హీరా దేవి వైబా
హీరా దేవి వైబా (సెప్టెంబర్ 9, 1940 - జనవరి 19, 2011) నేపాలీ భాషలో భారతీయ జానపద గాయని, నేపాలీ జానపద పాటలకు మార్గదర్శిగా కీర్తించబడింది. ఆమె పాట "చురా తా హోయినా అస్తురా" ఇప్పటివరకు రికార్డ్ చేయబడిన మొదటి తమాంగ్ సెలో (నేపాలీ జానపద సంగీతం ఒక శైలి) అని చెబుతారు. హెచ్ఎంవితో కట్ ఆల్బమ్స్ (1974, 1978 లో) కలిగి ఉన్న ఏకైక నేపాలీ జానపద గాయని హీరా దేవి వైబా. ఆలిండియా రేడియోలో ఆమె ఏకైక గ్రేడ్ ఎ నేపాలీ జానపద గాయని. నేపాల్ లోని ప్రముఖ సంగీత సంస్థ మ్యూజిక్ నేపాల్ ఒక ఆల్బమ్ ను రికార్డ్ చేసి విడుదల చేసిన మొదటి సంగీత కళాకారిణి కూడా ఆమెనే. అంతకు ముందు మ్యూజిక్ నేపాల్ కేవలం సంకలనాన్ని మాత్రమే విడుదల చేసి, పాటలను రీమాస్టర్ చేసింది.
హీరా దేవి వైబా | |
|---|---|
 2010 లో వైబా | |
| జననం | 1940 సెప్టెంబరు 9 |
| మరణం | 2011 జనవరి 19 (వయసు 70) కదంతల, డార్జిలింగ్ జిల్లా, పశ్చిమ బెంగాల్, భారతదేశం |
| ఇతర పేర్లు | లోక్ గీత్ సామ్రాగి (నేపాలీ జానపద పాటల రాణి) |
| విద్యాసంస్థ |
|
| వృత్తి |
|
| క్రియాశీల సంవత్సరాలు | 1974–2011 |
| సుపరిచితుడు/ సుపరిచితురాలు | నేపాలీ జానపద గీతాలు, సంగీతానికి మార్గదర్శకులు |
| జీవిత భాగస్వామి | రతల్ లాల్ ఆదిత్య |
| పిల్లలు | 2, నవనీత్ ఆదిత్య వైబా |
| సంగీత ప్రస్థానం | |
| సంగీత శైలి | Tamang Selo, Nepali Folk |
| వాయిద్యాలు | |
| లేబుళ్ళు |
|
| సంబంధిత చర్యలు | |
జీవితం. సంగీతం
మార్చుహీరా దేవి వైబా పశ్చిమ బెంగాల్ లోని కుర్సియోంగ్ సమీపంలోని అంబుటియా టీ ఎస్టేట్ కు చెందిన సంగీతకారుల కుటుంబం నుండి వచ్చింది, సుదీర్ఘ తరం నేపాలీ జానపద గాయకులు, సంగీతకారుల వరుసలో ఒకరు. ఆమె తల్లిదండ్రులు సింగ్ మాన్ సింగ్ వైబా (తండ్రి), షెరింగ్ డోల్మా (తల్లి) లకు జన్మించింది. తన 40 ఏళ్ల సంగీత ప్రస్థానంలో దాదాపు 300 జానపద గీతాలు పాడారు[1] 1966 లో రేడియో నేపాల్ కోసం కుర్సియోంగ్లో మూడు పాటలను రికార్డ్ చేయడంతో ఆమె గాన వృత్తి ప్రారంభమైంది. ఆమె 1963 నుండి 1965 వరకు కుర్సియోంగ్ లోని ఆల్ ఇండియా రేడియో స్టేషనులో అనౌన్సర్ గా పనిచేసింది. [2]
వైబా ప్రజాదరణ పొందిన పాటలలో ఫరియా ల్యాయిదియేచన్, ఓరా దౌదీ జాండా, రామ్రి తహ్ రామ్రి ఉన్నాయి. తన తండ్రికి నివాళిగా వైబా 2008లో సిలిగురి సమీపంలోని కదమ్తాలాలోని తన ఇంట్లో ఎస్ఎం వైబా ఇంటర్నేషనల్ మ్యూజిక్ అండ్ డాన్స్ అకాడమీని ప్రారంభించారు.
మరణం
మార్చుహీరా వైబా 2011 జనవరి 19 న తన 71 సంవత్సరాల వయస్సులో తన ఇంట్లో జరిగిన అగ్ని ప్రమాదంలో కాలిన గాయాలతో మరణించింది. [3] ఆమెకు ఇద్దరు పిల్లలు నవనీత్ ఆదిత్య వైబా, సత్య ఆదిత్య వైబా ఉన్నారు, వీరిద్దరూ సంగీత విద్వాంసులు. [4]
కూతురు, కొడుకు నివాళి
మార్చులెజెండ్ హీరా దేవి వైబాకు నివాళిగా, ఆమె పిల్లలు సత్య వైబా, నవనీత్ ఆదిత్య వైబా 2016-2017 లో ఆమె హిట్ సింగిల్స్ కొన్నింటిని తిరిగి రికార్డ్ చేసి విడుదల చేశారు. నవనీత్ పాడారు, సత్య 'అమా లై శ్రద్ధాంజలి - తల్లికి నివాళి' అనే ప్రాజెక్టును నిర్మించి నిర్వహించారు, తద్వారా కుటుంబ వారసత్వాన్ని మరింత ముందుకు తీసుకెళ్లారు. [5] [6]
అవార్డులు
మార్చుహీరాదేవికి 1986లో డార్జిలింగ్ నేపాలీ అకాడమీ మిత్రసేన్ పురస్కార్, 1996లో సిక్కిం ప్రభుత్వం మిత్రసేన్ స్మృతి పురస్కారం, భాను అకాడమీ పురస్కార్, 2001లో ఆగమ్ సింగ్ గిరి పురస్కార్, గూర్ఖా సాహిద్ సేవా సమితి లైఫ్ టైమ్ అచీవ్ మెంట్ అవార్డును ప్రదానం చేసింది. నేపాల్ ప్రభుత్వం ఆమెకు గూర్ఖా దక్షిణ బహు (నైట్ హుడ్ ఆఫ్ నేపాల్), సాధనా సమ్మాన్, మధురిమ ఫూల్ కుమారి మహతో అవార్డును ప్రదానం చేసింది. [7]
మూలాలు
మార్చు- ↑ "Darjeeling's folk singer Hira Waiba dies of burn injuries". The Himalayan Times. Archived from the original on 21 September 2022. Retrieved 21 July 2012.
- ↑ "North Bengal & Sikkim | School for Nepali folk music". Calcutta (Kolkata). Archived from the original on 5 March 2018. Retrieved 5 March 2018.
- ↑ "Hira Devi dies of burn injuries". Archived from the original on 25 October 2012. Retrieved 21 July 2012.
- ↑ "Navneet Aditya Waiba, Satya Waiba". Archived from the original on 2 February 2017. Retrieved 26 January 2017.
- ↑ "Songs of Tribute, Ama Lai Shraddhanjali". Archived from the original on 12 December 2017. Retrieved 10 January 2017.
- ↑ "Ama Lai Shraddhanjali". Archived from the original on 15 February 2018.
- ↑ "Hira Devi dies of burn injuries". Archived from the original on 25 October 2012. Retrieved 21 July 2012.