క్వింగై సరస్సు
కింగ్హై సరస్సు లేదా చింఘై సరస్సు, దీనిని ఇతర పేర్లతో కూడా పిలుస్తారు. ఇది చైనాలో అతిపెద్ద సరస్సు. కింగ్హై ప్రావిన్స్‌ ఎండోర్హీక్ బేసిన్‌లో ఉంది. కింగ్హై సరస్సు ఆల్కలీన్ సాల్ట్ సరస్సుగా వర్గీకరించబడింది. సరస్సు పరిమాణంలో ఎతు తగ్గులకు లోనైంది. 20వ శతాబ్దంలో చాలా వరకు తగ్గిపోయింది, కానీ 2004 నుండి పెరుగుతోంది. 2008వ సంత్సరములో దీని ఉపరితల వైశాల్యం 4,317 కిమీ2 (1,667 చ.మైళ్లు), సగటు లోతు 21 మీ (69 అడుగులు), గరిష్ట లోతు 25.5 మీ (84 అడుగులు).[3]
| క్వింగై సరస్సు | |
|---|---|
 అంతరిక్షం నుండి (నవంబర్ 1994). ఉత్తరం ఎడమవైపు ఉంది. | |
| ప్రదేశం | కింగ్హై |
| అక్షాంశ,రేఖాంశాలు | 37°00′N 100°08′E / 37.000°N 100.133°E |
| రకం | ఎండోర్హీక్ సాల్ట్ లేక్ |
| ప్రవహించే దేశాలు | చైనా |
| ఉపరితల వైశాల్యం | 4,186 కి.మీ2 (1,616 చ. మై.) (2004) 4,489 కి.మీ2 (1,733 చ. మై.) (2007)[1] 4,543 కి.మీ2 (1,754 చ. మై.) (2020)[2] |
| గరిష్ట లోతు | 32.8 మీ. (108 అ.) |
| ఉపరితల ఎత్తు | 3,260 మీ. (10,700 అ.) |
| ద్వీపములు | ఇసుక ద్వీపం, బర్డ్ దీవులు |
| ప్రాంతాలు | హైయాన్ కౌంటీ, క్విన్‌హై |
| మూలాలు | [1] |
పేర్లు
మార్చుఆధునిక చైనీస్ నీలం , ఆకుపచ్చ రంగుల మధ్య తేడాను గుర్తించినప్పటికీ, సాంప్రదాయ చైనీస్‌లో ఈ వ్యత్యాసం లేదు. క్వింగ్ రంగు నీలం , ఆకుపచ్చ రెండింటినీ వేర్వేరు ఛాయలు గా కలుపుకొని "ఒకే" రంగు. ఆ విధంగా పేర్లు "బ్లూ సీ", "గ్రీన్ సీ", "బ్లూ-గ్రీన్ సీ", "బ్లూ/గ్రీన్ సీ", మొదలైన అనేక రకాలుగా అనువదించబడింది. అయితే హాన్ సామ్రాజ్యం మరింత పశ్చిమాన తారిమ్ బేసిన్‌లోకి విస్తరించడంతో ఇతర సరస్సులు టైటిల్‌ను పొందాయి. ఆంగ్లంలో కింగ్హై సరస్సును గతంలో చింఘై సరస్సు లేదా కోకో నార్ అని పిలిచేవారు.[4] [5]
భౌగోళిక శాస్త్రం
మార్చుక్వింగై సరస్సు సముద్ర మట్టానికి 3,205 మీటర్లు (10,515 అడుగులు) ఎత్తులో టిబెటన్ పీఠభూమి , బోలో జినింగ్‌కు పశ్చిమాన 100 కిలోమీటర్లు (62 మై) దూరంలో ఉంది. ఇది వాయువ్య చైనాలో, ఈశాన్య కింగ్‌హైలో హైబీ టిబెటన్ అటానమస్ ప్రిఫెక్చర్ , హైనాన్ టిబెటన్ అటానమస్ ప్రిఫెక్చర్ మధ్య ఉంది. ఇరవై మూడు నదులు ప్రవాహాలు క్వింఘై సరస్సులోకి ఖాళీ అవుతాయి, వాటిలో ఎక్కువ భాగం కాలానుగుణంగా ఉంటాయి. ఐదు శాశ్వత ప్రవాహాలు మొత్తం ప్రవాహంలో 80%ని అందిస్తాయి. సాపేక్షంగా