రాజశ్రీ బిర్లా
రాజశ్రీ బిర్లా ఒక భారతీయ దాత. ఆమె దివంగత ఆదిత్య బిర్లా (బిర్లా కుటుంబ వ్యాపార దిగ్గజాల వారసుడు) భార్య. 1995 లో తన భర్త మరణం తరువాత, రాజశ్రీ సిఎస్ఆర్, స్వచ్ఛంద రంగాలలో పనిచేయడం ప్రారంభించింది, తన కుటుంబం నిధులతో ఒక పెద్ద దాతృత్వ సంస్థను అభివృద్ధి చేసింది. సమాజానికి ఆమె చేసిన సేవలకు గాను 2011లో భారత ప్రభుత్వం మూడవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం పద్మభూషణ్ తో సత్కరించింది.[1]
రాజశ్రీ బిర్లా | |
|---|---|
| జననం | 1948 జనవరి 1 |
| వృత్తి | వ్యాపారవేత్త |
| జీవిత భాగస్వామి | ఆదిత్య విక్రమ్ బిర్లా |
| పిల్లలు | కుమార్ మంగళం బిర్లా (కుమారుడు), వాసవదత్త బజాజ్ (కుమార్తె) |
| పురస్కారాలు | పద్మభూషణ్ మహిళా అచీవర్స్ అవార్డు కార్పొరేట్ సిటిజన్ ఆఫ్ ది ఇయర్ సేవా శిరోమణి పురస్కారం సిటిజన్ ఆఫ్ బాంబే అవార్డు 2003 ది ప్రైడ్ ఆఫ్ ఇండియా అవార్డు |
జీవిత చరిత్ర మార్చు
రాజశ్రీ 1948 లో భారత రాష్ట్రమైన తమిళనాడులోని మదురైలో వాయవ్య భారతదేశంలోని రాజస్థాన్కు చెందిన కుటుంబంలో జన్మించింది. ఆమె తండ్రి రాధాకిషన్ ఫోమ్రా బర్మా షెల్ కు డీలర్ షిప్ ఏజెన్సీని నిర్వహించారు. ఆమె తల్లి పార్వతీ దేవి ఫోమ్రా గృహిణి. వీరి కుటుంబం మార్వాడీ వైశ్యులు, మహేశ్వరి ఉపకులానికి చెందినవారు. [2] [3]
రాజశ్రీ, ఆమె సోదరీమణులు మదురైలోని సెయింట్ జోసెఫ్ కాన్వెంట్ పాఠశాలలో చదువుకున్నారు, సాధారణ భారతీయ ఆచారాన్ని అనుసరించి, రాజశ్రీ వివాహం ఆమె తల్లిదండ్రులు వారి నిర్దిష్ట మహేశ్వరి ఉప కులానికి చెందిన కుటుంబంలో ఏర్పాటు చేశారు. మార్వాడీ సంప్రదాయం ప్రకారం మూడు దశల్లో వివాహం జరిగింది. మొదటి దశ, నిశ్చితార్థం, రాజశ్రీకి 10 సంవత్సరాల వయస్సు ఉన్నప్పుడు జరిగింది. ఆమెకు కాబోయే భర్త ఆదిత్య విక్రమ్ బిర్లా, బిర్లా కుటుంబానికి చెందిన వారసుడు, ప్రముఖ వ్యాపారవేత్త ఘనశ్యామ్ దాస్ బిర్లా మనవడు. రెండవ దశలో రాజశ్రీకి 14 సంవత్సరాల వయస్సు ఉన్నప్పుడు జరిగిన వివాహం ప్రారంభ వేడుక (ప్రధానంగా మార్చలేని నిశ్చితార్థం), 1965 లో ఆమె 17 సంవత్సరాల వయస్సులో చివరి వేడుకలు (గౌనా, విదాయి) జరిగాయి. ఈ సమయంలో మదురైలోని తన తల్లిదండ్రుల ఇంటిని వదిలి కోల్ కతాలోని అత్తవారింటికి వెళ్లిపోయింది.[4]
