పశ్చిమ బెంగాల్
పశ్చిమ బెంగాల్, భారతదేశం తూర్పుభాగాన ఉన్న రాష్ట్రం. దీనికి పశ్చిమోత్తరాన నేపాల్, సిక్కిం ఉన్నాయి. ఉత్తరాన భూటాన్, ఈశాన్యాన అస్సాం, తూర్పున బంగ్లాదేశ్ ఉన్నాయి. దక్షిణాన బంగాళాఖాతం , వాయువ్యాన ఒడిషా, జార్ఖండ్, బీహార్ రాష్ట్రాలున్నాయి.
పశ్చిమ బెంగాల్ | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
పశ్చిమ బెంగాల్ ప్రదేశాలు (పై నుండి): కోల్‌కాతా స్కైలైన్, కోల్‌కాతా సమిపంలో దక్షిణేశ్వర కాళికాలయము, కోల్‌కాతా గెట్, డువర్స్ ఛాయ్ తోటలు, హజార్దురి రాజభవనం, దీఘా సముద్రతీరం, సుందర్‌బన్స్‌ జాతీయ ఉద్యానవనంలో బెంగాల్ పులి, డార్జిలింగ్ | ||||||||||
 భారతదేశంలో పశ్చిమ బెంగాల్ ఉనికి | ||||||||||
| దేశం |  భారతదేశం | |||||||||
| అవతరణ | 1950 జనవరి 26 | |||||||||
| రాజధాని | కోల్‌కాతా | |||||||||
| కోల్‌కాతా | |||||||||
| జిల్లాలు | List
| |||||||||
| ప్రభుత్వం | ||||||||||
| • గవర్నర్ | జగ్దిప్ ఢంకర్ (భారతీయ జనతా పార్టీ)[1] | |||||||||
| • ముఖ్యమంత్రి | మమతా బెనర్జీ (అఖిల భారత తృణమూల్ కాంగ్రెస్) | |||||||||
| • పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ | పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ (295) | |||||||||
| • ఉన్నత న్యాయస్థానం | కోల్‌కాతా ఉన్నత న్యాయస్థానం | |||||||||
| • ప్రధాన న్యాయమూర్తులు | తొట్టతిలి బి. రాధకృష్ణన్ | |||||||||
| విస్తీర్ణం | ||||||||||
| • మొత్తం | 88,752 కి.మీ2 (34,267 చ. మై) | |||||||||
| విస్తీర్ణపు ర్యాంకు | 13వ స్థానం | |||||||||
| జనాభా (2011)[2] | ||||||||||
| • మొత్తం | 9,13,47,736 | |||||||||
| • ర్యాంకు | 4 వ ర్యాంకు | |||||||||
| • సాంద్రత | 1,029/కి.మీ2 (2,670/చ. మై.) | |||||||||
| పిలువబడువిధం (ఏక) | బెంగాలీ జనాభా | |||||||||
| జి.డి.పి (2018–19) | ||||||||||
| • మొత్తం | ₹11.77 లక్ష కోట్లు (US$170 billion) | |||||||||
| • తలసరి ఆదాయం | ₹1,09,491 (US$1,500) | |||||||||
| భాష | ||||||||||
| • అధికారిక | ||||||||||
| కాలమానం | UTC+05:30 (ప్రామాణిక కాలమానం) | |||||||||
| ISO 3166 కోడ్ | IN-WB | |||||||||
| వాహనాల నమోదు కోడ్ | WB | |||||||||
| HDI (2017) |  0.637 (medium) ·21 వ ర్యాంకు[5] | |||||||||
| అక్షరాస్యత (2011) | 77.08%[6] | |||||||||
| లింగ నిష్పత్తి (2011) | (పురుషులు) 1000:950 (స్తీలు) [7] | |||||||||
| జాలస్థలి | అధికారక వెబ్సైట్ | |||||||||
| ^* 294 ఎన్నికైనవారు, 1 నియమించినవారు | ||||||||||
| పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్ర చిహ్నాలు | ||||||||||
| చిహ్నం |  | |||||||||
| భాష |  | |||||||||
| జంతువు |  | |||||||||
| పక్షి |  | |||||||||
| పుష్పం |  | |||||||||
| వృక్షం |  | |||||||||
| నది |  | |||||||||
| క్రీడ |  | |||||||||
చరిత్రసవరించు
సా.శ. 750 నుండి 1161 వరకు బెంగాల్ ను పాలవంశపు రాజులు పాలించారు. తరువాత 1095 నుండి 1260 వరకు సేనవంశపురాజుల పాలన సాగింది. 13వ శతాబ్దంనుండి మహమ్మదీయుల పాలన ఆరంభమైంది. అప్పటినుండి, ప్రధానంగా మొఘల్ సామ్రాజ్యం కాలంలో బెంగాల్ ప్రముఖమైన, సంపన్నకరమైన వాణిజ్య, పారిశ్రామిక ప్రాంతంగా అభివృద్ధి చెందింది. 15వ శతాబ్దంలో బ్రిటిష్ ఈస్టిండియా కంపెనీ రూపంలో అడుగుపెట్టిన ఆంగ్లేయులు 18వ శతాబ్దంలో అధికారాన్ని చేజిక్కించుకున్నారు. అక్కడినుండి క్రమంగా బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం భారతదేశం అంతా విస్తరించింది.
