కోగిర జయసీతారాం
కోగిర జయసీతారాం (నవంబర్ 14, 1924 - అక్టోబర్ 9, 2000) [1] అనంతపురం జిల్లాలోని ఒక మారుమూల పల్లెలో నిరుపేద కుటుంబంలో జన్మించాడు. 8వ తరగతి వరకు చదివాడు. కోనపురం, నడింపల్లె, బొంతలపల్లె, కోగిర, రామగిరి మొదలైన ప్రాంతాలలో ఒకటవ తరగతి ఉపాధ్యాయుడిగా, ఏకోపాధ్యాయుడిగా 1949 - 85 మధ్యకాలంలో పనిచేశాడు.[2] ఆ పల్లెలలో పేద ప్రజల నడుమ నిత్యము కలిసిమెలిసి తిరుగుతూ ఆ ప్రజాజీవితాన్ని,భాషను, ఆచార వ్యవహారాలను, వారి జీవితానుభవాలను పూర్తిగా తన రక్తంలో జీర్ణించుకుని వారికోసం వారి భాష, పలుకుబడులతో కవిత్వం అల్లి ప్రజాకవిగా నిలిచాడు.
| కోగిర జయసీతారాం | |
|---|---|
 కోగిర జయసీతారాం | |
| జననం | కోగిర జయసీతారాం నవంబర్ 14, 1924  కోగిర గ్రామం, రొద్దం మండలం, అనంతపురం జిల్లా, ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం |
| మరణం | అక్టోబర్ 9, 2000 |
| వృత్తి | ఉపాధ్యాయుడు |
| ప్రసిద్ధి | కవి, తబలా, హార్మోనియం వాద్యకారుడు, చిత్రకారుడు |
| పదవి పేరు | కవికాకి |
| మతం | హిందూ |
| తండ్రి | గౌని ఓబులరెడ్డి |
| తల్లి | గౌని చెన్నమ్మ |
జీవిత విశేషాలు
మార్చు"తెలుగు సాహిత్యంలో కవికోకిల, కవి వృషభ, కవి సింహ, కవికిశోర మొదలైన బిరుదులు కలవారే ఎక్కువ మంది ఉన్నారు. కవికాకి బిరుదు ఎవరికీ ఉన్నట్లు లేదు. మీకు ఇస్తున్నాం. స్వీకరించగలరా?" అని ఒక నిండు సభలో ఆ సభాధ్యక్షుడు ఇతడిని ప్రశ్నించగా ఈయన నిస్సంకోచంగా ముందుకు వచ్చి "కాకి ప్రజల పక్షి. నిత్యము వాళ్ళను మేల్కొపుతూ వుంటుంది. నేనూ అటువంటి వాడినే. నాకు ఆ బిరుదు తగినదే" అని సభలో పలికి గౌరవాగౌరవాలను సమాన స్థాయిలో స్వీకరించిన సుకవి ఇతడు. అనంతపురం మాండలికాన్ని ఇతడు తన రచనలలో అత్యంత సమర్థవంతంగా ఉపయోగించుకున్నాడు. 1983లో ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఇతడిని ఉత్తమ ఉపాధ్యాయ పురస్కారం ఇచ్చి సత్కరించింది. 1984-85 సంవత్సరానికి రెండవ తరగతి తెలుగువాచకాన్ని అందించాడు. ఇతడు చెయ్యి తిరిగిన రచయితే కాకుండా తబలా, హార్మోనియంలు వాయించడంలో దిట్ట. మంచి చిత్రకారుడు కూడా. ఇతడు 2000, అక్టోబరు 9 తేదీన చనిపోయాడు.
రచనలు
మార్చు- నిట్టూర్పులు (పద్యకావ్యం)
- విజయప్రభ (బుఱ్ఱకథ)
- సుగుణా శతకము (400 పద్యాలు)
- మదాంధబరాతము (వ్యంగ్య రచన)
- అరణ్యరోదనము (సీసపద్యాలు)
- కావ్ కావ్ శతకము
- కాకిగోల (గేయాలు)
- పండువెన్నెల (పిల్లల పాటలు)
- జయభారతి (బుడబుక్కల కథ)
- కృష్ణార్జున యుద్ధము (నాటకము)
- రామాంజనేయ యుద్ధము (నాటకము)
- సీతారామ కళ్యాణము (నాటకము)
- మేం పిల్లలం (150 బాలగేయాల సంకలనం)
- అక్షరసైన్యం
- జైసీతారాం సీసాలు
రచనల నుండి మచ్చుతునకలు
మార్చు- ఆడ బెయ్యెదెవ్‌రు? ఆదిగా - "యాలవా"
- "అగ్గిపెట్టె వుంద అనుముగా; నితావ?"
- "వూను వుందితాలు నేనంటిత్త"
- ---- ---- ----
- "కప్కొనేకి యేడ్డి కప్పడమూ లేదు
- దుప్టి గొందమంటె దుడ్లు లేవు
- తొలుపుల్యాక వాకిలికి తడకడ్డం బెట్కోని
- యేటి బతుకో యేమొ యల్ల కాల్ము"
- "-యంగటమ్మా! లేత్వ, యింగా లేదా"
- "ఏం, లేశ్ననత్తా! యెసురెంత బెట్టల్ల"
- "రొండు జెమ్లు బెట్టు; పిండి వుందొ"
- "యాడిదిప్‌డు రాగులిసురల్ల; యెసర్లోకి"
- "సందకాడ వురికె సత్తారంద్రు...."
- (సలిమంటలు అనే కవిత నుండి)
- అక్కా! పెట్టు
- చుక్కా బొట్టు!
- అవ్వా! నాకు
- బువ్వా పెట్టు!
- అమ్మా! నాకు
- బొమ్మా ఇవ్వు!
- నాన్నా! నాకు
- పెన్నూ ఇవ్వు!
- (మేం పిల్లలం పిల్లల గేయసంపుటి నుండి)
మూలాలు
మార్చు- ↑ రాయలసీమ రచయితల చరిత్ర - నాలుగవ సంపుటం - కల్లూరు అహోబలరావు
- ↑ తెలుగు వెలుగు మాసపత్రిక నవంబరు 2013 పేజీలు 50-51 టి.వి.రామకృష్ణ వ్యాసం