వికీపీడియా

శిరోమణి అకాలీదళ్ (అమృతసర్)

భారతదేశం యొక్క రాజకీయ పార్టీ

శిరోమణి అకాలీ దళ్ (అమృత్‌సర్) సిమ్రంజిత్ సింగ్ మాన్ నేతృత్వంలోని సిక్కు జాతీయవాద రాజకీయ పార్టీ.[5][6] ఇది శిరోమణి అకాలీ దళ్ చీలిక సమూహం. వారు తమ అధికారిక ఎన్నికల చిహ్నంగా బకెట్‌కు పంజాబీ పదమైన 'బాల్టీ'ని ఉపయోగిస్తారు. శిరోమణి అకాలీ దళ్ (అమృత్‌సర్) 1994 మే 1న స్థాపించబడింది. సిమ్‌రంజిత్ సింగ్ మాన్ కారణానికి సానుభూతిపరులుగా, మద్దతుదారులైన దీప్ సిద్ధూ & సిద్ధూ మూస్ వాలాల మరణాల తర్వాత పార్టీ మద్దతు పుంజుకుంది.[7][8] రెండు దశాబ్దాల తర్వాత వారి 2022 లోక్‌సభ విజయం సిక్కుమతంలో పునరుజ్జీవనం, పంజాబ్‌లోని ఇతర సాంప్రదాయ రాజకీయ పార్టీల పతనం కారణంగా రాజకీయ శూన్యతగా పరిగణించబడింది.[9][10] 1989 లోక్‌సభ ఎన్నికలలో శిరోమణి అకాలీదళ్ (అమృత్‌సర్)కి చివరి ప్రధాన విజయం, పంజాబ్ నుండి 13 సీట్లలో 10 స్థానాలను పార్టీ వారి మిత్రపక్షాలు గెలుచుకున్నాయి.[11]

శిరోమణి అకాలీదళ్
లోక్‌సభ నాయకుడుసిమ్రంజిత్ సింగ్ మాన్
స్థాపన తేదీ1 మే 1994; 30 సంవత్సరాల క్రితం (1994-05-01)
ప్రధాన కార్యాలయంక్విల్లా S. హర్నామ్ సింగ్, ఫతేఘర్ సాహిబ్ జిల్లా , పంజాబ్, భారతదేశం
విద్యార్థి విభాగంసిక్కు స్టూడెంట్స్ ఫెడరేషన్
యువత విభాగంయూత్ అకాలీదళ్ అమృతసర్
రాజకీయ విధానంసిక్కు జాతీయవాదం[1][2]
సిక్కు మైనారిటీ హక్కులు[3]
సిఖిజం [4]
రాజకీయ వర్ణపటంసెంటర్-రైట్
ECI Statusరిజిస్టర్డ్
లోక్‌సభ స్థానాలు
1 / 543
రాజ్యసభ స్థానాలు
0 / 245
Election symbol

చరిత్ర & భావజాలం మార్చు

వలసరాజ్యాల అనంతర భారతదేశంలోని అకాలీ రాజకీయాలు సిక్కు రాజకీయ సాంస్కృతిక ప్రయోజనాలను పంజాబీ భాషను అభివృద్ధి చేయడం, రక్షించడం చుట్టూ నిర్వహించబడ్డాయి.[12] 1973 నాటికి, అకాలీలు ఆనంద్‌పూర్ సాహిబ్ రిజల్యూషన్‌ను ఆమోదించారు, ఇది భారతదేశం కేంద్రీకృత పాలనా వ్యవస్థలో ప్రాంతీయ స్వయంప్రతిపత్తిని పెంచాలనే కోరికను అలాగే వివిధ సామాజిక రాజకీయ చర్చలను ముందుకు తెచ్చింది.[13]

1975 నుండి 1977 వరకు అప్పటి భారత ప్రధాని ఇందిరా గాంధీ ఎన్నికలు, పౌర హక్కులను నిలిపివేస్తూ అత్యవసర పరిస్థితిని ఏర్పాటు చేశారు. ఎమర్జెన్సీ ప్రారంభ దశల్లో అకాలీ సిక్కు పార్టీలు అమృత్‌సర్‌లో "కాంగ్రెస్ ఫాసిస్ట్ ధోరణిని" ప్రతిఘటించేందుకు సమావేశమయ్యాయి.[14] అకాలీ దళ్ "ప్రజాస్వామ్యాన్ని కాపాడే ప్రచారాన్ని" ప్రారంభించింది. అయితే ఈ కాలంలో అసమ్మతివాదులు, ప్రతిపక్షాలను సామూహికంగా నిర్బంధించడంతో సహా విస్తృతంగా మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనలు జరిగాయి; బలవంతంగా స్టెరిలైజేషన్లు; రాజ్యాంగ సవరణలు; గృహాలను కూల్చివేయడం ప్రజలను స్థానభ్రంశం చేయడం, ప్రెస్‌ను నిలిపివేయడం.

