వికీపీడియా

ఎన్.ఆర్. నారాయణ మూర్తి

భారతీయ వ్యాపారవేత్త, ఇన్‌ఫోసిస్ వ్యవస్థాపకుడు

ఎన్.ఆర్.నారాయణ మూర్తి గా గుర్తింపు పొందిన నాగవర రామారావు నారాయణ మూర్తి భారతదేశానికి చెందిన పారిశ్రామిక వేత్త, సాఫ్టువేరు ఇంజనీరు, ఇన్ఫోసిస్ వ్యస్థాపకుడు[3]. పదవీ విరమణ, టైటిల్ ఛైర్మన్ ఎమెరిటస్‌ను తీసుకునే ముందు అతను సంస్థకు చైర్మన్ గా, ఛీఫ్ ఎగ్జిక్యూటివ్ అధికారిగా, అధ్యక్షునిగా, ముఖ్య గురువుగా తన సేవలనందించాడు[4][5][6][7]. 2024 ఆగస్టు నాటికి అతని నికర ఆస్థి విలువ $5.1 బిలియన్లుగా అంచనా వేయబడింది. ఫోర్బ్స్ ప్రకారం ప్రపంచంలోని 606వ అత్యంత సంపన్న వ్యక్తిగా నిలిచాడు.[8]

ఎన్.ఆర్.నారాయణ మూర్తి
జననం (1946-08-20) 1946 ఆగస్టు 20 (వయసు 78)
మైసూరు, కర్ణాటక
వృత్తినాన్ ఎక్జిక్యూటివ్ ఛైర్మన్, ఛీఫ్ మెంటార్, ఇన్ఫోసిస్
నికర విలువIncrease $3 billion USD (2020)[1]
జీవిత భాగస్వామిసుధా మూర్తి
పిల్లలురోహన్, అక్షత [2]
బంధువులురిషి సునాక్ (అల్లుడు)

అతను 1981 నుండి 2002 వరకు, 21 సంవత్సరాలు ఆ సంస్థకు ముఖ్య కార్యనిర్వాహక అధికారిగా ఉన్నాడు. 2002లో CEOగా పదవీవిరమణ చేసిన తర్వాత, సంఘ సేవలకు, భారతదేశ ఖ్యాతిని ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రసిద్ధం చేయటానికి తన కార్యకలాపాలను విస్తృతం చేసాడు. నారాయణ మూర్తి ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రశంసలు అందుకున్నాడు. అతను భారతదేశములోని రెండవ అతిపెద్ద పౌర పురస్కారమైన పద్మ విభూషణ్ తో కలిపి అనేక పురస్కారాలను అందుకున్నాడు. 2009లో, ఆయన ప్రపంచవ్యాప్తంగా చేసిన ప్రసంగాలన్నీ ఎ బెటర్ ఇండియా: ఎ బెటర్ వరల్డ్ పుస్తకంగా ప్రచురితమయ్యాయి.[9]

బాల్య జీవితం

మార్చు

నారాయణ మూర్తి 1946 ఆగస్టు 20 న కర్ణాటక రాష్ట్రం లోని మైసూరులో ఒక కన్నడ మధ్వ బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జన్మించాడు. ప్రాథమిక విద్య, ఉన్నత పాఠశాల విద్యను ప్రభుత్వ పాఠశాలలోనే చదివాడు. తరువాత 1967లో నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఇంజనీరింగ్, మైసూరు విశ్వవిద్యాలయం నుంచి ఎలెక్ట్రికల్ ఇంజనీరింగ్ లో పట్టా పుచ్చుకున్నాడు. 1969 ఐఐటీ కాన్పూర్ నుంచి మాస్టర్స్ పూర్తి చేశాడు.

