తిరుమల రాజమ్మ

తిరుమలే రాజమ్మ ( 1900 నవంబరు 20 - 1984 సెప్టెంబరు 24) గత శతాబ్దపు ప్రసిద్ధ మహిళా రచయిత్రులలో ఒకరు.'భారతి' అన్న పేరుతో ప్రసిద్ధురాలైన తిరుమల

తిరుమల రాజమ్మ
జననం	(1900-11-20)1900 నవంబరు 20 పుంగనూరు
మరణం	1984 సెప్టెంబరు 24(1984-09-24) (వయసు 83)
వృత్తి	రచయిత్రి

రాజమ్మ కన్నడ భాషలో ఎంతో ప్రచారం పొందిన దేశభక్తి గీతాలను రచించింది. ఆమె 'గాంధీగారి ప్రీతి వాత్సల్యాలను చూరగొన్న మహిళామణి' గా మన్ననలను అందుకుంది. రాజమ్మ సంగీత విద్వాంసురాలు. ప్రఖ్యాత గురువులు వీణా శేషన్న గారి వద్ద వీణను నేర్చుకుంది. ఆమెకు సంగీతం బాగా తెలిసినందువల్ల భావానికి తగిన రాగాన్ని సమకూర్చేది. స్వయంగా రాసిన పాటలను మధురంగా పాడేది. ఆమె 'భారతీ రూపక త్రయం' అని గుర్తింపు తెచ్చుకున్న నాటక రచనను చేసింది. తనకు సోదర సమానుడు, ఆత్మీయుడు, ఆనాటి కన్నడ నాటక కర్త 'కైలాసం' జీవన చరిత్రను అత్యద్భుతంగా రాసింది. గురువు వీణా శేషన్న గారి జీవిత చరిత్రను రాసింది. విమర్శలను వ్యాసాలను వెలువరించింది. ఇతర రచనలను ఎన్నింటిని చేసినా ఆమెను దేశభక్త కవయిత్రిగానే మొట్ట మొదట పరిగణిస్తారు.

జీవితం

తిరుమల రాజమ్మ మాతృభాష తెలుగు, ఆమె తండ్రి మదనపల్లెలోని పుంగనూరుకు చెందిన కందాడ రాఘవాచార్యులు. ఆయన ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాలలో విజ్ఞానాన్ని బోధించేవారు. అతను గణితం, సంస్కృతా లలో పండితులు. రాజమ్మ తల్లి సీతమ్మ, ఆమె ఉదార స్వభావురాలు. ఆమె తెలుగు, కన్నడ గీతాలను చక్కగా పాడేది. రాజమ్మ తాత విద్వాన్ రాజగోపాలాచారి. ఆయన 'లూయీ రైస్' కు సంస్కృత పాఠాలను నేర్పారు. ఆమె మేనమామ విద్వాన్ వెంకటాచార్యులు నాటక కర్త. ఆయన రాసిన భోజప్రబంధం లేక కాళిదాసు ప్రబంధం అనేక సార్లు ప్రదర్శనను పొందింది. రాజమ్మ సోదరులు సాంస్కృతిక రాజకీయ రంగాల్లో ముందంజ వేసారు. రాజమ్మ కందుకూరి వీరేశలింగంగారి సాహిత్యాన్ని, ఉపన్యాసాలను చదివి విని ప్రభావితురాలయింది

