పశ్చిమ బెంగాల్
పశ్చిమ బెంగాల్ (West Bengal, পশ্চিমবঙ্গ, Pôščim Bôngô) భారతదేశం తూర్పుభాగాన ఉన్న రాష్ట్రం. దీనికి పశ్చిమోత్తరాన నేపాల్, సిక్కిం ఉన్నాయి. ఉత్తరాన భూటాన్, ఈశాన్యాన అస్సాం, తూర్పున బంగ్లాదేశ్ ఉన్నాయి. దక్షిణాన బంగాళాఖాతం సముద్రమూ, వాయువ్యాన ఒడిషా, జార్ఖండ్, బీహార్ రాష్ట్రాలున్నాయి.
పశ్చిమ బెంగాల్ | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
పశ్చిమ బెంగాల్ ప్రదేశాలు (పై నుండి): కోల్‌కాతా స్కైలైన్, కోల్‌కాతా సమిపంలో దక్షిణేశ్వర కాళికాలయము, కోల్‌కాతా గెట్, డువర్స్ ఛాయ్ తోటలు, హజార్దురి రాజభవనం, దీఘా సముద్రతీరం, సుందర్‌బన్స్‌ జాతీయ ఉద్యానవనంలో బెంగాల్ పులి, డార్జిలింగ్ | ||||||||||
 భారతదేశంలో పశ్చిమ బెంగాల్ ఉనికి | ||||||||||
| దేశం |  భారతదేశం | |||||||||
| అవతరణ | 26 జనవరి 1950 | |||||||||
| రాజధాని | కోల్‌కాతా | |||||||||
| కోల్‌కాతా | |||||||||
| జిల్లాలు | List
| |||||||||
| ప్రభుత్వం | ||||||||||
| • గవర్నర్ | జగ్దిప్ ఢంకర్ (భారతీయ జనతా పార్టీ)[1] | |||||||||
| • ముఖ్యమంత్రి | మమతా బెనర్జీ (అఖిల భారత తృణమూల్ కాంగ్రెస్) | |||||||||
| • పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ | పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ (295) | |||||||||
| • ఉన్నత న్యాయస్థానం | కోల్‌కాతా ఉన్నత న్యాయస్థానం | |||||||||
| • ప్రధాన న్యాయమూర్తులు | తొట్టతిల్ బి. రాధకృష్నన్ | |||||||||
| విస్తీర్ణం | ||||||||||
| • మొత్తం | 88,752 కి.మీ2 (34,267 చ. మై) | |||||||||
| విస్తీర్ణపు ర్యాంకు | 13వ స్థానం | |||||||||
| జనాభా (2011)[2] | ||||||||||
| • మొత్తం | 9,13,47,736 | |||||||||
| • ర్యాంకు | 4th | |||||||||
| • సాంద్రత | 1,029/కి.మీ2 (2,670/చ. మై.) | |||||||||
| పిలువబడువిధము(ఏక) | బెంగాలీవాళ్ళు | |||||||||
| జి.డి.పి (2018–19) | ||||||||||
| • మొత్తం |  11.77 లక్ష కోటి (US$) | |||||||||
| • తలసరి ఆదాయం | 109491 (U) | |||||||||
| భాష | ||||||||||
| • అధికారిక | ||||||||||
| ప్రామాణిక కాలమానం | UTC+05:30 (ప్రామాణిక కాలమానం) | |||||||||
| ISO 3166 కోడ్ | IN-WB | |||||||||