అప్పటికి ఆమె మెట్రిక్యులేషన్ పూర్తి చేసి మదురైలోని ఫాతిమా కాలేజీలో చదువుతోంది. ఆమె భర్త, అతని తల్లిదండ్రుల ప్రోత్సాహంతో, ఆమె కోల్కతాలోని లోరెటో కళాశాలలో చేరి, కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఆర్ట్స్లో డిగ్రీ పొందింది. [5] [6]
జూన్ 1967 లో, రాజశ్రీ కుమార్ మంగళం బిర్లా అనే కుమారుడు జన్మించడంతో తల్లి అయ్యారు. ఆ తర్వాత 1976 జూన్ లో వాసవదత్త అనే కుమార్తె పుట్టింది. తన కుటుంబం పూర్తి మద్దతుతో, రాజశ్రీ తన విద్యను పూర్తి చేసింది (కుమార్ మంగళం జననానికి విరామం ఉన్నప్పటికీ), కోల్కతా విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఆర్ట్స్లో డిగ్రీ తీసుకుంది. తరువాతి మూడు దశాబ్దాల పాటు, ఆమె తన కుటుంబాన్ని చూసుకోవడానికి, తన ఇద్దరు పిల్లలను పెంచడానికి తనను తాను అంకితం చేసుకుంది, ఇది తన ప్రాధమిక బాధ్యతగా భావించింది. వారు పెరిగి స్థిరపడిన తరువాత మాత్రమే ఆమె తన శక్తిని ప్రజా లేదా సామాజిక సంక్షేమం కోసం అంకితం చేసింది. రాజశ్రీ తన జీవితమంతా, అప్రజాస్వామికమైన జీవనశైలిని, మధ్యతరగతి నైతికతను, కుటుంబ బాధ్యతను కొనసాగిస్తూ, తన పిల్లలను కూడా అదే విలువలతో పెంచింది. తన కుటుంబంపై మహాత్మాగాంధీ ప్రభావం (ఘనశ్యామ్ దాస్ బిర్లా మహాత్ముడికి సన్నిహితుడు), భగవద్గీత బోధనలు ఈ లక్షణానికి కారణమని ఆమె ఇంటర్వ్యూలలో పేర్కొన్నారు. మంచి, చెడు అనే తేడా లేకుండా తనకు ఇష్టమైన సూత్రం భగవద్గీతలోని ఉల్లేఖన "ఇది కూడా గడిచిపోతుంది" అనే పదబంధమని ఆమె పేర్కొన్నారు.
రాజశ్రీ బిర్లా భారతదేశం, విదేశాల్లోని తన కుటుంబ వ్యాపారాల బోర్డులలో ఉన్నారు, ఆదిత్య బిర్లా గ్రూప్ స్వచ్ఛంద విభాగమైన ఆదిత్య బిర్లా సెంటర్ ఫర్ కమ్యూనిటీ ఇనిషియేటివ్స్ అండ్ రూరల్ డెవలప్మెంట్కు నేతృత్వం వహిస్తున్నారు. ఆమె తన కుమారుడు కుమార్ మంగళం బిర్లా, అతని కుటుంబంతో కలిసి దక్షిణ ముంబైలో నివసిస్తున్నారు.
