చిత్రనిభా చౌదరి
చిత్రనిభా చౌదరి (27 నవంబర్ 1913 - 9 నవంబర్ 1999) ఇరవయ్యవ శతాబ్దపు భారతీయ కళాకారిణి, బెంగాల్ స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్ సభ్యురాలు, బెంగాల్‌లోని మొదటి మహిళా చిత్రకారులలో ఒకరు. ప్రకృతి దృశ్యాలు, నిశ్చల జీవితాలు, అలంకార కళలు, కుడ్యచిత్రాలు, పోర్ట్రెయిట్‌లతో సహా ఆమె వెయ్యికి పైగా కళాకృతులను సృష్టించింది. ఆమె నందలాల్ బోస్ విద్యార్థి, శాంతినికేతన్ కోలాభబన్‌లో మొదటి మహిళా పెయింటింగ్ టీచర్. రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ రచించిన చిత్రనిభా బోస్ నుండి ఆమె అసలు పేరు నిభానాని బోస్.
చిత్రనిభా చౌదరి | |
|---|---|
| జననం | నిభానాని బోస్ 27 నవంబర్ 1912 జియాగుంజే, బెంగాల్ ప్రెసిడెన్సీ, బ్రిటిష్ ఇండియా |
| మరణం | 1999 నవంబరు 9 (వయసు 85) కోల్‌కతా, పశ్చిమ బెంగాల్, భారతదేశం |
| జాతీయత | భారతీయురాలు |
| విద్యాసంస్థ | కళా భవన విశ్వ భారతి విశ్వవిద్యాలయం |
| వృత్తి | చిత్రకారిణి |
| జీవిత భాగస్వామి | నిరంజన్ చౌదరి |
| పిల్లలు | చిత్రలేఖ చౌదరి రణజిత్ చౌదరి |
| తల్లిదండ్రులు | డా. భగబన్ చంద్ర బోస్ శరత్కుమారి దేవి |
జీవితం తొలి దశలో
మార్చుఆమె ప్రస్తుత పశ్చిమ బెంగాల్‌లోని ముర్షిదాబాద్ జిల్లాలో జియాగుంజేలో శరత్కుమారి దేవి, డాక్టర్ భగబన్ చంద్రబోస్‌లకు నిభానానిగా జన్మించింది. ఆమె యవ్వనంలో, ఆమె కుటుంబం గోమోహ్, చాంద్‌పూర్‌కు మకాం మార్చింది. అక్కడ, 1927లో, పద్నాలుగేళ్ల వయసులో, ఆమెను లాంచోర్‌లోని ఉన్నత విద్యావంతులైన, సంస్కారవంతమైన జమీందార్ కుటుంబానికి చెందిన మోనోరంజన్ చౌదరి దృష్టికి తీసుకువచ్చాయి, అతను ఆమెకు తన తమ్ముడు నిరంజన్ చౌదరిని వివాహం చేసుకునేలా ఏర్పాటు చేశాడు.[1][2][3]
శాంతినికేతన్‌లో జీవితం
మార్చు
1928లో, చోదరి అత్తమామలు ఆమెను తన భర్తతో సహా శాంతినికేతన్‌లోని విశ్వభారతి విశ్వవిద్యాలయానికి పంపారు. యూనివర్శిటీ వ్యవస్థాపకురాలు, అధిపతి రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ ఆమెను కలుసుకున్నారు, ఆమెను నందలాల్ బోస్, దినేంద్రనాథ్ ఠాగూర్‌ల వద్దకు వరుసగా చిత్రలేఖనం, విశ్వవిద్యాలయంలోని లలిత కళల ఫ్యాకల్టీ అయిన కళా భవనలో సంగీతం నేర్చుకోవడానికి పంపారు. ఆమె కళాత్మక నైపుణ్యాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని అతను ఆమెకు చిత్రనిభ ( చిత్ర అంటే పెయింటింగ్, నిభ అంటే అందం) అనే కొత్త పేరు పెట్టాడు.[3] చౌదరి తరువాత రవీంద్రస్మృతి అనే పేరుతో ఒక పుస్తకాన్ని వ్రాసారు, ఇది రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ తన కళాత్మక వృత్తి, జీవితమంతా ఎలా జీవనోపాధికి మూలంగా ఉందో స్పష్టంగా వివరించింది.[4]
నందలాల్ బోస్ పర్యవేక్షణలో చిత్రనిభా చౌదరి కళలో శిక్షణ ఐదేళ్లపాటు కొనసాగింది. ఈ సమయంలో, ఆమె రాంకింకర్ బైజ్, ఇతరులతో కలసి కళా భవనలో ప్రసిద్ధ కలో బారి (బ్లాక్ హౌస్) నిర్మాణంలో పాల్గొంది, ఆమె కుడ్యచిత్రం షిబెర్ బియే ఇప్పటికీ భద్రపరచబడింది.[2] శాంతినికేతన్ సందర్శకుల చిత్రాలను చిత్రించడానికి ఆమె ప్రత్యేక అనుమతి పొందింది - వీటిలో మహాత్మా గాంధీ, హజారీ ప్రసాద్ ద్వివేది, సి. రాజగోపాలాచారి, బిధాన్ చంద్ర రాయ్, ఖాన్ అబ్దుల్ గఫార్ ఖాన్, నీల్స్ బోర్ వంటి భారతీయ రాజకీయ, సాంస్కృతిక చరిత్రకు చెందిన అనేక మంది ప్రముఖులు ఉన్నారు. సరోజినీ నాయుడు, తరువాత కళా విమర్శకుల ప్రశంసలు అందుకుంది.[4][5][6][7] ఆమె రచనల భాగాలు జయశ్రీ జర్నల్‌లో ప్రచురించబడ్డాయి.[3] 1934లో కళా భవనలో తన అధికారిక శిక్షణ పూర్తయిన తర్వాత, రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ కోరిక మేరకు 1935లో ఆమె మొదటి మహిళా ప్రొఫెసర్‌గా అధ్యాపకుల్లో చేరారు.
