నాగార్జున ఉల్లిగడ్డ

నాగార్జున ఉల్లిగడ్డ అనగా లిలియేసి (Liliaceae) కుటుంబానికి చెందిన మొక్క. దీని శాస్త్రీయ నామం అర్జీనియా నాగార్జునే (Urginea Nagarjune). ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లో ఉన్న తూర్పుకనుమల అడవుల్లో మాత్రమే కనిపించే ఈ మొక్కను తొలిసారిగా 1982 లో కొప్పుల హేమాద్రి, స్వహారి శశిభూషణరావు అను వృక్షశాస్త్రవేత్తలు కనుగొన్నారు ^[1] . ఈ మొక్కను ఎర్ర ఉల్లిపాయ లేదా ఎర్ర ఉల్లిగడ్డ ( Red Onion) అని కూడా పిలుస్తారు. దీని సమీప రకమైన అర్జీనియా ఇండికా (Urginea Indica / అడవి ఉల్లి) ఆయుర్వేద వైద్యంలో ఉపయోగపడుతుంది, మరో సమీప రకమైన అర్జీనియా మారిటిమా (Urginea Maritima) ఎలుక సంహారిణిగా ఉపయోగపడుతుంది. అయితే నాగార్జున ఉల్లిగడ్డ యొక్క ఔషధ గుణ వివరాలు ఇంకా తెలియవలసివున్నది.

ఆకారం

ఈ మొక్క ఆకులు సమాంతర ఈనులతో పొడవుగా మొలకెత్తుతున్న ఖర్జూరపు ఆకులను పోలి ఉంటాయి, పువ్వులు గుత్తులుగా ఉండి తెలుపు రంగులో ఉంటాయి. సబ్ గ్లోబోస్ (Sub-globose) ఆకారంలో ఉండే దుంప ఎర్రగా ఉంటుంది.

ప్రస్తుత స్థితి

నాగార్జున ఉల్లిగడ్డ బైయోపైరసీ వల్ల అడవుల్లో అంతరించిపోతోంది. ఇటీవల ఈ జాతి రక్షణ ప్రదేశాల్లో కూడా ఉండుటలేదు^[2]. కొంత మంది మాత్రం ఎర్ర ఉల్లిపాయను చాలా విలువైన మొక్కగా మరియూ రైస్ పుల్లర్ గా భావిస్తారు.

మూలాలు

↑ National Conference on Forest Biodiversity Resources: Exploitation Conservation & Management, 21-22 March 2006, CBFS, Madurai Kamaraj University : Madurai - 625 021
↑ Gap Analysis for Protected Areas of Andhra Pradesh, India for conserving biodiversity - C. Sudhakar Reddy

లంకెలు

http://www.tribalmedicine-hemadriz.com/index.html^{[permanent dead link]}

[1] National Conference on Forest Biodiversity Resources: Exploitation Conservation & Management, 21-22 March 2006, CBFS, Madurai Kamaraj University : Madurai - 625 021

[2] Gap Analysis for Protected Areas of Andhra Pradesh, India for conserving biodiversity - C. Sudhakar Reddy

[1]

[2]