సామాజిక సేవ మార్చు
ఆదిత్య బిర్లా సెంటర్ ఫర్ కమ్యూనిటీ ఇనిషియేటివ్స్ అండ్ రూరల్ డెవలప్మెంట్ మార్చు
ఆదిత్య బిర్లా సెంటర్ ఫర్ కమ్యూనిటీ ఇనిషియేటివ్స్ అండ్ రూరల్ డెవలప్మెంట్ (ఎబిసిసిఐఆర్) ఛైర్పర్సన్గా, రాజశ్రీ ఆదిత్య బిర్లా గ్రూప్ దాతృత్వ ప్రయత్నాలు, అభివృద్ధి కార్యకలాపాలు, కమ్యూనిటీ కార్యక్రమాలను పర్యవేక్షిస్తుంది, ఆదిత్య బిర్లా గ్రూప్ 1.6 బిలియన్ డాలర్ల సహాయంతో సిఎస్ఆర్ కార్యకలాపాల కోసం ఖర్చు చేస్తుంది, ఇందులో ₹ 400 మిలియన్లు విద్యా కార్యకలాపాలకు వెళుతుంది. విద్య, ఉపాధి, తాగునీరు, మహిళా సాధికారత కార్యక్రమాలపై ప్రధానంగా దృష్టి సారించారు. గ్రామీణ పేదలు, శారీరక వికలాంగులకు సహాయం, వితంతు పునర్వివాహం, వరకట్న వ్యతిరేక ఉద్యమాలకు సంబంధించిన కార్యక్రమాల్లో ఆమె పాల్గొంటున్నారు. ఎబిసిఐఆర్ 42 పాఠశాలలు, 18 ఆసుపత్రుల నిర్వహణకు సహాయపడుతుంది, సుమారు 18,000 మంది విద్యార్థుల విద్యకు చెల్లిస్తుంది. ఈ కార్యకలాపాలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా సుమారు 3000 గ్రామాలలో సుమారు 7 మిలియన్ల మందికి సహాయపడ్డాయని, థాయ్లాండ్, ఈజిప్ట్ వంటి దేశాలలో ఉనికిని కలిగి ఉన్నాయని నివేదించబడింది.[7]
ఆరోగ్య సంరక్షణ మార్చు
రాజశ్రీ బిర్లా, తన దివంగత భర్తకు నివాళిగా, 2006 లో పూణేలో 30 మిలియన్ అమెరికన్ డాలర్ల వ్యయంతో ఆదిత్య బిర్లా మెమోరియల్ హాస్పిటల్ అనే 325 పడకల ఆసుపత్రిని స్థాపించారు. 18 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో ఉన్న ఈ ఆసుపత్రి సముదాయాన్ని ఆదిత్య బిర్లా సెంటర్ ఫర్ కమ్యూనిటీ ఇనిషియేటివ్స్ అండ్ రూరల్ డెవలప్మెంట్ నిర్వహిస్తోంది.
ఏడాదికి 3500 వైద్య శిబిరాలు నిర్వహిస్తూ, 30 లక్షల మంది రోగులకు సేవలందించే హెల్త్ కేర్ ఇనిషియేటివ్ నిర్వహణను కూడా రాజశ్రీ పర్యవేక్షిస్తున్నారు. చిన్నారులకు 20 వేల పోలియో వ్యాక్సిన్లను అందిస్తోంది. పోలియో నిర్మూలన కోసం రోటరీ ఇంటర్నేషనల్ కు రాజశ్రీ 1 మిలియన్ అమెరికన్ డాలర్లు విరాళంగా ఇచ్చారు.[8]
ఇతర సామాజిక కార్యకలాపాలు మార్చు
ఆడపిల్లల భ్రూణహత్యల కోసం అంకితమైన పాపులేషన్ ఫస్ట్ అనే స్వచ్ఛంద సంస్థతో రాజశ్రీ బిర్లా క్రియాశీలక భాగస్వామ్యం కలిగి ఉన్నారు. ఆమె హాబిటాట్ ఫర్ హ్యుమానిటీతో సన్నిహిత సంబంధాన్ని కలిగి ఉంది, దాని ఆసియా పసిఫిక్, గ్లోబల్ కమిటీల బోర్డులలో కూర్చుంది, 2012 లో ఫిలిప్పీన్స్ లోని మనీలాలో జరిగిన హాబిటాట్ సమావేశానికి హాజరైంది. అదే సంవత్సరం, ఆమె మహేంద్ర సింగ్ ధోని వంటి ప్రముఖ క్రికెటర్ల సమూహాన్ని సమీకరించింది, సంస్థ ప్రయత్నాల కోసం 2 మిలియన్ల అమెరికన్ డాలర్ల మొత్తాన్ని సేకరించింది. హాబిటాట్ ఫర్ హ్యుమానిటీకి ఆమె వ్యక్తిగతంగా ₹ 100 మిలియన్ల విరాళాన్ని ఏర్పాటు చేశారు.