మహాత్మా గాంధీ ప్రభావం

తరువాత తాతాచార్య ఇంటర్మీడియట్ పూర్తి చేసి మద్రాసు శాసన విభాగంలో చేరారు. కన్నడ భాషపై ఆయనకున్న పరిజ్ఞానం అసాధారణమైనది. రాజమ్మ కూడా భర్తతో కలిసి మద్రాసు వెళ్లింది. అదే సమయంలో, స్వాతంత్ర్య ఉద్యమం న్నది భారతీయ సామాజిక సంస్కరణల సమస్యలు తీవ్రమయ్యాయి న్నది రాజమ్మన్ అనేక మంది దేశ్‌ముఖ్‌ల ప్రసంగాలచే ప్రభావితమయ్యారు. ఫలితంగా బాల్య వివాహాల నిషేధం, బాల వితంతువుల పునర్వివాహం అంటూ డ్రామాను రూపొందించాడు. ఆ నాటకం పేరు “సుఖమార్గ”. ఈ నాటకానికి అప్పటి ఔత్సాహిక నాటక సంఘం నిర్వహించిన పోటీలో బహుమతి కూడా వచ్చింది. ఈలోగా మైసూరుకు చెందిన ప్రముఖ సంగీత విద్వాంసుడు శేషన్న దగ్గర వీణా పాఠాలు కొనసాగించే అవకాశం కూడా రాజమ్మనకు లభించింది. చెన్నై సముద్ర తీరంలో జరిగిన ఒక మహాసభలో రాజమ్మ మొదటిసారి బాపూజీని చూసింది. మరోవైపు జనసముద్రం ఉవ్వెత్తున ఎగసిపడుతుండగా, ఎత్తైన వేదికపై కవాతు చేస్తున్న గాంధీ నాయకత్వ పటిమను చూసి రాజమ్మ ఆశ్చర్యపోయింది. రాజమ్మ సోదరుల పరిచయాల వల్ల వారి ఇంటికి చాలా మంది ప్రముఖులు వస్తూ పోతూ ఉండేవారు. వారి ద్వారా రాజమ్మ గాంధీకి పరోక్షంగా పరిచయం అయింది. దేశవ్యాప్తంగా తాను చేస్తున్న రాజకీయ ఆందోళనల గురించి తెలుసుకున్నారు. గాంధీని చూడగానే ఆమెకు దివ్యమైన అనుభూతి కలిగింది. అక్కడి వాతావరణం, గాంధీని చూసిన కొత్త ఎమోషన్స్ తో అక్కడికక్కడే మెలోడీని కంపోజ్ చేసింది. ఆ పాట ఆమె రాసిన మొదటి పాట. ఆ సమయంలో గాంధీని కలిసే అవకాశం రాజమ్మకు లభించలేదు. ఆ రోజు సాయంత్రం ఆమె స్వయంగా రాసిన పాట పాడింది.

దేశ సేవా నిరతులవండి లోకులార పరులకు దాసులమౌతే నష్టం తప్పనిసరి, భారతీయులం మనం, మన భారతం ధరకోసం జీవిద్దాం। ధరకోసం శ్రమిద్దాం

విశ్వ కర్ణాటకకు మద్దతు

భర్త టి. తా. శర్మ ఆధ్వర్యంలో నడిచే ‘విశ్వ కర్ణాటక’ పత్రికకు రాజమ్మన్న సహకారం అపూర్వం. దినపత్రికలో ప్రచురితమైన తప్పులను సరిదిద్ది ఎడిటర్ డెస్క్ మీద పెట్టేవాడు. అది చూడగానే ఎడిటర్లకు తమ తప్పు తెలిసి ఉండేది. రాజమ్మ విశ్వ కర్ణాటక పత్రికలోని ప్రతి విభాగాన్ని తెలుసుకుని, ఎక్కడైనా పొరపాట్లు జరిగితే ఇతరులకు మార్గ సూచకంగా వాటిని సరిదిద్దేది. పత్రిక పట్ల ఎంత బాధ్యత వహించిందంటే, ఒకసారి ప్రభుత్వం పత్రికకు కావలసిన కాగితాన్ని సమకూర్చ డం జాప్యం చేసినప్పుడు, ఆమె తన గాజులను అమ్మి వచ్చిన డబ్బుతో కాగితాన్ని కొని పత్రికను సకాలానికి వెలువరించింది. శర్మ, రాజమ్మ దంపతులకు ఒక కుమార్తె, ఇద్దరు కుమారులు కలిగారు. రాజమ్మ కుమార్తె జయలక్ష్మి తన 25వ ఏట ఒక బిడ్డను వదిలి ఆకస్మికంగా మరణించింది. రాజమ్మకు తీవ్ర మానసికాఘాతం కలిగింది. ఆమె ఆరోగ్యం క్షీణించింది