నోఖాలి వద్ద కుడ్యచిత్రం
మార్చు1937లో, ఆమె కళా భవన్‌లోని తన పదవికి రాజీనామా చేసి, నోఖాలిలోని తన అత్తమామల ఇంటిలో చేరవలసి వచ్చింది,[3] కానీ ఆమె వీలైనన్ని విధాలుగా కళను ఉత్పత్తి చేయడం కొనసాగించింది. ఆమె తన గ్రామంలోని మహిళలను సంగీతం, కళ, క్రాఫ్ట్‌లో నిమగ్నం చేసింది, తన స్వంత సంస్థను స్థాపించింది.[1] దుర్గాపూజ ఉత్సవాల్లో ఆమె గ్రామ హస్తకళల ప్రదర్శనలు నిర్వహించింది.[2]
నోఖాలిలో, చౌదరి 12 తోప్‌ఖానా రోడ్, షేగున్‌బాగిచా వద్ద ఒక కుడ్యచిత్రాన్ని రూపొందించారు, ఆమె బావమరిది ఢాకా యూనివర్సిటీ కెమిస్ట్రీ విభాగానికి చెందిన ప్రొఫెసర్ జెకె చౌదరి నివాసం. మొత్తం కుడ్యచిత్రం 2010 వరకు ఉనికిలో ఉంది, భవనం యొక్క పునరుద్ధరణ సమయంలో అది నాశనం చేయబడింది.[1] 1940ల చివరలో, చౌదరి తన కుమార్తెను విశ్వభారతిలో చదివించేందుకు శాంతినికేతన్‌కు తిరిగి వచ్చారు.[2]
తరువాత జీవితంలో
మార్చు1947లో విభజన తర్వాత, చౌదరి, ఆమె కుటుంబం కోల్‌కతాకు మకాం మార్చారు. అక్కడ ఆమె పేద మహిళలకు కళలు, చేతిపనులలో శిక్షణ ఇచ్చే బని భవన్‌లో చేరింది. ఆమె 1960 నుండి 1973 వరకు అక్కడ బోధించారు. 1976లో అకాడమీ ఆఫ్ ఫైన్ ఆర్ట్స్‌లో కోల్‌కతాలో, 1982లో [7] అకాడమీ ఆఫ్ [8] అండ్ కల్చర్‌లో [6] రచనల పునరాలోచనలు ప్రదర్శించబడ్డాయి [9] ఆమె 1999లో మరణించింది [2] ఆమెకు ఇద్దరు పిల్లలు ఉన్నారు: ఒక కుమార్తె, చిత్రలేఖ చౌదరి, భౌతిక శాస్త్రవేత్త, గాయని, ఆమె అనేక రచనలను భద్రపరిచింది, ఒక కుమారుడు, రణజిత్ చౌదరి.[1][2]
పెయింటింగ్స్ జాబితా
మార్చుచౌదరి యొక్క పనిలో ప్రాచీన భారతీయ సాహిత్యం, ప్రకృతి దృశ్యాలు, గ్రామీణ బెంగాల్‌లోని జీవిత వర్ణనలు, చిత్తరువుల నుండి ఎపిసోడ్‌లు, పాత్రలు ఉన్నాయి. ఆమె వాటర్ కలర్స్, ఆయిల్స్, పాస్టల్స్, క్రేయాన్స్‌లో పెయింట్ చేసింది.[6][7]
చిత్రనిభా చౌదరి యొక్క కొన్ని ప్రముఖ చిత్రాలు:
- షిబర్ బియే (కలో బారి, శాంతినికేతన్‌లోని కుడ్యచిత్రం)
- సంతాలి ఫ్యామిలీ
- సంతల్ మ్యారేజ్
- గోష్ఠోజాత్ర
- ఏకలబ్య
- కదంబ పుష్పాలు
- పలాష్
- శాంతినికేతన్ వద్ద బసంత ఉత్సబ్
- జ్యోత్ష్నా ప్లాబిటో మఠం
- రాగా బెహాగ్
- జోరర్ ఏగే
- వాల్మీకి ప్రతిభ
- కదం
- గుమ్మడి పువ్వు
- ధృవ
- నోనీచోరా
- బంగ్లాదేశ్‌లో దుర్గా పూజ వేడుకలు
మూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Haq, Fayza (2013-12-20). "The first woman painter of Bangladesh". The Daily Star (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2019-03-07.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 Ghosh, Chilka. "Kalabhavan Veteran: Chitranibha". Academia.edu (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 4 April 2019.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 (Thesis).
{{cite thesis}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ 4.0 4.1 Chowdhury, Chitranibha (2017). Rabindrasmriti. Dhaka, Bangladesh: Bengal Publications. ISBN 978-9849225621.
- ↑ Hussain, Nisara (22 September 2013). চিত্রনিভা চৌধুরী কাছে যবে ছিল পাশে হল না যাওয়া. Kaliokalam (in Bengali).
- ↑ 6.0 6.1 6.2 The Statesman. 20 March 1976. p. 3.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ 7.0 7.1 7.2 Amrita Bazar Patrika. 25 February 1982. p. 6.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ The Statesman. 18 February 1982. p. 3.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ Amrita Bazar Patrika. 23 March 1976. p. 4.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help)