అతను మొదటి ఉద్యోగం ఐఐఎం అహ్మదాబాదులో చీఫ్ సిస్టమ్స్ ప్రోగ్రామర్.[10] అక్కడ అతను ఒక టైమ్ షేరింగ్ సిస్టమ్ మీద ఎలక్ట్రానిక్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా లిమిటెడ్ (ECIL) కోసం BASIC కంప్యూటర్ భాషకై ఇంటర్‌ప్రెటర్ తయారు చేశాడు. ఆ తరువాత అతను పూణె చేరి, అక్కడ పట్ని అనే కంపనీలో చేరాడు. ముంబై వెళ్లబోయే ముందు, మూర్తి పుణేలోని టాటా ఇంజనీరింగ్ అండ్ లోకోమోటివ్ కంపెనీ లిమిటెడ్ లో ఇంజనీర్ గా పనిచేస్తున్న తనకు కాబోయే భార్య సుధా మూర్తిని కలుసుకున్నాడు. ఆ తరువాత వీరి పరిచయం కాస్త పరిణయానికి దారి తీసింది. 1981 లో ఆయన ఇంకా ఆరుగురు సాఫ్ట్ వేర్ నిపుణులతో కలిసి ఇన్ఫోసిస్ ను స్థాపించాడు. అతను 1992 నుండి 1994 వరకు భారతదేశము లోని నేషనల్ అసోసియేషన్ అఫ్ సాఫ్ట్ వేర్ అండ్ సర్విస్ కంపనీ లో అధ్యక్షుడిగా పనిచేసాడు.

మూర్తి, సానుక్రమిక కార్యకర్త గురురాజ్ "దేశ్" దేశ్పాండేకి సహ-సోదరుడు, NASSCOM మాజీ అధ్యక్షుడు, Mphasis (ఎంఫసిస్) చీఫ్ అయిన జెర్రీ రావుకు మామయ్య. 2009 లో ఆయన ప్రపంచవ్యాప్త నాయకుడిగా గుర్తింపు పొందారు .

అతని భార్య, సుధా కులకర్ణి మూర్తి, ఒక భారతీయ సాంఘిక కార్యకర్త, ప్రావీణ్యురాలైన రచయిత్రి. ఇన్ఫోసిస్ సంస్థ ద్వారా చేసే లోకోపకార పనులకు ఆమె చాలా ప్రసిద్ధురాలైంది. వారికి ఇద్దరు పిల్లలు - రోహన్, అక్షత.[11] 2009 ఆగస్టు 30లో నారాయణ మూర్తి కుమార్తె అయిన, 29 సంవత్సరాల అక్షత మూర్తి, తన స్టాన్ ఫోర్డ్ సహవిద్యార్థి రిషి సునక్ ను, బెంగుళూరు లోని లీల పాలస్ కేంప్సిని వద్ద అనేక మంది ఆహుతుల సమక్షములో వివాహం చేసుకున్నారు. 2022లో రిషి సునక్ బ్రిటన్ దేశపు అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికైనాడు. సిలికాన్ వ్యాలీ లోని ఒక వెంచర్ కాపిటల్ సంస్థ అయిన సైడేరియన్ వెంచర్స్ లో అక్షత మునుపు కలిసి పనిచేసింది. ఆమె 1,600 కోట్ల నికర ఆదాయంతో ఇన్ఫోసిస్ లో 1.4 శాతం వాటా కలిగి ఉంది. భారతీయ సంతతికి చెంది బ్రిటిష్ పౌరుడైన రిషి సునక్, యు.కేకి చెందిన దాతృత్వ సంస్థ, ది చిల్డ్రన్స్ ఇన్వెస్ట్మెంట్ ఫండ్, TCI లో భాగస్వామి.

కార్పొరేట్ జీవితం

మార్చు

పూణెలో ఇన్ఫోసిస్ అనే కంపనీని 1981వ సంవత్సరంలో స్థాపించారు. దీనికి అవసరమైన డబ్బును భార్య అయిన సుధా మూర్తి దగ్గర నుంచి 10,000 రూపాయలు తీసుకొని, ఆరుగురు కొత్త ఇంజనీర్ లను కంపెనీలో చేర్చుకొని మొదలుపెట్టారు. తన కొత్త లోత్త ఆలోచనలతో, తన విద్యా సంపత్తిని ఉపయోగించి కంపెనినీ వృద్ధిలోకి తీసుకొచ్చారు. 21 సంవత్సరాలు నిర్విరామంగా ఈ కంపెనికి సి.ఇ.ఒగా పనిచేసారు. 2006 ఆగస్టు 20న ఇన్ఫోసిస్ ఎగ్జిక్యూటివ్ గా పదవీ విరమణ చేసారు. ఆ తరువాత కూడా నాన్ ఎగ్జిక్యూటివ్ ఛైర్మన్ గా అదే కంపెనీకి తన సేవలను అందించారు.

