ఉట్నూరు కోట
ఉట్నూరు కోట తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆదిలాబాదు జిల్లా ఉట్నూరు మండలంలోని ఉట్నూరు గ్రామంలో ఉన్న కోట. చుట్టూ అడవుల మధ్య ఎత్తయిన గుట్టల ప్రాంతంలో ఉన్న ఈ కోట గోండు రాజులకు ప్రధాన స్థావరంగా ఉండేది.[1]
| ఉట్నూరు కోట | |
|---|---|
| సీతాగోంది ఆత్రం గోండు రాజుల కోట | |
| ఉట్నూరు, ఉట్నూరు మండలం, ఆదిలాబాదు జిల్లా, తెలంగాణ | |
 | |
| రకము | కోట |
| స్థల సమాచారం | |
| సాధారణ ప్రజలకు ప్రవేశానుమతి | అవును |
| పరిస్థితి | పురాతనమైనది |
| స్థల చరిత్ర | |
| కట్టిన సంవత్సరం | సా.శ. 1309 |
| కట్టించింది | గోండు రాజులు |
| వాడిన వస్తువులు | రాతి |
కోట చరిత్ర
మార్చుఉట్నూరు గోండు రాజులు మొదట చంద్రపూర్ గోండు రాజు అయిన బల్లార్షా రాజు కింద సామంతులుగా పాలన సాగించారు , ఆ తర్వత ఉట్నూరు రాజధానిగా రాజ హన్మంతరావు, జలపతిరావు, రాజ దేవ్ షా ల పాలన సాగింది . సా.శ. 1309లో మూడు ఎకరాల స్థలంలో ఉట్నూరులో కోటను నిర్మించారు. ఈ ప్రాంతాన్ని రాజధానిగా చేసుకొని రాజ్యాన్ని పాలించారు.[2] ఈ కోటలో ఆత్రం రాజ్‌ గోండుల, సీతాగొంది రాజుల 700 యేండ్ల చరిత్ర దాగివున్నది. నిర్మల్ రాజులతో యుద్ధం చేసి విజయం సాధించారు , గోండు రాణి గిరిజా ఉట్నూరు కేంద్రంగా పరిపాలన సాగించింది
కోట విశేషాలు
మార్చు
ఈ కోట చుట్టూ 8 అడుగుల లోతైన కందకం ఏర్పాటుచేశారు. కోటకు తూర్పుభాగంలో ఉన్న ప్రధాన ప్రవేశ ద్వారం పటిష్ఠమైన కలపతో, కోట లోపల ప్రహరీ గోడలు, బురుజులు వంటివి ఇటుక సున్నంతో పటిష్ఠంగా నిర్మించబడ్డాయి. లోపలి ద్వారం పక్కగా ఎత్తయిన వేదికపైనున్న దర్బారు చోటికి చేరుకోవడానికి మెట్లు, ద్వారానికి ఎడమపక్క దిగుడు బావి, ఆనాటి రాజ కుటుంబానికి చెందిన స్త్రీలు స్నానంచేయడానికి స్నాన వాటికలు, దుస్తులు మార్చుకునేందుకు వీలుగా రాతి గదులు మొదలైనవి ఏర్పాటుచేయబడ్డాయి. కోట వివరాలు, అప్పటి చరిత్రకు సంబంధించిన విషయాలన్ని కోటలోలప మోడీ లిపిలో రాయబడ్డాయి. కోటలో ఒక ఫిరంగి కూడా ఉంది. ప్రతి సంవత్సరం ఆదివాసుల ఆధ్వర్యంతో ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహించబడుతాయి.
మహంకాళి ఆలయ నిర్మాణం
మార్చుపూర్వం ఉట్నూరులో గోండు రాజులు మహంకాళి ఆలయాన్ని మరియు శివాలయంను నిర్మించారు , గోండు శైలిలో నిర్మించిన ఈ ఆలయం ముందు ఒక కోనేరు మరియు ప్రవేశద్వారం కూడ నిర్మించారు, తర్వాతి కాలంలో ఈ ఆలయం నుండి మహంకాళి విగ్రహాన్ని కోంత మంది దుండగులు తొలగించారు. ప్రస్తుతం ఆ స్థానంలో రామలయం ఏర్పాటు చేశారు. ప్రస్తుతం దీనిని రామా మందిరం గా పిలుస్తారు
పునరుద్ధరణ
మార్చుప్రాచీన గోండు కోట కట్టడాన్ని పునరుద్ధరించేందుకు రాష్ట్ర గిరిజన సంస్కృతి పరిశోధన శిక్షణ సంస్థ (టీసీఆర్టీ) చర్యలు చేపట్టింది.అందులో భాగంగా పర్యాటక శాఖ మంజూరు చేసిన రూ.2.30 కోట్ల నిధులతో కోట పునరుద్ధరణ పనులు ముమ్మరంగా సాగుతున్నాయి.[3]
ఇవికూడా చూడండి
మార్చుమూలాలు
మార్చు- ↑ నమస్తే తెలంగాణ, బతుకమ్మ (ఆదివారం సంచిక). "గోండు రాజుల కోటలు". ఎడిటర్. Archived from the original on 6 October 2019. Retrieved 6 October 2019.
- ↑ ఈనాడు, ప్రధానాంశాలు. "గత వైభవానికి ఆనవాళ్లు.. గోండురాజుల కోటలు!". Archived from the original on 6 October 2019. Retrieved 6 October 2019.
- ↑ ఈనాడు (2024-09-03), గోండు రాజుల కోటకు పర్యటన శోభ, retrieved 2024-09-03