| వాహనాల నమోదు కోడ్ | WB | |||||||||
| HDI (2017) |  0.637 (medium) · 21st[5] | |||||||||
| అక్షరాస్యత (2011) | 77.08%[6] | |||||||||
| లింగ నిష్పత్తి (2011) | 950 ♀/1000 ♂[7] | |||||||||
| జాలస్థలి | మూస:వేబ్సైట్ | |||||||||
| ^* 294 ఎన్నికైనవారు, 1 నియమించినవారు | ||||||||||
| పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్ర చిహ్నాలు | ||||||||||
| చిహ్నం |  | |||||||||
| భాష |  | |||||||||
| జంతువు |  | |||||||||
| పక్షి |  | |||||||||
| పుష్పం |  | |||||||||
| వృక్షం |  | |||||||||
| నది |  | |||||||||
| క్రీడ |  | |||||||||
చరిత్రసవరించు
క్రీ.శ. 750 నుండి 1161 వరకు బెంగాల్ ను పాలవంశపు రాజులు పాలించారు. తరువాత 1095 నుండి 1260 వరకు సేనవంశపురాజుల పాలన సాగింది. 13వ శతాబ్దమునుండి మహమ్మదీయుల పాలన ఆరంభమైంది. అప్పటినుండి, ప్రధానంగా మొఘల్ సామ్రాజ్యం కాలంలో బెంగాల్ ప్రముఖమైన, సంపన్నకరమైన వాణిజ్య, పారిశ్రామిక ప్రాంతంగా అభివృద్ధి చెందింది. 15వ శతాబ్దంలో బ్రిటిష్ ఈస్టిండియా కంపెనీ రూపంలో అడుగుపెట్టిన ఆంగ్లేయులు 18వ శతాబ్దంలో అధికారాన్ని చేజిక్కించుకున్నారు. అక్కడినుండి క్రమంగా బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం భారతదేశం అంతా విస్తరించింది.
1947 లో స్వాతంత్ర్యం లభించినపుడు బెంగాల్ విభజింపబడింది. ముస్లిం జనాభా ఎక్కువగా ఉన్న తూర్పు బెంగాల్ పాకిస్తాన్ లో ఒక భాగమై తూర్పు పాకిస్తాన్‌గా పిలువబడింది. తరువాత ఇదే భాగం 1971లో పాకిస్తాన్‌నుండి విడివడి స్వతంత్ర బంగ్లాదేశ్‌గా అవతరించింది.
ఇక పశ్చిమ బెంగాల్ 1947 నుండి స్వతంత్ర భారతదేశంలో ఒక రాష్ట్రమయ్యింది. ఫ్రెంచివారి పాలనలో ఉన్న చందానగర్ 1950లో భారతదేశంలో విలీనమైంది. 1955 అక్టోబరు 2 నుండి అది పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రంలో ఒక భాగమైనది.
రాష్ట్రంసవరించు
పశ్చిమబెంగాల్ రాష్ట్రానికి కొలకత్తా నగరం రాజధాని. ఇక్కడ బంగ్లా భాష ప్రధానమైన భాష.. 1977 నుండి ఈ రాష్ట్రంలో వామపక్షపార్టీలు ఎన్నికలలో నిరంతరాయంగా గెలుస్తూ అధికారాన్ని నిలుపుకొంటూ వస్తున్నాయి.
విభాగాలుసవరించు
పశ్చిమ బెంగాల్ లో 18 జిల్లాలు ఉన్నాయి.