1977 నుండి 1984 వరకు ఎమర్జెన్సీ ముగిసిన తరువాత అకాలీదళ్ పంజాబ్‌లో తిరిగి ఎన్నికై ఇందిరా గాంధీ నేతృత్వంలోని కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వానికి ప్రధాన ప్రతిపక్షంగా ఏర్పడింది. ఈ కాలంలో పంజాబీ జాతీయవాదం పెరుగుతుంది. ఆనంద్‌పూర్ సాహిబ్ రిజల్యూషన్‌ను ఆమోదించడం చుట్టూ పార్టీ నిర్వహించడం కొనసాగుతుంది.కేంద్ర ప్రభుత్వం ఆనంద్‌పూర్ సాహిబ్ తీర్మానాన్ని వేర్పాటువాద పత్రంగా పరిగణిస్తుంది, చివరికి 1984 జూన్ 1న హర్మిందార్ సాహిబ్‌పై దాడి చేసిన ఆపరేషన్ బ్లూ స్టార్‌లో ముగుస్తుంది. ఈ ఆపరేషన్ ఫలితంగా భారీ పౌరుల మరణాలు పంజాబ్‌లో తిరుగుబాటుకు దారి తీస్తుంది. ఖలిస్తాన్ ఏర్పాటు ​ఖలిస్తాన్ ఉద్యమం మధ్య భారత రాష్ట్రంచే క్రూరంగా అణచివేయబడుతుంది, ఇది చట్టవిరుద్ధమైన మరణశిక్షలు, హింసలు & సామూహిక నిర్బంధంతో సహా సామూహిక మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనలకు దారి తీస్తుంది.

1994 మే 1న శిరోమణి అకాలీ దళ్ (అమృతసర్) సాంప్రదాయ శిరోమణి అకాలీ దళ్ నుండి విడిపోయింది. రెండు పార్టీల మధ్య భావజాలంలో అతివ్యాప్తి ఉన్నప్పటికీ శిరోమణి అకాలీ దళ్ (అమృత్‌సర్) దాని పూర్వీకుల కంటే మరింత రాడికల్‌గా ఉంది. పంజాబ్ రాష్ట్రానికి స్వయంప్రతిపత్తిని పెంచాలని పార్టీ వాదిస్తూనే ఉంది. అంతేకాకుండా పంజాబ్ రాష్ట్రం కోసం అనేక మత, ఆర్థిక & రాజకీయ లక్ష్యాలను ప్రతిపాదించిన ఆనంద్‌పూర్ సాహిబ్ తీర్మానం కోసం పార్టీ వాదిస్తూనే ఉంది.[15] పార్టీ సట్లెజ్ యమునా లింక్ కాలువను వ్యతిరేకించింది ఈ కాలువ రాష్ట్ర నదీ తీర నీటి హక్కులను ఉల్లంఘిస్తుందని, కొనసాగుతున్న ఎడారీకరణను వేగవంతం చేస్తుందని పేర్కొంది.[16] 1980-90లలో ప్రభుత్వ అధికారులచే చట్టవిరుద్ధమైన హత్యలు, చిత్రహింసలు & సిక్కుల మారణహోమం గురించి కూడా పార్టీ విమర్శించింది.[17] 2022లో సీటు గెలిచిన తర్వాత సిమ్రంజిత్ సింగ్ మాన్ జర్నైల్ సింగ్ భింద్రన్‌వాలేకు క్రెడిట్ ఇచ్చారు.[18]

ఆనందపూర్ సాహిబ్ రిజల్యూషన్ మార్చు

ఆనంద్‌పూర్ సాహిబ్ తీర్మానం లక్ష్యం: హిందూమతం నుండి సిక్కు సంప్రదాయం ప్రత్యేకతను పునరుద్ఘాటించడం; రాష్ట్రాలకు మరింత స్వయంప్రతిపత్తి కల్పించేందుకు, కేంద్ర ప్రభుత్వం నుంచి రాష్ట్రాలకు అధికార వికేంద్రీకరణను పెంచడం; పెరిగిన ఉత్పత్తి మరింత సమానమైన సంపద పంపిణీ ద్వారా పేదరికం & ఆకలిని నిర్మూలించడం, ఎలాంటి దోపిడీ లేకుండా న్యాయమైన సామాజిక వ్యవస్థను ఏర్పాటు చేయడం; కులం, మతం లేదా మరేదైనా ప్రాతిపదికన వివక్షను తొలగించండి; మత్తుపదార్థాల వినియోగాన్ని తగ్గించడం శారీరక శ్రేయస్సును పెంపొందించడానికి పూర్తి సౌకర్యాలను కల్పించడం ద్వారా వ్యాధి & అనారోగ్యాన్ని ఎదుర్కోవడం.[19]