అధికార సరళి

మార్చు

మూర్తి ఇన్ఫోసిస్ కి వ్యవస్థాపక సి.ఈ.ఓగా 21 సంవత్సరాలు పనిచేసారు,, మార్చి 2002లో సహ-వ్యవస్థాపకులైన నందన్ నిలేకని ఆయనను అనుగమించారు. ఈయన ఇంటర్నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ అఫ్ ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ - బెంగుళూరు పాలక మండలి అధ్యక్షుడు, ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ అఫ్ మానేజమెంట్, అహ్మదాబాద్ పాలక మండలి అధ్యక్షుడిగా పూర్వం పనిచేసారు. దానితో పాటు ఆయన INSEAD యొక్క అధికార మండలి, పెన్న్సిల్వేన్నియ విశ్వవిద్యాలయము వ్హర్టన్ స్కూల్ ఓవర్సీర్ మండలి, కార్నెల్ విశ్వవిద్యాలయము ధర్మకర్తల మండలి,గ్రేట్ లేక్స్ఇన్స్టిట్యూట్ అఫ్ మానేజ్మెంట్ - చెన్నై యొక్క వ్యాపార సలహా సంఘం, సింగపూర్ మానేజమెంట్ విశ్వవిద్యాలయము ధర్మకర్తల మండలి, టక్ స్కూల్ అఫ్ బిజినెస్లోని విలియం ఎఫ్.యాచ్మేఎర్ సెంటర్ ఫర్ గ్లోబల్ లీడర్ షిప్ కొరకు సలహా మండలి,మొదలైన వాటిలో సభ్యులుగా ఉన్నారు. ఫిలిప్పీన్స్ లోని ఒక గ్రాడ్యుఎట్ బిజినెస్ స్కూల్ ఆసియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ అఫ్ మానేజమెంట్ (AIM), గవర్నర్ ల మండలిలో మూర్తి పాల్గొంటారు, బ్యాంకాక్,థాయిలాండ్ లోఉన్న ఆసియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ అఫ్ టెక్నాలజీ (AIT) పాఠశాల నిర్వహణ సభ్యుల మండలికి అయన అధ్యక్షుడు.[12] హాంగ్ కాంగ్ లో ప్రధాన కార్యాలయము ఉన్న ఆసియా బిజినెస్ కౌన్సిల్కు ఆయన అధ్యక్షుడు.[13]

ఆయన స్టాన్ఫోర్డ్ గ్రాడ్యుఎట్ స్కూల్ అఫ్ బిజినెస్, హార్వర్డ్ బిజినెస్ స్కూల్ లోని కార్పొరేట్ గోవెర్ననస్ ఇనిషియేటివ్, యేల్ విశ్వవిద్యాలయము, టోక్యో విశ్వవిద్యాలయముయొక్క అధ్యక్ష సంఘం మొదలైన ప్రముఖ విశ్వవిద్యాలయాల సలహా మండలులు, సంఘాలలో కూడా సభ్యులుగా ఉన్నారు.

సింగపూర్ లోని DBS బ్యాంకు మండలికి ఆయన స్వతంత్ర నిర్దేశకుడిగా పనిచేసారు.ఇది సింగపూర్ లో ప్రభుత్వ-హయాంలో ఉన్న ఆతి పెద్ద బ్యాంకు. ఆయన రిజర్వు బ్యాంకు అఫ్ ఇండియా} కేంద్ర మండలిలో నిర్దేశకుడి గాను, ఇండో-బ్రిటిష్ భాగాస్వామ్యములో సహ-అధ్యక్షుడి గాను ప్రధాన మంత్రి వాణిజ్య పారిశ్రామిక సంఘంలో సభ్యులుగాను,బ్రిటిష్ టెలీ కమ్యునికేషన్స్ ఆసియా సలహా మండలిలో సభ్యులుగాను, NDTV, ఇండియా మండలి సభ్యులుగాను పనిచేసారు. యురోపియన్ FMCG జెయంట్ యునిలివర్ కు కూడా ఆయన స్వతంత్ర నిర్దేశకులుగా పనిచేసారు. చాల ఆసియా దేశాలకు ఆయన ఐ.టి సలహాదారు.ఆయన HSBC మండలిలో స్వతంత్ర నిర్దేశకులు.