| రాష్ట్రము. | కోడ్ | జిల్లా | ముఖ్య పట్టణము | జనాభా (2001) | విస్తీర్ణము (కి.మీ.²) | జన సాంద్రత (/కి.మీ.²) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| WB | BI | బిర్బం | సురి | 3012546 | 4545 | 663 |
| WB | BN | బంకురా | బంకురా | 3191822 | 6882 | 464 |
| WB | BR | బర్ధామన్ | బరధమన్ | 6919698 | 7024 | 985 |
| WB | DA | డార్జిలింగ్ | డార్జిలింగ్ | 1605900 | 3149 | 510 |
| WB | DD | దక్షిణ దినాజ్‌పూర్ | బలుర్‌ఘాట్ | 1502647 | 2183 | 688 |
| WB | HG | హుగ్లీ | చిన్‌సురాహ్ | 5040047 | 3149 | 1601 |
| WB | HR | హౌరా | హౌరా | 4274010 | 1467 | 2913 |
| WB | JA | జల్పైగురి | జల్పైగురి | 3403204 | 6227 | 547 |
| WB | KB | కూచ్ బెహర్ | కూచ్ బెహర్ | 2478280 | 3387 | 732 |
| WB | KO | కోల్‌కత | కోల్‌కత | 4580544 | 185 | 24760 |
| WB | MA | మల్దా | ఇంగ్లీష్ బజార్ | 3290160 | 3733 | 881 |
| WB | ME | మిడ్నాపూర్ | మిడ్నాపూర్ | 9638473 | 14081 | 685 |
| WB | MU | ముర్షిదాబాద్ | బెర్హంపూర్ | 5863717 | 5324 | 1101 |
| WB | NA | నాడియా | కృష్ణానగర్ | 4603756 | 3927 | 1172 |
| WB | PN | ఉత్తర 24 పరగణాలు | బరసత్ | 8930295 | 4095 | 2181 |
| WB | PS | దక్షిణ 24 పరగణాలు | అలిపూర్ | 6909015 | 9955 | 694 |
| WB | PU | పురూలియా | పురూలియా | 2535233 | 6259 | 405 |
| WB | UD | ఉత్తర దినాజ్‌పూర్ | రాయ్‌గంజ్ | 2441824 | 3180 | 768 |
వాతావరణంసవరించు
పశ్చిమ బెంగాల్ వాతావరణం ప్రధానంగా ఉష్ణమండలం వాతావరణం. భూభాగం ఎక్కువగా మైదానప్రాతం. ఉత్తరాన హిమాలయ పర్వతసానువుల్లోని డార్జిలింగ్ ప్రాంతం మంచి నాణ్యమైన తేయాకుకు ప్రసిద్ధము. దక్షిణాన గంగానది ముఖద్వారాన్న సుందర్ బన్స్ డెల్టా ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద డెల్టా ప్రాంతము. ఇది పశ్చిమ బెంగాల్ లోను, బంగ్లాదేశ్ లోను విస్తరించి ఉంది. ప్రసిద్ధమైన బెంగాల్ టైగర్కు ఈ ప్రాంతంలోని అడవులు నివాస స్థానము.
సంస్కృతిసవరించు
భారతదేశపు సాంస్కృతికవేదికలో బెంగాల్ కు విశిష్టమైన స్థానం ఉంది. "నేటి బెంగాల్ ఆలోచన. రేపటి భారత్ ఆలోచన" అని ఒక నానుడి ఉంది. ఎందరో కవులకు, రచయితలకు, సంస్కర్తలకు, జాతీయవాదులకు, తాత్వికులకు బెంగాల్ పుట్టినిల్లు. వారిలో చాలామంది భారతదేశపు సాంస్కృతిక ప్రస్థానానికి మార్గదర్శకులైనారు.
ప్రసిద్ధులైన వారుసవరించు
సాహితీ వేత్తలుసవరించు
- రొబీంద్రనాధ టాగూరు: భారత దేశానికీ, బంగ్లాదేశ్ కూ జాతీయగీత రచయిత. కవి, చిత్రకారుడు, సంగీతజ్ఙుడు, తత్వవేత్త. 1913 లో నోబెల్ బహుమతి గ్రహీత.
- కాజీ నజ్రుల్ ఇస్లామ్
- మైకేల్ మధుసూదన దత్తు
- శరత్‌చంద్ర ఛటర్జీ
- బంకించంద్ర ఛటర్జీ
- బిభూతి భూషణ బందోపాధ్యాయ్
సంగీతకారులుసవరించు
విజ్ఙాన వేత్తలుసవరించు
- జగదీశ్‌చంద్ర బోస్
- సత్యేంద్రనాధ బోస్: బోస్-అయిన్ స్టయిన్ సిద్ధాంతాన్ని ప్రతిపాదించిన భాగస్వామి, బోసాన్ సూక్ష్మకణాలు ఈయన పేరుమీద నామకరణం చేయబడినాయి.
