లక్కుండి

లక్కుండి ని లొక్కుగుండి అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది 14 వ శతాబ్దానికి చెందిన ప్రధాన నగరం, ఇప్పుడు ఇది కర్ణాటకలోని గడగ్ జిల్లాలోని గ్రామం. ఇప్పటికే కన్నడ సంస్కృత శాసనాలు గ్రంథాలలో దీని ప్రస్తావన ఉంది .12వ శతాబ్దంలో, హిందూ జైన దేవాలయాల తో ఉన్న నక్షత్ర మండలం ఇక్కడ స్థాపించబడింది ,అలాగే ప్రజల మౌలిక అవసరాల కోసం మెట్ల బావులు సాగు నీరు కోసం రిజర్వాయర్లు ఉన్నాయి. ప్రధాన దేవాలయాలలో బ్రహ్మ జినాలయ (పురాతన), మల్లికార్జున, లక్ష్మీనారాయణ, మాణికేశ్వర, నాగనాథ, కుంభేశ్వర, నన్నేశ్వర, సోమేశ్వర, నారాయణ, నీలకంఠేశ్వరుడు, కాశివిశ్వర , వీరభధారా, విరూపాక్ష దేవాలయాలు ఉన్నాయి .వాటి సంపద పెరగడంతో ప్రాముఖ్యత పెరిగి ,లక్కుండి హోయసల ^[1]రాజధానులలో ఒకటిగా మారింది.. ^[2]

14 వ శతాబ్దంలో, దక్షిణ భారతదేశం లోని హిందూ రాజ్యాలపై రాజకీయ ఆధిపత్యాన్ని కోరుకుంటున్న ఇస్లామిక్ సుల్తానేట్లు దోపిడీకి లక్ష్యంగా చేసుకున్న నగరాలలో లక్కుండి ఒకటి. 19 వ శతాబ్దానికి చెందిన బ్రిటిష్ పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలు లక్కుండిని కనుగొని దాని ప్రాముఖ్యతను గుర్తించారు, లక్కుండి అనే చిన్న గ్రామం చుట్టూ 50 పైగా దేవాలయలా శిథిలాలు వ్యాపించాయి, ఆ పరిసరాలలో కొన్ని గబ్బిలాలు గుంపులు గూడు కట్టుకొని ఉన్నాయి. లక్కుండి లోని శిధిలాలు ఇప్పుడు మ్యూజియాలలో ప్రదర్శించబడుతున్నాయి .లక్కుండి దేవాలయాలును పునరుద్ధరించారు , వాటిలో కొన్ని శిథిలాలు స్థానిక శిల్పకళా గ్యాలరీ (మ్యూజియం) దేవాలయాల దగ్గర ఉన్న షెడ్లలో ప్రదర్శించబడ్డాయి.అన్నీ ASI (ఆర్కియాలజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా) అధీనంలో ఉన్నాయి.

స్థానం మార్చు

దస్త్రం:Western Chalukya Monuments.svg

భారతదేశంలోని ఆధునిక కర్ణాటక రాష్ట్రంలో పశ్చిమ చాళుక్య నిర్మాణ కార్యకలాపాల ప్రధాన ప్రాంతం

భారతదేశ జాతీయ రహదారి 67 ను కలుపుకొని హంపి, గోవా మధ్య జంట నగరమైన గదగ్-బెటగేరి నుండి లక్కుండి దాదాపు 12 కిలోల దూరంలో ఉంది. చారిత్రక హిందూ మతం, జైన దేవాలయాలతో పాటు అనేక శిధిలాలతో కూడిన ఒక ఇళ్లు ఉన్నాయి , లక్కుండి భౌగోళికంగా కీలక ఆలయంగా ఉన్న ఈ ప్రాంతంలో కలచూరిస్, చాళుక్యులు, యాదవులు-సీనాస్, హొయసలు విజయనగర సామ్రాజ్యంలో ప్రధాన కాలం

చరిత్ర మార్చు

లక్కుండి అనేది చారిత్రాత్మక నగరమైన దీనిని లొక్కిగుండి అని పిలుస్తారు, దక్షిణ కర్ణాటక, మహారాష్ట్ర^[3] కు చాలా దూరంలో ఉన్న గ్రామం ఇది . లక్కుండిలో ఉన్న మెట్టు బావిని - కన్నర్ భన్వి దగ్గర రాతి పలకపై బ్రిటిష్ పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలు కనుగొన్న పురాతన శాసనం. దానిని చెక్కబడిన రాతి పలకను స్థానిక ధోబీలు చాకలి వాళ్ళు మెట్ల బావి వద్ద బట్టలు ఉతకడానికి ఉపయోగిస్తున్నారు. దానిపై ఉన్న శాసనం 790 C E నాటిది. ఈ శాసనం లక్కుండిలో ఇప్పటికే ఉనికిలో ఉంది 8 వ శతాబ్దం వరకు దీన్ని శిలాశాసనంగా నిర్ధారించారు. .జేమ్స్ ఫెర్గూసన్-భారతదేశం లో పురావస్తు నిర్మాణ అధ్యయనాలకు ప్రసిద్ధి చెందిన 19 వ శతాబ్దపు స్కాటిష్ చరిత్రకారుడు కనుగొన్నాడు .

లక్కుండి కాశివిశ్వేశ్వర ఆలయంలో అలంకరించబడిన స్తంభం

దేవాలయాలు మార్చు

లక్కుండిలో దాదాపు 50 ఆధునిక దేవాలయాలు అదే విధంగా పురాతన శిథిలాలు ఉన్నాయి, అన్నీ 14 వ శతాబ్దానికి పూర్వం నాటివి.అక్కడి వారు శైవమతం, జైనమతం వైష్ణవ మతానికి చెందినవారు, బ్రహ్మ వంటి వేద దేవతలు ఉన్నారు. ఉదాహరణకు, పురాతన జైన దేవాలయం-బ్రహ్మ జినాలయ-హిందూ విగ్రహాలు 4 తలల బ్రహ్మ, సరస్వతి లక్ష్మి వంటి కళాకృతులు, మహావీర, పార్శ్వనాథ ఇతర తీర్థంకరులతో సహా. లక్కుండిలో ఉన్న ప్రధాన దేవాలయాలు: ^[4]

మెట్ల బావులు మార్చు

లక్కుండిలోని మణికేశ్వర హిందూ దేవాలయం దగ్గర మెట్ల బావి

లక్కుండిలో అనేక మెట్ల బావులు ఉన్నాయి . ఇవి లింగాలను ప్రతిష్టించే చిన్న పందిరి గూడలతో కళాత్మకంగా నిర్మించబడ్డాయి. చాటిర్ బావి, కన్నె బావి ముసుకినా బావి కళాకృతి శిల్పాలకు వాస్తుపరంగా ముఖ్యమైనవి ప్రాచుర్యం పొందాయి.