20 ఆగస్టు,2006న ఆయన ఇన్ఫోసిస్ లో తన కార్యనిర్వహణ హోదా నుండి పదవీవిరమణ చేసారు.ఏది ఏమైనప్పటికీ, ఆ మండలిలో ఆయన అధికారములో లేని అధ్యక్షుడిగా కొనసాగుతున్నారు.[14]

పురస్కారాలు

మార్చు
  • ఇతనికి భారత ప్రభుత్వం 2008 సంవత్సరంలో పద్మ విభూషణ పురస్కారం ఇచ్చి గౌరవించింది.
  • ఇతను 2000 సంవత్సరంలో పద్మ శ్రీ పురస్కారాన్ని రాష్ట్రపతి చేతుల మీదుగా అందుకున్నారు.
  • ఆఫీసర్ అఫ్ ది లెజియన్ అఫ్ ఆనర్- ఫ్రాన్స్ ప్రభుత్వము [15]
  • ఆర్డర్ అఫ్ ది బ్రిటిష్ ఎంపైర్[16]
  • ఇండో-ఫెంచ్ సంబంధాలను పెంపొందించటంలో ఆయన పాత్రకు గుర్తింపుగా ఇండో-ఫ్రెంచ్ ఫోరం ఇచ్చిన ఇండో-ఫ్రెంచ్ ఫోరం మెడల్ మొదటి గ్రహీత ఆయనే (2003 సంవత్సరములో).ఎర్నస్ట్ & యంగ్ చేత వరల్డ్ ఎంటర్ప్రూనర్ అఫ్ ది ఇయర్ - 2003 గా ఎన్నికయ్యారు.
  • ఫార్ట్యున్ పత్రిక చేత 2003 సంవత్సరానికి గాను ఆసియా బిజినెస్ మాన్ అఫ్ ది ఇయర్ గా పేరొందిన ఇద్దరు వ్యక్తులలో ఆయన ఒకరు.
  • 2001 లో ఆయన,నూతన పరిశ్రమలను స్థాపించటం, విపణికి కొత్త రూపు ఇవ్వటంలో తమ శాశ్వత ముద్ర ద్వారా ఎంచుకోబడ్డ ఇరవై-ఐదు మంది అతి ప్రభావవంతమైన ప్రపంచవ్యాప్త కార్యనిర్వాహకుల వర్గంలో ఒకడుగా TIME / CNN చేత పేర్కొనబడ్డారు.
  • బాధ్యత, స్వేచ్ఛను ప్రోత్సహించినందుకు గుర్తింపుగా ఆయన మాక్స్ స్కమిధీని లిబెర్టి 2001 బహుమతి ( స్విట్జర్లాండ్ ) అందుకున్నారు.
  • 1999 లో బిజినెస్ వీక్ ఆ సంవత్సరానికిగాను తొమ్మిదిమంది కార్యకర్తలలో ఒకరుగా పేర్కొంది, ఆయన బిజినెస్ వీక్ యొక్క 'ది స్టార్స్ అఫ్ ఆసియా' లో కూడా దర్శనమిచ్చారు. (వరుసగా మూడు సంవత్సరాలు - 1998,1999, 2000).
  • 1998 లో భారతదేశము లోని ప్రముఖ ఉన్నత విద్యా సంస్థ అయిన ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ అఫ్ టెక్నాలజీ, కాన్పూర్, వినుతికెక్కిన అలుమ్నుస్ పురస్కారాన్ని ఆయనకు ప్రదానం చేసింది,, 1996-97 లో JRD టాటా కార్పొరేట్ లీడర్ షిప్ పురస్కారాన్నిఅందుకున్నారు.