భారతదేశంలో ఇప్పటికీ చాలా మంది గ్రామ ప్రజలలో నిషిద్ధంగా ఉన్న వితంతు పునర్వివాహం అంశంపై, రాజశ్రీ, ఆమె వాలంటీర్లు గ్రామ పెద్దలతో కలిసి వారి మద్దతు కోసం పనిచేశారు. ఆమె చాలావరకు విజయవంతమైందని, ఆమె ఫౌండేషన్ చిన్న వ్యాపారాలు ప్రారంభించడానికి కాబోయే భర్తలకు రుణాల రూపంలో డబ్బును పంపిణీ చేసినట్లు సమాచారం. ఈ చొరవ తన హృదయానికి దగ్గరగా ఉందని ఆమె అంగీకరిస్తుంది
రాజస్థాన్ లో ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో చదివే పేద పిల్లల కోసం రాష్ట్ర ప్రభుత్వం అందిస్తున్న ఉచిత భోజన కార్యక్రమంతో కలిసి ప్రతిరోజూ 30,000 భోజనాలను సరఫరా చేసే ఛారిటీ కిచెన్ ను నిర్మించడానికి ఆమె సహాయం చేశారు. 60,000 మంది పిల్లల కోసం ఒక మిలియన్ అమెరికన్ డాలర్ల వ్యయంతో ఒడిశాలో మరో రెండు కిచెన్లను ఏర్పాటు చేసే పనిలో ఉంది. కేరళలో ఒకేషనల్ ఇన్ స్టిట్యూట్ లను ప్రారంభించాలని యోచిస్తోంది.
రాజస్థాన్ లోని పిలానీలో దివంగత భర్తకు స్మారక చిహ్నాన్ని నిర్మించిన రాజశ్రీ బిర్లా పుణెలో ఆలయాన్ని నిర్మించాలని చూస్తున్నారు.
పదవులు మార్చు
ఆదిత్య బిర్లా గ్రూప్ లోని చాలా కంపెనీలకు డైరెక్టర్ బోర్డు మెంబర్ గానే కాకుండా, రాజశ్రీ బిర్లా ప్రాముఖ్యత కలిగిన అనేక ఇతర పదవులను కూడా నిర్వహించారు.