ఎన్నికల పనితీరు మార్చు

పంజాబ్ మార్చు

సంవత్సరం శాసన సభ సీట్లు గెలుచుకున్నారు సీట్లలో మార్పు ఓట్ల శాతం ఓటు మూ
1997 1 / 117   3.10% 319,111
2017 0 / 117   0.3% 49,260
2022 0 / 117   2.48% 386,176

లోక్ సభ మార్చు

సంవత్సరం శాసన సభ సీట్లు గెలుచుకున్నారు సీట్లలో మార్పు ఓట్ల శాతం ఓటు మూ
1989 6 / 543 కొత్తది 0.77% 2,318,872
1991 పంజాబ్‌లో బహిష్కరణ 0 / 543   0.03% 88,084
1996 0 / 543   0.10% 339,520
1998 0 / 543   0.07% 248,529
1999 1 / 543   0.08% 298,846
2004 0 / 543   0.10% 387,682
2009 0 / 543   0.01% 43,137
2014 0 / 543   0.01% 35,516
2019 0 / 543   0.01% 52,185
2024 టిబిఎ టిబిఎ టిబిఎ టిబిఎ

మూలాలు మార్చు

  1. ↑ "Simranjit Mann Khalistan advocate back in Parliament after two decades". Business Standard India. Press Trust of India. 26 June 2022.
  2. ↑ "Khalistani Sikhs are not terrorist:SAD(A)". The Times of India. 4 July 2020.
  3. ↑ "Central government is anti-minorities: Simranjit Singh Mann". Hindustan Times. 27 June 2022.
  4. ↑ Sharma, Sachin (23 March 2016). "Sikhs don't worship women, hence no 'Bharat Mata ki Jai': Simranjit Mann". Hindustan Times. Retrieved 9 July 2022.
  5. ↑ "Punjab police laid a seize around Simranjit Singh Mann's residence". Punjab News Express. 30 September 2015. Retrieved 21 October 2015.
  6. ↑ Vasudeva, Vikas (2022-06-27). "Simranjit Singh Mann's win may boost 'Akali politics', hardliners". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2024-03-16.
  7. ↑ "Explained: 5 reasons why Simranjit Singh Mann defeated AAP in Sangrur, CM Bhagwant Mann's bastion". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2022-06-26. Retrieved 2023-05-14.
  8. ↑ SCAPEGOAT : Sidhu Moose Wala | Official Audio | Mxrci | New Song 2022 (in ఇంగ్లీష్), retrieved 2023-09-13
  9. ↑ Dey, Abhishek (2022-06-29). "What comeback of Simranjit Singh Mann, a vocal Khalistan advocate, means for Punjab politics". ThePrint (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-05-14.
  10. ↑ "Does Mann's win signal return of pro-Khalistan sentiments?". The Times of India. ISSN 0971-8257. Retrieved 2023-05-14.
  11. ↑ "People of Punjab cast a negative vote against Congress(I)". India Today (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-05-14.
  12. ↑ Singh, Pritnam (2014). "Class, nation and religion: changing nature of Akali Dal politics in Punjab, India". Commonwealth & Comparative Politics. Parties and Political Change in South Asia (1): 55–77. doi:10.1080/14662043.2013.867689. S2CID 55864307. Retrieved 1 July 2022.
  13. ↑ Singh, Pritnam (2014). "Class, nation and religion: changing nature of Akali Dal politics in Punjab, India". Commonwealth & Comparative Politics. Parties and Political Change in South Asia (1): 55–77. doi:10.1080/14662043.2013.867689. S2CID 55864307. Retrieved 1 July 2022.
  14. ↑ Grewal, J.S. (1991). The Sikhs of the Punjab. Cambridge University Press. ISBN 9781139053365. Retrieved 1 July 2022.
  15. ↑ "Amritpal Singh Mehron(Shiromani Akali Dal (Amritsar)(Simranjit Singh Mann)):Constituency- TARN TARAN(TARN TARAN) - Affidavit Information of Candidate". myneta.info. Retrieved 2023-09-13.
  16. ↑ Singh, Amarinder (1995). Siṅgh, Harbans (ed.). Anandpur Sāhib Resolution (in English) (4th ed.). Patiala, Punjab, India: Punjab University, Patiala, 2002. pp. 133–141. ISBN 9788173801006. Retrieved 1 July 2022.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  17. ↑ "'Won't share state's water': Desertification fear unites parties in Punjab". 24 January 2020.
  18. ↑ "'Who Gave Blood for Sikhs': SAD-A's Simranjit Mann Credits Win to Khalistani Militant Bhindranwale". News18. 27 June 2022. Retrieved 27 June 2022.
  19. ↑ Singh, Amarinder (1995). Siṅgh, Harbans (ed.). Anandpur Sāhib Resolution (in English) (4th ed.). Patiala, Punjab, India: Punjab University, Patiala, 2002. pp. 133–141. ISBN 9788173801006. Retrieved 1 July 2022.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=శిరోమణి_అకాలీదళ్_(అమృతసర్)&oldid=4221994" నుండి వెలికితీశారు