1947 లో స్వాతంత్ర్యం లభించినపుడు బెంగాల్ విభజింపబడింది. ముస్లిం జనాభా ఎక్కువగా ఉన్న తూర్పు బెంగాల్ పాకిస్తాన్ లో ఒక భాగమై తూర్పు పాకిస్తాన్‌గా పిలువబడింది. తరువాత ఇదే భాగం 1971లో పాకిస్తాన్‌నుండి విడివడి స్వతంత్ర బంగ్లాదేశ్‌గా అవతరించింది.
ఇక పశ్చిమ బెంగాల్ 1947 నుండి స్వతంత్ర భారతదేశంలో ఒక రాష్ట్రమయ్యింది. ఫ్రెంచివారి పాలనలో ఉన్న చందానగర్ 1950లో భారతదేశంలో విలీనమైంది. 1955 అక్టోబరు 2 నుండి అది పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రంలో ఒక భాగమైనది.
రాష్ట్రంసవరించు
పశ్చిమబెంగాల్ రాష్ట్రానికి కొలకత్తా నగరం రాజధాని. ఇక్కడ బంగ్లా భాష ప్రధానమైన భాష.. 1977 నుండి ఈ రాష్ట్రంలో వామపక్ష పార్టీలు ఎన్నికలలో నిరంతరాయంగా గెలుస్తూ అధికారాన్ని నిలుపుకొంటూ వస్తున్నాయి.
వాతావరణంసవరించు
పశ్చిమ బెంగాల్ వాతావరణం ప్రధానంగా ఉష్ణమండలం వాతావరణం. భూభాగం ఎక్కువగా మైదానప్రాతం. ఉత్తరాన హిమాలయ పర్వతసానువుల్లోని డార్జిలింగ్ ప్రాంతం మంచి నాణ్యమైన తేయాకుకు ప్రసిద్ధము. దక్షిణాన గంగానది ముఖద్వారాన్న సుందర్ బన్స్ డెల్టా ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద డెల్టా ప్రాంతము. ఇది పశ్చిమ బెంగాల్ లోను, బంగ్లాదేశ్ లోను విస్తరించి ఉంది. ప్రసిద్ధమైన బెంగాల్ టైగర్కు ఈ ప్రాంతంలోని అడవులు నివాస స్థానము.
సంస్కృతిసవరించు
భారతదేశపు సాంస్కృతికవేదికలో బెంగాల్ కు విశిష్టమైన స్థానం ఉంది. "నేటి బెంగాల్ ఆలోచన. రేపటి భారత్ ఆలోచన" అని ఒక నానుడి ఉంది. ఎందరో కవులకు, రచయితలకు, సంస్కర్తలకు, జాతీయవాదులకు, తాత్వికులకు బెంగాల్ పుట్టినిల్లు. వారిలో చాలామంది భారతదేశపు సాంస్కృతిక ప్రస్థానానికి మార్గదర్శకులైనారు.