- సలహా మండలి చైర్‌పర్సన్ – కాంచీపురం విశ్వవిద్యాలయం
- చైర్‌పర్సన్ - అడ్వైజరీ కమిటీ - హబిటాట్ ఫర్ హ్యుమానిటీ ఇండియా ట్రస్ట్
- సలహా మండలి సభ్యుడు – ది రీసెర్చ్ సొసైటీ ఫర్ ది కేర్, ట్రీట్‌మెంట్ అండ్ ట్రైనింగ్ ఇన్ నీడ్ ఆఫ్ స్పెషల్ కేర్, ముంబై
- ధర్మకర్త – పాపులేషన్ ఫస్ట్, ఇండియా
- ధర్మకర్త – BAIF డెవలప్మెంట్ రీసెర్చ్ ఫౌండేషన్, పూణే
- సభ్యుడు – తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం అభివృద్ధి సలహా మండలి
- ఎగ్జిక్యూటివ్ కమిటీ సభ్యుడు – గాంధీ స్మృతి – 2003–06
- ఎగ్జిక్యూటివ్ కమిటీ సభ్యుడు – దర్శన్ స్మృతి – 2003–06
- అధ్యక్షుడు – సంగీత కళా కేంద్రం
- ధర్మకర్త – ఆనంద్ ఆశ్రమ ట్రస్ట్, ముంబై
- ధర్మకర్త – జయశ్రీ ఛారిటీ (1962) ట్రస్ట్, కోల్కతా
- ధర్మకర్త – బ్రీచ్ కాండీ హాస్పిటల్ అండ్ రీసెర్చ్ సెంటర్, ముంబై
కాన్సుల్ జనరల్- ముంబైలో ఫిలిప్పీన్స్ గౌరవ కాన్సులేట్ జనరల్
జి.డి.బిర్లా మెడికల్ రీసెర్చ్ అండ్ ఎడ్యుకేషన్ ఫౌండేషన్, వాసవదత్త ఫౌండేషన్, నీర్జా ఫౌండేషన్, రాజశ్రీ ఫౌండేషన్, ఆదిత్య బిర్లా ఫౌండేషన్, ఆదిత్య విక్రమ్ బిర్లా మెమోరియల్ ట్రస్ట్ వంటి తన కుటుంబానికి సంబంధించిన అనేక ఫౌండేషన్లకు ఆమె ట్రస్టీగా ఉన్నారు.
అవార్డులు, గుర్తింపులు మార్చు
- పద్మ భూషణ్ – 2011
- ఉమెన్ అచీవర్స్ అవార్డు - అర్చన ట్రస్ట్, ముంబై – 2001–02
- కార్పొరేట్ సిటిజన్ ఆఫ్ ది ఇయర్ – ఎకనామిక్ టైమ్స్ – 2001–02
- సేవా శిరోమణి అవార్డు - చర్యలో రోటేరియన్లు – 2003
- సిటిజన్ ఆఫ్ బాంబే అవార్డు - రోటరీ క్లబ్ ఆఫ్ బాంబే – 2003
- ప్రైడ్ ఆఫ్ ఇండియా అవార్డు – రోటరీ క్లబ్ ఆఫ్ ములుండ్ – 2004
- వుమెన్ ఆఫ్ ది డికేడ్ అవార్డు - అసోచామ్ లేడీస్ లీగ్ – 2004 [9] [10]
ఇది కూడ చూడు మార్చు
మూలాలు మార్చు
- ↑ "Padma announcement". Retrieved 12 August 2014.
- ↑ "Early life". Archived from the original on 2017-08-01. Retrieved 2024-02-05.
- ↑ Bhagat, Rasheeda. "I don't dream, I just do it". Business Line. Retrieved 12 August 2014.
- ↑ "Early years". Archived from the original on 2017-08-01. Retrieved 2024-02-05.
- ↑ "Profile". Archived from the original on 7 ఆగస్టు 2021. Retrieved 12 August 2014.
- ↑ "Forbes philanthropy". Forbes. Retrieved 12 August 2014.
- ↑ "Forbes bio". Forbes. Archived from the original on 24 June 2012. Retrieved 12 August 2014.
- ↑ "Polio". Forbes. Retrieved 12 August 2014.
- ↑ "ALL Ladies League". Retrieved 12 August 2014.
- ↑ "ALL Ladies League". Archived from the original on 7 జనవరి 2014. Retrieved 12 August 2014.
బాహ్య లింకులు మార్చు
- "FT". Financial Times. 11 January 2013. Retrieved 12 August 2014.
- "Family history". Money Control. Retrieved 12 August 2014.
- "Baif" (PDF). BAIF Development Research Foundation. Retrieved 12 August 2014.
- India Inc with Rajashree Birla యూట్యూబ్లో
- ADDRESS BY SMT.RAJASHREE BIRLA, DIRECTOR, ADITYA BIRLA GROUP యూట్యూబ్లో
- "Rotary – video". Rotary Convention. 15 May 2012. Retrieved 12 August 2014.