- బి.సి.రాయ్, భారత రత్న గ్రహీతలైన వైద్యులు
- అమర్త్యసేన్ : 1988 లో నోబెల్ పురస్కారాన్ని అందుకొన్ని ఆర్థిక శాస్త్రజ్ఙుడు
జాతీయోద్యమ నాయకులుసవరించు
రాజకీయ నాయకులుసవరించు
విప్లవనాయకులుసవరించు
సంఘసంస్కర్తలుసవరించు
తాత్వికులుసవరించు
ఆధ్యాత్మిక గురువులుసవరించు
- చైతన్య మహాప్రభు: 15 వ శతాబ్దిలో కృష్ణభక్తిని ప్రబోధించిన అవతారమూర్తి.
- రామకృష్ణ పరమహంస
- వివేకానంద
- భక్తివేదాంత ప్రభుపాద (అంతర్జాతీయ కృష్ణచైతన్యోద్యమ వ్యవస్థాపకులు)
కళాకారులుసవరించు
సినిమా కళాకారులుసవరించు
క్రీడాకారులుసవరించు
జనవిస్తరణసవరించు
పశ్చిమ బెంగాల్ లో బెంగాలీ ప్రధానమైన భాష. బీహారీలు కూడా రాష్ట్రమంతా నివసిస్తున్నారు. సిక్కిం సరిహద్దు ప్రాంతంలో షెర్పాలు, టిబెటన్ జాతివారు ముఖ్యమైన తెగ. డార్జిలింగ్ ప్రాతంలోని నేపాలీ భాష మాట్లాడేవారు ప్రత్యేకరాష్ట్రం కోసం చాలాకాలం ఉద్యమం సాగించారు. వారికి పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రంలోనే స్వతంత్రప్రతిపత్తి ఇవ్వబడింది.
బయటి లంకెలుసవరించు
- బాంగ్లా మ్యూజిక్
- రాష్ట్ర ప్రభుత్వ అధికారిక వెబ్‌సైటు
- పశ్చిమ బెంగాల్ స్థానము సూచిస్తున్న భారత పటము
- పశ్చిమ బెంగాల్ జిల్లాల పటము
- రైల్వే పటము
- పశ్చిమ బెంగాల్ వార్తలు
- ↑ PTI (20 July 2019). "Centre appoints four new Governors, Jagdeep Dhankar now in-charge of West Bengal". The Hindu (in ఆంగ్లం). Archived from the original on 20 July 2019. Retrieved 20 July 2019.
- ↑ "Area, population, decennial growth rate and density for 2001 and 2011 at a glance for West Bengal and the districts: provisional population totals paper 1 of 2011: West Bengal". Registrar General & Census Commissioner, India. Archived from the original on 7 జనవరి 2012. Retrieved 26 జనవరి 2012.
- ↑ "MOSPI Gross State Domestic Product". Ministry of Statistics and Programme Implementation, Government of India. 1 August 2019. Retrieved 16 September 2019.
- ↑ "Fact and Figures". www.wb.gov.in. Retrieved 30 March 2018.
- ↑ "Sub-national HDI – Area Database". Global Data Lab (in ఆంగ్లం). Institute for Management Research, Radboud University. Archived from the original on 23 September 2018. Retrieved 25 September 2018.
- ↑ "Sex ratio, 0–6 age population, literates and literacy rate by sex for 2001 and 2011 at a glance for West Bengal and the districts: provisional population totals paper 1 of 2011: West Bengal". Government of India:Ministry of Home Affairs. Archived from the original on 7 జనవరి 2012. Retrieved 29 జనవరి 2012.
- ↑ "Sex Ratio in West Bengal". Census of India 2011. Archived from the original on 27 February 2014.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 ఉదహరింపు పొరపాటు: సరైన
<ref>కాదు;State Symbols 1అనే పేరుగల ref లకు పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు