జ్యోతిభూషణ్ భట్టాచార్య

రాజకీయవేత్త, పండితుడు

ప్రొఫెసర్ జ్యోతిభూషణ్ భట్టాచార్య (1926 మే 1 - 1998) రాజకీయవేత్త, పండితుడు. వర్కర్స్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా ప్రధాన కార్యదర్శిగా పనిచేశాడు.[1] పశ్చిమ బెంగాల్‌లోని రెండు యునైటెడ్ ఫ్రంట్ ప్రభుత్వాలలో ఆయన మంత్రిగా పనిచేశాడు.

తొలి జీవితం

మార్చు

భట్టాచార్య 1926 మే 1న జన్మించాడు.[2] కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం, లీడ్స్ విశ్వవిద్యాలయంలో చదువుకున్నాడు, రెండు విశ్వవిద్యాలయాలలో ఎంఏ డిగ్రీలు పొందాడు.[3][4][5] క్విట్ ఇండియా ఉద్యమంలో పాల్గొని భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో జైలుకెళ్లాడు.[6] భట్టాచార్య 1943లో డెమోక్రటిక్ వాన్‌గార్డ్ నాయకుడు జిబన్‌లాల్ ఛటర్జీతో పరిచయం ఏర్పడింది.[7] ఛటర్జీ వర్కర్స్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియాని స్థాపించిన తర్వాత, భట్టాచార్య పార్టీకి కీలక నేతగా మారాడు.[7]

వర్కర్స్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా నాయకుడు

మార్చు

భట్టాచార్య అస్సాంలోని దిబ్రూగర్ విశ్వవిద్యాలయంలో ఆంగ్లంలో లెక్చరర్‌గా పనిచేశాడు, తరువాత కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయానికి మారాడు, అక్కడ ఆంగ్లంలో ప్రొఫెసర్‌గా పదవీ విరమణ చేశాడు.[3][6] 1962 నాటి చైనా-ఇండియన్ యుద్ధంలో కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా, సోషలిస్ట్ యూనిటీ సెంటర్ ఆఫ్ ఇండియా, డబ్ల్యుపిఐకి చెందిన కార్యకర్తలు అరెస్టయ్యాడు.[8] ఈ అరెస్టుల తరంగంలో చిక్కుకున్న డబ్ల్యుపిఐ క్యాడర్‌లలో ప్రముఖ పార్టీ సభ్యుడిగా భట్టాచార్య ఒకరు.[9]

విద్యామంత్రి

మార్చు

భట్టాచార్య 1967 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఎన్నికలలో బల్లిగంజ్ నియోజకవర్గం నుండి గెలిచాడు.[10] 21,153 ఓట్లు (53.74%) వచ్చాయి.[11] 1967-1968 మొదటి యునైటెడ్ ఫ్రంట్ క్యాబినెట్‌లో విద్యా మంత్రిగా పనిచేశాడు.[3][6]

సమాచార, పౌరసంబంధాల శాఖ మంత్రి

మార్చు

భట్టాచార్య 1969 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఎన్నికలలో బల్లిగంజ్ స్థానాన్ని నిలబెట్టుకున్నాడు.[10] 22,941 ఓట్లు (55.95%) వచ్చాయి.[12] 1969-1970 రెండవ యునైటెడ్ ఫ్రంట్ క్యాబినెట్‌లో సమాచార, ప్రజా సంబంధాల మంత్రిగా పనిచేశాడు.[10][6] 1969 మే 28న ఒక గుంపు భట్టాచార్య నివాసంపై దాడి చేసింది.[13]