ప్రసిద్ధులైన వారుసవరించు
సాహితీ వేత్తలుసవరించు
- రొబీంద్రనాధ టాగూరు: భారత దేశానికీ, బంగ్లాదేశ్ కూ జాతీయగీత రచయిత. కవి, చిత్రకారుడు, సంగీతజ్ఙుడు, తత్వవేత్త. 1913 లో నోబెల్ బహుమతి గ్రహీత.
- కాజీ నజ్రుల్ ఇస్లామ్
- మైకేల్ మధుసూదన దత్తు
- శరత్‌చంద్ర ఛటర్జీ
- బంకించంద్ర ఛటర్జీ
- బిభూతి భూషణ బందోపాధ్యాయ్
సంగీతకారులుసవరించు
విజ్ఙాన వేత్తలుసవరించు
- జగదీశ్‌చంద్ర బోస్
- సత్యేంద్రనాధ బోస్: బోస్-అయిన్ స్టయిన్ సిద్ధాంతాన్ని ప్రతిపాదించిన భాగస్వామి, బోసాన్ సూక్ష్మకణాలు ఈయన పేరుమీద నామకరణం చేయబడినాయి.
- బి.సి.రాయ్, భారత రత్న గ్రహీతలైన వైద్యులు
- అమర్త్యసేన్ : 1988 లో నోబెల్ పురస్కారాన్ని అందుకొన్ని ఆర్థిక శాస్త్రజ్ఙుడు
జాతీయోద్యమ నాయకులుసవరించు
రాజకీయ నాయకులుసవరించు
విప్లవనాయకులుసవరించు
సంఘసంస్కర్తలుసవరించు
తాత్వికులుసవరించు
ఆధ్యాత్మిక గురువులుసవరించు
- చైతన్య మహాప్రభు: 15 వ శతాబ్దిలో కృష్ణభక్తిని ప్రబోధించిన అవతారమూర్తి.
- రామకృష్ణ పరమహంస
- వివేకానంద
- భక్తివేదాంత ప్రభుపాద (అంతర్జాతీయ కృష్ణచైతన్యోద్యమ వ్యవస్థాపకులు)
కళాకారులుసవరించు
సినిమా కళాకారులుసవరించు
క్రీడాకారులుసవరించు
జనవిస్తరణసవరించు
పశ్చిమ బెంగాల్ లో బెంగాలీ ప్రధానమైన భాష. బీహారీలు కూడా రాష్ట్రమంతా నివసిస్తున్నారు. సిక్కిం సరిహద్దు ప్రాంతంలో షెర్పాలు, టిబెటన్ జాతివారు ముఖ్యమైన తెగ. డార్జిలింగ్ ప్రాతంలోని నేపాలీ భాష మాట్లాడేవారు ప్రత్యేకరాష్ట్రం కోసం చాలాకాలం ఉద్యమం సాగించారు. వారికి పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రంలోనే స్వతంత్రప్రతిపత్తి ఇవ్వబడింది.
విభాగాలుసవరించు
పశ్చిమ బెంగాల్ లో 2019 నాటికి 23 జిల్లాలు ఉన్నాయి.