సాహిత్య సేవ

పెద్దగా చదువుకోకుండానే సాహితీ రంగంలో ఇంత సమర్థ రచయిత్రిగా ఎలా ఎదిగిందో రాజమ్మ జీవితాన్ని చూస్తుంటే ఆశ్చర్యం కలుగుతుంది. సాహిత్యంలో ఆమె నాటకం, పాటలు న్నది వ్యాసాలను కూడా ఎంచుకుంది. నాటకరంగంలో మహిళా రచయితల సంఖ్య ఇప్పటికీ చేతికి అందడం లేదని గుర్తు చేసుకుంటే మరింత ఆశ్చర్యం వేస్తుంది. రాజమ్మ మాతృభాష తెలుగు. 1947లో స్వాతంత్ర్యం లభించింది. అయితే మైసూరు రాజుల ఆధీనంలోకి వచ్చింది. ఇక 'మైసూరు చలో' ఆందోళన మొదలైంది. రాజమ్మ కుటుంబమంతా ఇందులో పాల్గొన్నారు. శర్మ జైలులో ఉన్న సమయంలో జరిగిన సభలకు రాజమ్మ అధ్యక్షత వహించారు. ఆ పోరాటం ఫలితంగా మైసూరు ప్రభుత్వ ఆధీనంలోకి వచ్చింది. ‘మా అమ్మ జైలుకు వెళ్లలేదు, బ్రిటీష్ వారి చేత కొట్టించబడలేదు, భారతదేశ భాగ్యాన్ని కూతురిగా భావించాడు’ అంటూ రాజమ్మ కొడుకు శ్రీరంగ తన తల్లి గురించి చెప్పిన మాటలు స్వాతంత్య్రం కోసం ఆర్భాటం లేకుండా శ్రద్ధ చూపిన ఆమె వ్యక్తిత్వాన్ని తెలియజేస్తాయి.

నిజానికి 'భారతీయ' సాహిత్యం నాటక రచనతోనే మొదలైంది. 1919లో ఒక ఔత్సాహిక నాటక బృందం లలిత కళా సమ్మేళనాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. రవీంద్రనాథ్ ఠాకూర్‌ను ముఖ్య అతిథిగా ఆహ్వానించారు. కన్నడలో నాటక రచనలను ప్రోత్సహించేందుకు నాటక రచన పోటీ నిర్వహించారు. ఆ పోటీలో రాజమ్మ ‘సుఖమార్గం’ అనే త్రిపాత్రాభినయం రాసి పాల్గొంది. మరో రచయిత్రితో కలిసి ఆమెకు ప్రథమ బహుమతి లభించింది. ఆ డ్రామా ప్రైజ్ మనీలో మూడు వందలు ఇద్దరూ పంచుకున్నారు. రాజమ్మ రచించిన నాటకాలలో మూడు నాటకాలు 'భారతీ రూపకత్రయం'గా ప్రసిద్ధి చెందాయి. రాజమ్మ రాసిన నాటకాల్లో స్త్రీ పాత్రల చిత్రణను జాగ్రత్తగా పరిశీలించారు. ఆమె మొదటి నాటకం 'సుఖమార్గం' బాల, వితంతు వివాహాల గురించి. ఆమె తన నాటకాలలో స్త్రీ పాత్రలను స్త్రీలుగా అన్వయించింది. 'తపస్విని' మూడు ప్రసిద్ధ నాటకాలలో ఊర్మిళ పాత్రను విభిన్న కోణంలో చూపిస్తుంది

