మోనాలిసా చాంగ్కిజా

మోనాలిసా చాంగ్కిజా నాగాలాండ్ కు చెందిన భారతీయ పాత్రికేయురాలు, కవయిత్రి. ఆమె నాగాలాండ్ పేజ్ దినపత్రిక వ్యవస్థాపక సంపాదకురాలు, ప్రచురణకర్త. భారత జాతీయ ప్రణాళికా సంఘంలో మహిళా సాధికారత వర్కింగ్ గ్రూప్ లో సభ్యురాలిగా ఉన్నారు.

జీవితం

టియామెరెన్లా మోనాలిసా చాంగ్కిజా 1960 మార్చి 2 న అస్సాంలోని జోర్హాట్లో జన్మించింది. ఆమె కుటుంబం ఏవో నాగా సామాజిక వర్గానికి చెందినది.

నాగాలాండ్ లోని జోర్హాట్, కోహిమాలో పాఠశాలలో చదువుకుంది. ఢిల్లీలోని హిందూ కళాశాల నుంచి పొలిటికల్ సైన్స్ లో అండర్ గ్రాడ్యుయేట్ డిగ్రీ, ఢిల్లీ యూనివర్సిటీ నుంచి మాస్టర్స్ డిగ్రీ పొందారు.

చాంగ్కిజా బెండాంగ్తోషి లాంగ్కుమెర్ ను వివాహం చేసుకుంది. ఆమెకు ఇద్దరు కూతుళ్లు. ఆమె భర్త 2017లో చనిపోయాడు.

కెరీర్

1985లో నాగాలాండ్ టైమ్స్ లో జర్నలిస్ట్ గా తన కెరీర్ ను ప్రారంభించారు. ఆమె ఈ పత్రిక కోసం "ది స్టేట్ ఆఫ్ అఫైర్స్" అనే కాలమ్, వారపత్రిక ఉరా మెయిల్ కోసం "ఆఫ్ రోజెస్ అండ్ థార్న్స్" పేరుతో మరొక కాలమ్ రాసింది. ఈ రెండు పేపర్లు దిమాపూర్ కేంద్రంగా ఉండేవి.

నాగాలాండ్ లో దీర్ఘకాలంగా కొనసాగుతున్న తిరుగుబాటు సమయంలో, చాంగ్కిజా హింసను నిరసిస్తూ, అశాంతికి దారితీసిన సమాజ పరిస్థితిని విమర్శించడానికి కవిత్వం, చిన్న కథలు రాయడం ప్రారంభించింది. చాంగ్కిజా రచనలు ఆమెను తీవ్రవాదుల నుండి తీవ్రమైన ప్రమాదంలో పడేశాయి. 1992లో ఉరా మెయిల్ లో ఆమె ఎడిటర్ హత్యకు గురయ్యారు. చాంకీజా రాసిన నాట్ బీ డెడ్ అనే కవిత ఆయన స్మృతికి గుర్తుగా రాశారు.

చాంగ్కిజా 1999లో నాగాలాండ్ పేజీని స్థాపించారు. నాగాలాండ్ రాష్ట్రాన్ని ప్రభావితం చేసే అంశాలపై దృష్టి సారించిన ఆమె రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని, మిలిటెంట్లను కలవరపెట్టారు. "రాజ్యం ఒక వాస్తవం, సార్వభౌమాధికారం ఒక పురాణం" అనే శీర్షికతో ఆమె పత్రికలో ప్రచురితమైన ఒక వ్యాసం రచయిత పేరును బహిర్గతం చేయాలని తీవ్రవాదుల నుండి డిమాండ్లకు దారితీసింది. అందుకు ఆమె నిరాకరించడంతో ప్రతీకారం తీర్చుకుంటామని బెదిరించారు.

2004లో దిమాపూర్ లోని హాంకాంగ్ మార్కెట్ లో జరిగిన బాంబు దాడిలో వందలాది మంది చనిపోయారు. చాంగ్కిజా ఉద్వేగభరితమైన చైల్డ్ ఆఫ్ కయీను వెంటనే ముద్రించబడింది.

2014లో చాంగ్కిజా రాసిన 'కాగ్జిటేటింగ్ ఫర్ ఎ బెటర్ డీల్' పుస్తకాన్ని చట్టబద్ధమైన అత్యున్నత న్యాయవ్యవస్థగా చెప్పుకునే ఏవో సెండెన్ అనే సంస్థ నిషేధించింది. తనపై తప్పుడు ఆరోపణలు చేస్తున్నారని ఆరోపించారు. ముఖ్యంగా ఏవో గిరిజన వ్యవహారాల్లో తప్పనిసరి మధ్యవర్తిగా కాకుండా ప్రభుత్వేతర సంస్థ అని ఆమె చేసిన ప్రకటనపై వారు అభ్యంతరం వ్యక్తం చేశారు.

ఎంచుకున్న రచనలు

కవిత్వం

• Changkija, Monalisa (1993). Weapons of Words on Pages of Pain. ISBN 978-9380500508.
• Monsoon Mourning. Dimapur: Heritage Publishing House. 2013.

నాన్ ఫిక్షన్

• Changkija, Monalisa (2014). Cogitating for a Better Deal. ISBN 9789380500614.

అవార్డులు

• అత్యుత్తమ మహిళా మీడియా పర్సన్‌గా చమేలీ దేవి జైన్ అవార్డు (2009)
• జర్నలిస్ట్‌గా అత్యుత్తమ విరాళాలు అందించినందుకు 2013-2014 సంవత్సరానికి 30వ FICCI మహిళా అచీవర్ (2014)

ఇది కూడ చూడు

• నాగాలాండ్ పేజీ

మూలాలు

• "Bendangtoshi Longkumer passes away". Nagaland Post. 7 November 2017. 
• Subir Bhaumik (21 November 2014). "Naga editor's book banned by tribal body". The Hoot.
• "FICCI award for women achievers". Nagaland Post. 30 April 2014. 
• Indrani Raimedhi (2014). "The Only Man: Monalisa Changkija". My Half of the Sky: 12 Life Stories of Courage. SAGE Publishing India. ISBN 978-93-5150-474-0.
• Sangeetha Barooah Pisharoty (31 August 2013). "Nagaland's fiery female voice". The Hindu. Retrieved 3 June 2018.
• "Shoma, Monalisa to share Chameli Devi award". The Hindu. 11 March 2010. Retrieved 3 June 2018.