తెలంగాణ సంస్కృతి, సంప్రాదాయాలు, వైభవం, నాగరికత మొదలైన వాటి గురించి చెప్పే వాటిలో తెలంగాణ కోటలు ప్రముఖమైనవి.ఈ కోటలలో అప్పటి రాజులు వేయించిన శాసనాలు, నాణాలతోపాటు వారు రాజ్యపరిపాలన సాగించిన తీరుతెన్నులు, శత్రుదుర్భేద్యంగా నిర్మించిన రాతి గోడలు అబ్బురపరిచే వాటి నిర్మాణశైలి మొదలైన ఎన్నో ఈ కోటల ద్వారా తెలుస్తాయి. అంతేకాకుండా ఏయే రాజవంశీయులు తెలంగాణ ప్రాంతాన్ని పరిపాలించారో వారి ఆచార వ్యవహారాలు, వారు వాడిన వస్తువులు, దుస్తులు, ఆయా రాజుల కళాపోషణ, నాటి శిల్పకళా వైభవం, అద్భుతమైన రాతికట్టడాలు మొదలైనవి గత చరిత్రకు సాక్షీభూతంగా ఈ కోటలలో నెలకొని ఉన్నాయి. అయితే ఇప్పుడు చాలా వరకు కోటలు శిథిలావస్థలో ఉన్నాయి. కొన్ని కోటలు పర్యాటక కేంద్రాలుగా మారి నేటికీ ప్రజలకు ఆహ్లాదాన్ని కల్గిస్తున్నాయి.[1]

భారతదేశంలో తెలంగాణ రాష్ట్రం

ప్రసిద్దకోటలు

మార్చు

సా.శ. 1510 సంవత్సరము నాటి ప్రతాపరుద్ర గజపతి వెలిచెర్ల శాసనములో అతడు తెలంగాణా దుర్గములను గెల్చినట్లు తెలియజేసారు. ‘‘ సభాపతి దక్షిణ భూమినాలాన్ విజిత్యది శ్రాణన పారిజాతః అనన్య సాధారణ సాహస శ్రీర్జగ్రాహ పశ్చాత్యెలుంగాణ దుర్గాన్ః శ్రీకృష్ణ దేవరాయల తిరుపతి శాసనములో నతని దిగ్విజయములలో ‘‘ మరింన్ని కళింగ దేశ దిగ్విజర్థమై బెజవాడకు విచ్చేసి కొండపల్లి దుర్గంబు సాధించి ఆ దుర్గం మీదనున్న ప్రహారరాజు శిరశ్చంద్రమహా పాత్రుండు బోడజినమప పాత్రుండు .... మొదలయిన వారినించి జీవగ్రాహంగాను పట్టుకుని వారికి అభయదానం ఇచ్చి ‘అనంతగిరి, ఉండ్రగొండ, ఉర్లకొండ, అరువపల్లి, జల్లిపల్లి, కందికొండ, కప్పలువాయి, నల్లగొండ, కంభంమెట్టు, కనకగిరి, శంకరగిరి మొదలయిన తెలుంగాణ్య దుర్గాలు ఏకథాటిని కైకొని సింహాద్రి పొట్నూరికి విచ్చేసి... అని వుంటుంది అందులో వివరించిన తెలుంగాణ భూమినే తిలింగా, తెలింగ, తెలింగాణాయని వారి చరిత్రలలో రాసారు.

హైదరాబాదు జిల్లా

మార్చు
  • గోల్కొండ కోట - హైదరాబాదు నగరంలోని గోల్కొండ ప్రాంతంలో కాకతీయుల కాలంలో నిర్మించబడి, కుతుబ్‌షాహీల కాలంలో పటిష్ఠం చేయబడిన పెద్ద కోట.