రాజమ్మ స్త్రీవిద్య అన్న వ్యాసంలో చెప్పిన మాటలు ఆమె నిజదార్శనిక ఆదర్శాన్ని తెలుపుతాయి. ఆమె స్త్రీ విద్య ఆత్మవిద్యగా పరిణమించాలని కోరింది. స్త్రీకి చదువు లోకనీతిని తెలుపు విధంగా ఉండాలని ఆమె తీర్మానించింది. లోకజ్ఞతను కలిగిన స్త్రీ పురుషునికి సమానమే కాదు, అతనిని మించగలదని ఆమె నమ్మింది. క్రమబద్ధమైన జీవనసరళిని తెలుసుకున్న స్త్రీలు తమ కుశల హస్తాలతో రచనలను కావిస్తే అద్భుతమైన సాహిత్యం వెలువడు తుందని ఆమె విశ్వసించింది. మైన జీవితం కల్మషరహితమైతే సాహిత్య శుభ్ర పాతావరణం నిష్కల్మషమైన మనస్సులను పరిమళిస్తుందని ఆమె తెలిపింది.ఆమె తన మనుమలకు, ఇరుగుపొరుగు పిల్లలకు చక్కని కథలను విప్పి చెప్పేది. రాజమ్మకు 1973వ సంవత్సరంలో పతీవియోగం కలిగింది. ఆమె ఆ దుఃఖాన్ని దాచుకుని ఆయన అసంపూర్తిగా వదలిన 'ఇందిరా ప్రియదర్శిని' రచనను పూర్తి కావించింది.

రాజమ్మకు బాల్యం నుండి కలిగిన సంగీతాభిలాష ఆమె దేశభక్తి గీతాలకు ఆకరమై, గాంధీవంటి ఉత్తమ పురుషులకు చేరువయ్యే భాగ్యాన్ని కలుగజేయడమే కాక, కడవరకూ తోడుగా నిలిచింది. ఆమె వృద్ధురాలైన తదుపరి సాహిత్య వ్యాసంగాన్ని నిలిపింది. కాని సంగీతాన్ని వదలక అనేక మంది శిష్యులకు వీణ పాఠాలను నేర్పింది. సంగీతాభ్యాసాన్ని కలుగజేసింది.రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ రచించిన `ధృధపృతజ్ఞ` నాటకం కన్నడలోకి అనువదించారు.తపస్విని, మహాసతి వాత్సల్య తరంగ లీల కవితా నాటకాలు. స్వర్గ, నిరాసన, ఉన్మత్త భామిని, దుందుభి లఘు నాటికలు రచించారు

భారతి తరచుగా వ్రాసే వ్యాసాలు స్ఫూర్తిదాయకంగా ఉన్నాయి. 'మరపురాని బాపు' గాంధీజీ పట్ల భక్తి, అభిమానంతో నిండిపోతే, వాసుదేవాచార్య 'జ్ఞాపకాలు', పి. టి. రచన 'అహల్యే', గేయ రచయిత జయదేవ అటువంటి వ్యాసాలలో సానుభూతితో కూడిన సమీక్ష ఉంది. 'స్త్రీ విద్యాభ్యాస', 'శ్రీరమణ పత్నీ ప్రేమ' వంటి వ్యాసాలలో భారతి ప్రగతిశీల దృక్పథాన్ని గుర్తించవచ్చు.

అవార్డులు గౌరవాలు

1943లో షిమోగేలో జరిగిన సాహితీ సమ్మేళనానికి రాజమ్మన మహిళా సదస్సుకు చైర్‌పర్సన్‌గా వ్యవహరించారు. అప్పుడు ఆమెప్రసంగం విద్వాంసంగా, ఆలోచింపజేసేదిగా ఉండి ఉన్నత వర్గాల ప్రశంసలు అందుకుంది. 1968లో రాజమ్మకు రాజ్య సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు వచ్చింది. నవంబర్ 19, 1972న, మాస్తి వెంకటేశ అయ్యంగార్ అధ్యక్షతన, కన్నడ దేశం మొత్తం ఆమెకు ఘనంగా సత్కరించింది న్నది 'భారతి' అభినందన గ్రంథాన్ని అంకితం చేసింది.

మరణం

రాజమ్మన్ సెప్టెంబర్ 24, 1984న మరణించారు.