తక్కువ ప్రవాహం , అధిక బాష్పీభవన రేట్లు క్వింగై సెలైన్ ఆల్కలీన్‌గా మారాయి. ఈ సరస్సు లో ప్రస్తుతం pH 9.3తో 14 ppt ఉప్పు. ప్రారంభ హోలోసిన్ కాలం నుండి ఇది లవణీయత ప్రాథమికత్వంలో పెరిగింది. క్వింగై సరస్సు దాదాపు 150,000 సంవత్సరాల క్రితం పసుపు నది నుండి వేరు చేయబడింది. నీటి మట్టం సుమారుగా 50 మీటర్లు (160 అడుగులు) పెరిగితే, హైవే S310 ఉపయోగించే తూర్పున ఉన్న తక్కువ పాస్ ద్వారా పసుపు నదికి కనెక్షన్ పునఃస్థాపించబడుతుంది. [6]
వాతావరణం
మార్చుఈ సరస్సు తరచుగా చలికాలంలో మూడు నెలలపాటు నిరంతరం స్తంభింపజేస్తుంది. [7]
| శీతోష్ణస్థితి డేటా - క్వింగై సరస్సు | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| నెల | జన | ఫిబ్ర | మార్చి | ఏప్రి | మే | జూన్ | జూలై | ఆగ | సెప్టెం | అక్టో | నవం | డిసెం | సంవత్సరం |
| సగటు అధిక °C (°F) | −2.7 (27.1) |
−0.2 (31.6) |
5.1 (41.2) |
10.8 (51.4) |
15.5 (59.9) |
18.5 (65.3) |
21.3 (70.3) |
21.0 (69.8) |
16.1 (61.0) |
10.0 (50.0) |
2.8 (37.0) |
−1.3 (29.7) |
9.7 (49.5) |
| రోజువారీ సగటు °C (°F) | −10.0 (14.0) |
−7.1 (19.2) |
−1.6 (29.1) |
4.1 (39.4) |
8.9 (48.0) |
12.2 (54.0) |
14.7 (58.5) |
14.2 (57.6) |
9.2 (48.6) |
2.9 (37.2) |
−4.6 (23.7) |
−8.8 (16.2) |
2.8 (37.0) |
| సగటు అల్ప °C (°F) | −15.4 (4.3) |
−12.4 (9.7) |
−7.0 (19.4) |
−2.0 (28.4) |
2.7 (36.9) |
6.2 (43.2) |
8.9 (48.0) |
8.2 (46.8) |
3.7 (38.7) |
−2.3 (27.9) |
−9.6 (14.7) |
−13.9 (7.0) |
−2.7 (27.1) |
| సగటు అవపాతం mm (inches) | 1 (0.0) |
2 (0.1) |
6 (0.2) |
17 (0.7) |
45 (1.8) |
65 (2.6) |
87 (3.4) |
85 (3.3) |
54 (2.1) |
20 (0.8) |
3 (0.1) |
1 (0.0) |
386 (15.1) |
| Source 1: www.yr.no (ఉష్ణోగ్రత సగటులు)[8] | |||||||||||||
| Source 2: Climate-Data.com (అవపాతం)[9] | |||||||||||||
చరిత్ర
మార్చు
హాన్ రాజవంశ సమయంలో, తూర్పున ఉన్న జినింగ్ లోయలో గణనీయమైన సంఖ్యలో హాన్ చైనీస్ నివసించారు. 17వ శతాబ్దంలో, మంగోలిక్ మాట్లాడే ఒయిరాట్ , ఖల్ఖా గిరిజనులు కింగ్‌హైకి వలస వచ్చారు. కింగ్హై మంగోల్స్‌గా ప్రసిద్ధి చెందారు. 1724లో, లోబ్జాంగ్ డాంజిన్ నేతృత్వంలో క్వింగ్‌హై మంగోలు క్వింగ్ రాజవంశానికి వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటు చేశారు.