మహబూబ్ నగర్ జిల్లా

మార్చు
 
చంద్రగఢ్ కోట

మహబూబ్‌నగర్ జిల్లాలో పూర్వపు సంస్థానాధీశులు నిర్మించిన అనేక కోటలు ఉన్నాయి. ముఖ్యంగా గద్వాల, ఆత్మకూరు, కొల్లాపూర్ సంస్థానాధీశులు పలుప్రాంతాలలో కోటలను నిర్మించారు. వీటిలో ఎక్కువగా గిరిదుర్గాలు కాగా అంకాళమ్మ కోట వనదుర్గము. గద్వాల కోట పూర్తిగా మట్టితో నిర్మించబడగా, కోయిలకొండ, చంద్రగఢ్ లాంటి కోటలు పెద్దపెద్ద బండరాళ్ళతో నిర్మించారు. మట్టికోటలు కాలక్రమంలో శిథిలావస్థకు చేరగా, రాతితో నిర్మించిన కోటలు ఇప్పటికీ చెక్కుచెదరలేవు. గద్వాల కోట లాంటివి పర్యాటకుల సందర్శన క్షేత్రాలుగా విరాజిల్లడమే కాకుండా సినిమాల షూటింగులు కూడా జరిగాయి.

వరంగల్ జిల్లా

మార్చు

పెద్దపల్లి జిల్లా

మార్చు

జోగులాంబ గద్వాల జిల్లా

మార్చు

మెదక్ జిల్లా

మార్చు

కొమురంభీం జిల్లా

మార్చు

నిజామాబాద్ జిల్లా

మార్చు

నిర్మల్ జిల్లా

మార్చు

జయశంకర్ భూపాలపల్లి జిల్లా

మార్చు

మంచిర్యాల జిల్లా

మార్చు

వనపర్తి జిల్లా

మార్చు

నిజామాబాద్ జిల్లా

మార్చు

కామారెడ్డి జిల్లా

మార్చు

రంగారెడ్డి జిల్లా

మార్చు

ఆదిలాబాదు జిల్లా

మార్చు
  • వడూర్ కోట- (వైడూర్యపురం ఖిల్లా) 15 వ శతాబ్దం కాలం నాటిది.ఇది ఆదిలాబాద్ జిల్లా నేరడిగొండ మండలంలోని వడూర్ గ్రామంలో ఉంది.

ఖమ్మం జిల్లా

మార్చు

నల్గొండ జిల్లా

మార్చు
 
భువనగిరి కోట

భువనగిరి జిల్లా

మార్చు

కరీంనగర్ జిల్లా

మార్చు

రాజన్న సిరిసిల్ల

మార్చు

రాచర్ల కోట: యల్లారెడ్డిపేట్ మండలంలోని బొప్పాపురం గ్రామ సమీపంలో ఉన్న కోట.

జగిత్యాల జిల్లా

మార్చు

మూలాలు

మార్చు
  1. తెలంగాణ కోటలు, తెలంగాణ వైభవం పరిచయదీపిక, తెలంగాణ రాష్ర్ట విద్యా పరిశోధన, శిక్షణ సంస్థ హైదరాబాదు, డిసెంబర్ 2017, పుట. 83.
  2. 2.0 2.1 నమస్తే తెలంగాణ, బతుకమ్మ (ఆదివారం సంచిక). "గోండు రాజుల కోటలు". ఎడిటర్. Archived from the original on 6 October 2019. Retrieved 6 October 2019.
  3. నమస్తే తెలంగాణ, బతుకమ్మ (ఆదివారం సంచిక). "గోండు రాజుల కోటలు". ఎడిటర్. Archived from the original on 6 October 2019. Retrieved 7 October 2019.
  4. ఈనాడు, ప్రధానాంశాలు. "గత వైభవానికి ఆనవాళ్లు.. గోండురాజుల కోటలు!". Archived from the original on 6 October 2019. Retrieved 7 October 2019.
  5. నవ తెలంగాణ, జరదేఖో (30 April 2019). "కనుమరుగౌతున్న నగునూరు కోట". Archived from the original on 11 మే 2020. Retrieved 11 May 2020.

ఇవికూడా చూడండి

మార్చు

వెలుపలి లంకెలు

మార్చు