార్చు- మద్రాబుజింగులను ప్రాచీన భారత రాజ్యం (భరత వర్ష) (6,9) గా పేర్కొన్నారు.
- గంధరాలు, మత్స్య, త్రిగార్త, తంగనా, ఖాసాలు, పంచాల, విదేహాలు, కులిందాలు, కాశీ-కోసల, సుహ్మాలు, అంగాలు, నిషాధాలు, పుంద్రాలతో పాటు మద్రాలను లొంగదీసుకున్నట్లు శ్రీకృష్ణుడు పేర్కొన్నారు. కిచకులు, వత్సలు, కళింగాలు, తారాలు, అస్మాకులు, రిషికాలు (8,8)
- వాసుదేవకృష్ణుడు మద్రదేశం నుండి తీసుకుని వచ్చిన శిక్షణ ఇచ్చిన ఏనుగులను తీసుకుని వచ్చి పాండవులు ద్రౌపదిని వివాహం చేసుకున్న సమయంలో వాటిని పాండవులకు వీటిని బహుమతిగా ఇచ్చారు.(1,201) ఏనుగు సహజంగా మద్రా (పాకిస్తాను పంజాబు ప్రావిన్సఉ) లో ఎలా ఉంటుందో స్పష్టంగా తెలియదు. అయితే వాటిని యుద్ధ-ఏనుగులుగా మార్చడానికి ఒక శిక్షణా కేంద్రం అక్కడ ఉండవచ్చు.
- నిషాదాల నుండి మద్రానాభ కులానికి దారితీసింది. దీని సభ్యులు గాడిదలు కట్టిన రధాలమీద ప్రయాణించేవారు. (13,48).
- మద్రరాజులను క్రోధవేషాలు అనే అసురుల వంశస్థులకు సమానంగా భావించారు. (1,67)
- గురు గోవిందు సింగు రచించిన దాసం గ్రంథంలో భాగమైన విచిత్రా నాటకంలో మద్రా గురించి అనేక సూచనలు ఉన్నాయి.
ఇవి కూడా చూడండి
మార్చుమూలాలు
మార్చు- ↑ Menon, Ramesh (2006). The Mahabharata, A modern rendering. iUniverse. ISBN 978-0-595-40188-8.
- ↑ Ganguly, Kisari. "The Mahabharata". www.sacred-texts.com.
- Mahabharata of Krishna Dwaipayana Vyasa, translated to English by Kisari Mohan Ganguli