యోంగ్‌జెంగ్ చక్రవర్తి, తిరుగుబాటును అణిచివేసిన తర్వాత క్వింఘై స్వయంప్రతిపత్తిని తొలగించి, ప్రత్యక్ష పాలనను విధించాడు. కొంతమంది టిబెటన్లు సరస్సు చుట్టూ నివసించినప్పటికీ, దలైలామా పశ్చిమ రాజ్యం , తూర్పున టిబెటన్-నివాస ప్రాంతాల మధ్య గుషి ఖాన్ కాలం నుండి క్వింగ్ పరిపాలనా విభాగాన్ని నిర్వహించింది. మంగోలులను పలుచగా చేయడానికి యోంగ్‌జెంగ్ మంచు , హాన్ స్థిరనివాసులను కూడా పంపాడు. [10]
వన్యప్రాణులు
మార్చు
ఈ సరస్సు ఆసియా అంతటా అనేక పక్షుల వలస మార్గాల కూడలిలో ఉంది. అనేక జాతులు వలస సమయంలో కింగ్‌హైని ఇంటర్మీడియట్ స్టాప్‌గా ఉపయోగిస్తాయి. అందుకని ఏవియన్ ఇన్‌ఫ్లుపంజా (H5N1)కి సంబంధించి ప్రపంచవ్యాప్త ఆందోళనలలో ఇది కేంద్ర బిందువు. ఇక్కడ ఒక పెద్ద వ్యాప్తి ఐరోపా , ఆసియా అంతటా వైరస్ వ్యాప్తి చెందుతుంది. ఇది మహమ్మారి అవకాశాలను మరింత పెంచుతుంది. సరస్సు వద్ద H5N1 చిన్న వ్యాప్తిని ఇప్పటికే గుర్తించబడింది. బర్డ్ దీవులు 1997 నుండి క్వింగై సరస్సు నేచురల్ ప్రొటెక్షన్ జోన్‌లో అభయారణ్యాలుగా ఉన్నాయి. [11]
సంస్కృతి
మార్చుఈ సరస్సు పశ్చిమ భాగంలో ఒక దేవాలయం, "మహాదేవ, ది హార్ట్ ఆఫ్ ది లేక్" అని పిలువబడే కొన్ని ఆశ్రయాలతో కూడిన ఒక ద్వీపం ఉంది. ఇది చారిత్రాత్మకంగా బౌద్ధ ఆశ్రమానికి నిలయంగా ఉంది. ఈ ఆలయాన్ని మతపరమైన అవసరాలు, వేడుకలకు కూడా ఉపయోగించారు. వేసవిలో కాలంలో పడవ ఉపయోగించబడలేదు, కాబట్టి సన్యాసులు యాత్రికులు శీతాకాలంలో సరస్సు గడ్డకట్టినప్పుడు మాత్రమే ప్రయాణించేవారు. [12]
చిత్రాలు
మార్చు-
రేపిడ్స్ పొలాలు -
సరస్సు సమీపంలో గడ్డి మైదానం -
గ్యాయ్ మొనాస్టరీ (རྒྱ་ཡེ་དགོན) క్వింగై సరస్సు -
ఒడ్డున యర్ట్
మూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 "Area of Qinghai Lake Has Increased Continuously". China Council for International Cooperation on Environment and Development. Archived from the original on August 28, 2008. Retrieved August 28, 2008.
- ↑ 青海湖面积较上年同期增大28平方公里. Xinhua News. 21 May 2020. Archived from the original on 4 మే 2021. Retrieved 13 August 2020.
- ↑ Buffetrille 1994, p. 2; Gruschke 2001, pp. 90 ff.
- ↑ "Climate: Qinghai Lake, China". Archived from the original on 2019-01-11. Retrieved January 27, 2018.
- ↑ People's Daily. Archived 2016-11-11 at the Wayback Machine
- ↑ "Climate: Qinghai Lake, China". Retrieved August 6, 2018.
- ↑ Harris (2008), pp. 130–132.
- ↑ "Climate: Qinghai Lake, China". Archived from the original on 2019-01-11. Retrieved January 27, 2018.
- ↑ "Climate: Qinghai Lake, China". Retrieved August 6, 2018.
- ↑ Sanders (2010), pp. 2–3, 386, 600.
- ↑ Uradyn Erden Bulag (2002). Dilemmas The Mongols at China's edge: history and the politics of national unity. Rowman & Littlefield. p. 52. ISBN 978-0-7425-1144-6. Retrieved 2010-06-28.
- ↑ Uradyn Erden Bulag (2002), p. 51.