తరువాతి సంవత్సరాలు

మార్చు

1971 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఎన్నికలలో భట్టాచార్య తన స్థానాన్ని కోల్పోయాడు.[14] 13,943 (38.42%)తో రెండవ స్థానంలో నిలిచాడు.[15] ఎన్నికల ప్రచారంలో హింసాత్మక వాతావరణం నెలకొనడంతో నియోజకవర్గాన్ని వదిలి వేరే చోట నివసించాల్సి వచ్చింది.[16] 1971 సెప్టెంబరులో ఇండియన్ స్కూల్ ఆఫ్ సోషల్ సైన్సెస్ యొక్క రెండవ ఆల్ ఇండియా కాన్ఫరెన్స్‌లో ఫాసిజం: ఎ డెవలపింగ్ ట్రెండ్ ఇన్ ఇండియా అనే తన ప్రచురించని థీసిస్‌ను సమర్పించాడు.[17] థీసిస్ ప్రకారం, కాంగ్రెస్ (ఐ) పాలనలో భారతదేశంలో ఫాసిస్ట్ పాలనా వ్యవస్థ ఏర్పడుతోంది.[18] 1972 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఎన్నికలలో భట్టాచార్య మళ్లీ బల్లిగంజ్ స్థానంలో పోటీ చేసి 18,181 ఓట్లతో (35.49%) రెండవ స్థానంలో నిలిచారు.[19]

మైనారిటీ వర్గానికి భట్టాచార్య నాయకత్వం వహించడంతో 1976లో వర్కర్స్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా చీలిపోయింది.[20] భట్టాచార్య కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) తో సన్నిహిత సంబంధాన్ని కలిగి ఉన్నాడు.[20] పార్టీ ఆర్గాన్ గానబిప్లాబ్‌లో 'పార్టీ వ్యతిరేక కార్యకలాపాలు' ఆరోపణలతో 1976 ప్రారంభంలో వర్కర్స్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా నుండి బహిష్కరించబడ్డాడు.[1] అతని బహిష్కరణ తరువాత అతను కమ్యూనిస్ట్ వర్కర్స్ పార్టీని స్థాపించాడు.[1]

మూలాలు

మార్చు
  1. 1.0 1.1 1.2 Asish Krishna Basu (2003). Marxism in an Indian State: An Analytical Study of West Bengal Leftism. Ratna Prakashan. p. 78. ISBN 978-81-85709-73-4.
  2. Sudershan K. Savara (1968). International trade and development: UNCTAD II, New Delhi, India, February–March 1968. Commercial Publications Bureau. p. 5.
  3. 3.0 3.1 3.2 Times of India (Firm) (1969). The Times of India Directory and Year Book Including Who's who. Bennett, Coleman & Company. p. 871.
  4. University of Calcutta (1957). Hundred years of the University of Calcutta supplement. University of Calcutta. p. 437.
  5. Journal of the Department of English. Vol. 20 (1 ed.). University of Calcutta. 1984. p. 1.
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 India Who's who. INFA Publications. 1978. p. 211.
  7. 7.0 7.1 West Bengal. Vol. 12. Director of Information. 1964. p. 944.
  8. Dasgupta, Salien. Left Unity
  9. The Financial Express. Corridors of excellence
  10. 10.0 10.1 10.2 Communist Party of India (Marxist). West Bengal State Committee. Election results of West Bengal: statistics & analysis, 1952–1991. The Committee. pp. 379, 418. ISBN 9788176260282.
  11. "General Elections, India, 1967, to the Legislative Assembly of West Bengal" (PDF). Constituency-wise Data, AC No 141. Election Commission. Retrieved 1 December 2016.
  12. "General Elections, India, 1969, to the Legislative Assembly of West Bengal" (PDF). Constituency-wise Data, AC No 141. Election Commission. Retrieved 1 December 2016.
  13. Indian Recorder and Digest. 1969. p. 37.
  14. Socialist India. Vol. 4. Indian National Congress. All India Congress Committee. November 1971. p. 132.
  15. "General Elections, India, 1971, to the Legislative Assembly of West Bengal" (PDF). Constituency-wise Data, AC No 141. Election Commission. Retrieved 1 December 2016.
  16. Jyoti Basu (1998). Documents of the Communist Movement in India: 1971–72. National Book Agency. p. 437. ISBN 978-81-7626-019-0.
  17. Religion and Society. Christian Institute for the Study of Religion and Society. 1975. p. 53.
  18. Ar Or. Nakl. Ceskoslovenské akademie věd. 1978. p. 95.
  19. "General Elections, India, 1972, to the Legislative Assembly of West Bengal" (PDF). Constituency-wise Data, AC No 141. Election Commission. Retrieved 1 December 2016.
  20. 20.0 20.1 Sajal Basu (1 December 1990). Factions, ideology, and politics: coalition politics in Bengal. Minerva Associates (Publications). p. 133. ISBN 978-81-85195-26-1.