పశ్చిమ బెంగాల్సవరించు
| క్ర.సం. | కోడ్ | జిల్లా | ముఖ్య పట్టణం | జనాభా
(2011) |
విస్తీర్ణం
(కి.మీ.²) |
జన సాంద్రత
(/కి.మీ.²) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | AD | అలిపురద్వార్ జిల్లా | అలిపురద్వార్ | 17,00,000 | 3,383 | 400 |
| 2 | BN | బంకురా జిల్లా | బంకురా | 35,96,292 | 6,882 | 523 |
| 3 | BR | పశ్చిమ బర్ధమాన్ జిల్లా | అసన్‌సోల్ | 28,82,031 | 1,603 | 1,100 |
| 4 | BR | పూర్బ బర్ధామన్ జిల్లా | బర్ధామన్ | 48,35,532 | 5,433 | 890 |
| 5 | BI | బీర్బం జిల్లా | సురి, బీర్బం | 35,02,387 | 4,545 | 771 |
| 6 | KB | కూచ్ బెహర్ జిల్లా | కూచ్ బెహర్ | 28,22,780 | 3,387 | 833 |
| 7 | DD | దక్షిణ దినాజ్‌పూర్ జిల్లా | బలుర్‌ఘాట్ | 16,70,931 | 2,183 | 753 |
| 8 | DA | డార్జిలింగ్ జిల్లా | డార్జిలింగ్ | 18,42,034 | 3,149 | 585 |
| 9 | HG | హుగ్లీ జిల్లా | హుగ్లీ-చుచురా | 55,20,389 | 3,149 | 1,753 |
| 10 | HR | హౌరా జిల్లా | హౌరా | 48,41,638 | 1,467 | 3,300 |
| 11 | JA | జల్పైగురి జిల్లా | జల్పైగురి | 38,69,675 | 6,227 | 621 |
| 12 | JH | ఝార్‌గ్రామ్ జిల్లా | ఝార్‌గ్రామ్ | 11,36,548 | 3,038 | 370 |
| 13 | KA | కలింపాంగ్ జిల్లా | కలింపాంగ్ | 2,51,642 | 1,054 | 239 |
| 14 | KO | కోల్‌కాతా జిల్లా | కోల్‌కాతా | 44,86,679 | 206.08 | 24,252 |
| 15 | MA | మల్దా జిల్లా | ఇంగ్లీష్ బజార్ | 39,97,970 | 3,733 | 1,071 |
| 16 | MU | ముర్షిదాబాద్ జిల్లా | బెహరంపూర్ | 71,02,430 | 5,324 | 1,334 |
| 17 | NA | నదియా జిల్లా | కృష్ణానగర్, నదియా | 51,68,488 | 3,927 | 1,316 |
| 18 | PN | ఉత్తర 24 పరగణాలు జిల్లా | బరసత్ | 1,00,82,852 | 4,094 | 2,463 |
| 19 | PM | పశ్చిమ మేదినిపూర్ జిల్లా | మిద్నాపూర్ | 50,94,238 | 9,345 | 1,076 |
| 20 | PR | పూర్భా మేదినిపూర్ జిల్లా | తమ్లుక్ | 44,17,377 | 4,736 | 923 |
| 21 | PU | పురూలియా జిల్లా | పురూలియా | 29,27,965 | 6,259 | 468 |
| 22 | PS | దక్షిణ 24 పరగణాల జిల్లా | అలిపూర్ | 81,53,176 | 9,960 | 819 |
| 23 | UD | ఉత్తర దినాజ్‌పూర్ జిల్లా | రాయ్‌గంజ్ | 30,00,849 | 3,180 | 956 |
మూలాలుసవరించు
- ↑ PTI (20 July 2019). "Centre appoints four new Governors, Jagdeep Dhankar now in-charge of West Bengal". The Hindu (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 20 July 2019. Retrieved 20 July 2019.
- ↑ "Area, population, decennial growth rate and density for 2001 and 2011 at a glance for West Bengal and the districts: provisional population totals paper 1 of 2011: West Bengal". Registrar General & Census Commissioner, India. Archived from the original on 7 January 2012. Retrieved 26 January 2012.
- ↑ "MOSPI Gross State Domestic Product". Ministry of Statistics and Programme Implementation, Government of India. 1 August 2019. Retrieved 16 September 2019.
- ↑ "Fact and Figures". www.wb.gov.in. Retrieved 30 March 2018.
- ↑ "Sub-national HDI – Area Database". Global Data Lab (in ఇంగ్లీష్). Institute for Management Research, Radboud University. Archived from the original on 23 Septmber 2018. Retrieved 25 September 2018. Check date values in:
|archive-date=(help) - ↑ "Sex ratio, 0–6 age population, literates and literacy rate by sex for 2001 and 2011 at a glance for West Bengal and the districts: provisional population totals paper 1 of 2011: West Bengal". Government of India:Ministry of Home Affairs. Archived from the original on 7 January 2012. Retrieved 29 January 2012.
- ↑ "Sex Ratio in West Bengal". Census of India 2011. Archived from the original on 27 February 2014. Retrieved 23 January 2020.