  • డిసెంబరు 2005 లో బర్సన్-మార్స్తేల్లర్,ఎకనోమిస్ట్ ఇంటలిజెన్స్ యూనిట్ తో కలిసి జరిపిన విశ్వవ్యాప్త అధ్యయనంలో,ప్రపంచములో ఎక్కువ ఆరాధ్యుడైన సి.ఈ.ఓ /అధ్యక్షులలో నారాయణ మూర్తికి 7 వ స్థానాన్ని ఇచ్చాయి.[17] ఆ జాబితా బిల్ గేట్స్, స్టీవ్ జాబ్స్, వారెన్ బఫ్ఫెట్ వంటి 14 మంది ఇతర ప్రముఖుల పేర్లను కూడా కలిగి ఉంది.
  • మే 2006 లో పురోగమనములో ఉన్న ఒక వ్యాపార సంప్రదింపుల,ప్రకటనల, PR సంస్థ అయిన బ్రాండ్-కాం జరిపిన అధ్యయనంలో,జరుగుతున్న ఐదవ సంవత్సరానికి గాను నారాయణ మూర్తి భారతదేశము యొక్క అతి ఆరాధ్యుడైన వ్యాపార నాయకుడిగా వెలువడ్డారు.
  • ది ఎకనోమిస్ట్ ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఎక్కువగా ఆరాధించబడే 15 మంది నాయకుల జాబితాలో ఈయనకు 8 వ స్థానాన్ని ఇచ్చింది (2005).ఫైనాన్షియల్ టైమ్స్ ఈయనకు ప్రపంచములో ఎక్కువ-గౌరవము అందుకొనే వ్యాపార నాయకులలో 28వ స్థానాన్ని ఇచ్చింది.2004, 2005 లలో ఈయన ఎకనామిక్ టైమ్స్ వారి భారతదేశ అతి శక్తివంతమైన సి.ఈ.ఓ ల కార్పోరేట్ డోస్సిఎర్ జాబితాలో వరుసగా రెండు సంవత్సరాలు ప్రథమ స్థానంలో ఉన్నారు.
  • టైం పత్రిక యొక్క “ప్రపంచవ్యాప్తంగా సాంకేతికచొరవగల వారి” జాబితా (ఆగస్టు 2004)మూర్తిగారిని భవిష్య సాంకేతికతను రూపుదిద్దటంలో సహాయపడే పది మంది నాయకులలో ఒకరుగా పేర్కొంది.నవంబరు 2006 లో, టైం పత్రిక గడిచిన 60 సంవత్సరాలలో ఆసియాలో విప్లవాత్మకమైన మార్పులను తీసుకు వచ్చిన ఆసియన్ నాయకులలో ఒకరుగా గుర్తించింది.ఈ జాబితా గడిచిన 60 సంవత్సరాలలో ఆసియన్ చరిత్రలో గణనీయమైన ప్రభావం చూపిన ప్రజలను చూపిస్తుంది, దీనిలో మహాత్మా గాంధీ,దలై లామ,మదర్ తెరెసా, మహమ్మద్ అలీ జిన్నామొదలైన వారు ఉన్నారు.

