రామ్ దయాళ్ ముండా

భారతీయ రాజకీయ నాయకుడు

ఆర్.డి. ముండా (23 ఆగస్టు 1939 – 30 సెప్టెంబర్ 2011) గా పిలువబడే రామ్ దయాళ్ ముండా ఒక భారతీయ విద్వాంసుడు, ప్రాంతీయ సంగీత వ్యాఖ్యాత. కళారంగానికి చేసిన కృషికి గాను ఆయనకు 2010 సంవత్సరం పద్మశ్రీ పురస్కారం లభించింది. [1]

రామ్ దయాళ్ ముండా
జననం(1939-08-23)1939 ఆగస్టు 23
దియురి గ్రామం, రాంచీ, బీహార్, (ఇప్పుడు జార్ఖండ్)
మరణం2011 సెప్టెంబరు 30(2011-09-30) (వయసు 72)
దియూరి గ్రామం, తామర్, రాంచీ, జార్ఖండ్
విద్యాసంస్థరాంచీ విశ్వవిద్యాలయం,చికాగో విశ్వవిద్యాలయం
ఉద్యమం
  • జార్ఖండ్ ఉద్యమం
  • సాంస్కృతిక పునరుద్ధరణ ఉద్యమం
పురస్కారాలుపద్మశ్రీ
సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు
సంతకం

ఆయన రాంచీ విశ్వవిద్యాలయం వైస్ ఛాన్సలర్,భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభలో సభ్యుడు. [2]

జీవిత చరిత్ర

మార్చు

రామ్ దయాళ్ ముండా రాంచీ జిల్లాలోని గిరిజన గ్రామం దియురిలో జన్మించారు. రామ్ దయాళ్ ముండా అమ్లేసాలోని లూథర్ మిషన్ పాఠశాలలో ప్రాథమిక విద్యను పొందాడు. అతను ఉప డివిజనల్ పట్టణమైన ఖుంటిలో తన మాధ్యమిక విద్యను పొందాడు. బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యంలో స్వయంప్రతిపత్తి కోసం చారిత్రాత్మక బిర్సా ఉద్యమం హృదయభూమిగా, ఖుంటి ప్రాంతం ప్రపంచం నలుమూలల నుండి, ముఖ్యంగా మానవశాస్త్ర క్రమశిక్షణ నుండి పండితులను ఆకర్షించింది. ముండా, తన ఇతర స్నేహితులతో కలిసి, తరచుగా విశిష్ట సందర్శకులకు మార్గదర్శిగా వ్యవహరించాడు. [1]

నార్మన్ జిడే మార్గదర్శకత్వంలో ఆస్ట్రోయాసియాటిక్ భాషల ఇండిక్ సమూహంపై చికాగో విశ్వవిద్యాలయం ప్రతిష్టాత్మక పరిశోధన ప్రాజెక్ట్ నుండి, అంతర క్రమశిక్షణా వాతావరణంలో భాషాశాస్త్రంలో ఉన్నత విద్యను పొందడానికి ముండాకు అవకాశం లభించింది. [3] ముండా చికాగో విశ్వవిద్యాలయం నుండి పి.హెచ్.డి పొందాడు. తరువాత దక్షిణాసియా అధ్యయనాల విభాగం అధ్యాపకుడిగా నియమించబడ్డాడు. జార్ఖండ్ ఉద్యమ నిర్వహణకు "ఆల్ జార్ఖండ్ స్టూడెంట్స్ యూనియన్" (ఎజెఎస్ యు) అనే సంస్థను ఏర్పాటు చేశారు. ఇది పరోక్షంగా 1985లో రాంచీ విశ్వవిద్యాలయం వైస్ ఛాన్సలర్ గా ముండా నియామకానికి దోహదపడింది. ఫలితంగా ఆయన రాష్ట్రానికి, ప్రజల ఉద్యమానికి మధ్య రాజకీయ చర్చల మాధ్యమంగా మారారు. అందువల్ల జార్ఖండ్ కొత్త రాష్ట్ర ఏర్పాటును ప్రారంభించడానికి జార్ఖండ్ విషయాలపై కమిటీని ఏర్పాటు చేశారు. [2]

2007లో సంగీత నాటక అకాడమీ పురస్కారం అందుకున్నారు. అతను 30 సెప్టెంబర్ 2011 న రాంచీలో మరణించాడు.

అవార్డులు

మార్చు
  • సంగీత నాటక అకాడమీ( 2007 )
  • పద్మశ్రీ అవార్డు( 2010)

మూలాలు

మార్చు
  1. 1.0 1.1 Gupta, Smita (2011-10-03). "A life dedicated to preserving tribal culture". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2022-01-23.
  2. 2.0 2.1 "Dr. Ram Dayal Munda,Member NAC". web.archive.org. 2012-04-15. Archived from the original on 2012-04-15. Retrieved 2022-01-23.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  3. "Javed Akhtar, Aiyar among 5 nominated to RS". Rediff (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-01-23.