ఉటంకింపులు

మార్చు
  • “మన ఆస్తులు ప్రతి సాయంత్రము గడప దాటి బయటకు వెళతాయి. మరుసటి ఉదయానికి అవి ఖచ్చితంగా తిరిగి వచ్చేటట్లు మనం చేసుకోవాలి.” [18]
  • “నిర్వర్తన గుర్తింపుకు దారితీస్తుంది. గుర్తింపు గౌరవాన్ని తెస్తుంది. గౌరవము శక్తిని పెంచుతుంది. అధికారంలో ఉన్నవారి అణుకువ , అనుగ్రహము ఒక సంస్థ యొక్క హోదాను పెంపొందిస్తాయి,” [19]
  • “డబ్బుకు ఉన్న నిజమైన శక్తి దానిని తిరిగి ఇచ్చివేయ గలగటమే.” [20]
  • “మనం దేవుడిని నమ్ముదాం, మిగిలిన అందరూ మన బల్ల దగ్గరికే డేటా ను తీసుకువస్తారు.” [21]
  • “అభివృద్ధి తరచుగా మనస్సుకి , వైఖరికి మధ్య తేడాకి సమానమవుతుంది.” [22]
  • “నేను ఇన్ఫోసిస్ ను వేర్వేరు లింగాలు,జాతీయతలు,జాతులు , మతవిశ్వాసాలు కల వ్యక్తులు గట్టి పోటీ ఉన్న వాతావరణములో కలిసి పనిచేయాలని,కాని అదే సమయంలో మన వినియోగదారు విలువన రోజురోజుకీ ఇంకా పెంచటానికి ఎక్కువ సామరస్యం,వినయం , హోదాలతో పనిచేసే సంస్థగా ఉండాలని కోరుకుంటున్నాను.” [19]
  • “ఒక స్పష్టమైన మనస్సాక్షి ఈ ప్రపంచములో అతి మృదువైన తలగడ." [23]

మూలాలు

మార్చు
  1. ↑ [1], Forbes.com
  2. ↑ "India Today 2005 Power List". Archived from the original on 2009-08-30. Retrieved 2015-04-05.
  3. ↑ "Infosys – Founders of the Company | Management Profiles".
  4. ↑ "Murthy to continue as Chief Mentor of Infosys".
  5. ↑ "From disruptors to financial magnates, here are a few IITians who made their mark on Indian and global turf". Firstpost. Retrieved 22 July 2019.
  6. ↑ "Infosys chairman Narayana Murthy calls it a day". The Times of India. 19 August 2011. Retrieved 19 August 2011.
  7. ↑ "Friday farewell: Narayana Murthy logs out of Infosys". IBNLive. 20 August 2011. Archived from the original on 1 October 2012. Retrieved 20 August 2011.
  8. ↑ "Forbes profile: N.R. Narayana Murthy". Forbes. Retrieved 25 October 2022.
  9. ↑ http://www.penguinbooksindia.com/Bookdetail.aspx?bookId=29
  10. ↑ 485 ఎన్.ఆర్ నారాయణ మూర్తి తో ముఖాముఖి
  11. ↑ "అక్షతా మూర్తికి పన్ను మినహాయింపు ఎంత?". www.andhrajyothy.com (in ఇంగ్లీష్). 2022-04-08. Retrieved 2022-04-09.
  12. ↑ "som.ait.ac.th/abso/sb.htm". Archived from the original on 2006-10-23. Retrieved 2006-10-23.
  13. ↑ http://www.asiabusinesscouncil.org
  14. ↑ "అధికారంలో లేని అధ్యక్షుడు - MSN నివేదిక". Archived from the original on 2012-06-09. Retrieved 2015-04-05.
  15. ↑ "Naryanamurthy receive highest civilian honour of France". The Times of India. Archived from the original on 2016-03-03. Retrieved 2008-01-26.
  16. ↑ "British Honorary Awards". Archived from the original on 2012-12-23. Retrieved 2020-01-07.
  17. ↑ http://specials.rediff.com/money/2005/dec/15suman.htm
  18. ↑ "infosys.com/about/cases/INFOSYS6%20case%20withchanges.pdf" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2006-03-12. Retrieved 2006-03-12.
  19. ↑ 19.0 19.1 "ciol.com/content/news/2006/106061407.asp". Archived from the original on 2009-06-30. Retrieved 2015-04-05.
  20. ↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2008-09-27. Retrieved 2015-04-05.
  21. ↑ http://www.rediff.com/money/2006/aug/28forbes.htm
  22. ↑ http://www.thehindubusinessline.com/life/2006/03/17/stories/2006031700230300.htm
  23. ↑ http://www.business-standard.com/india/news/murthy-stresses-ethics-truth/196869/

బాహ్య అనుసంధానాలు

మార్చు
 
వికీమీడియా కామన్స్‌లో N. R. Narayana Murthyకి సంబంధించి దస్త్రాలు ఉన్నాయి.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ఎన్.ఆర్._నారాయణ_మూర్తి&oldid=4338748" నుండి వెలికితీశారు