నాయకపోడులు
నాయకపోడులు : కొలాములు నివసించే ఆదిలాబాద్ జిల్లాలోని కొండలోయలు, అటవీ ప్రాంతంలోనే మరొక తెగ నివాసముంటోంది. వీరే నాయకపోడ్లు. అయితే కొలాములు నివసించే ప్రాంతంలోనే అక్కడక్కడా చిన్న సమూహాలుగా నాయకపోడ్లు నివసిస్తున్నప్పటికీ శరణార్థుల్లాగే బతుకు తుంటారు వాళ్ళు. 1940 వరకూ కూడా పోడు వ్యవసాయ పద్ధతిలో పంటసాగు చేసుకునే నాయకపోడ్లు గుంతలు తవ్వే కర్ర, పారలనే సాగుకు వినియోగిస్తారు.కొలాముల మాదిరిగానే ప్రభుత్వ ఫారెస్ట్ విధానానికి నాయకపోడ్లు బలి అయ్యారు. ఈ రోజు కొండ ప్రాంతాల్ల కొద్దిమంది మాత్రమే నాయకపోడ్లు నివసిస్తున్నారు. తక్కిన వారంతా సమీప మైదాన ప్రాంతాలలోని గ్రామాల్లో బతుకుతున్నారు. అక్కడ వాళ్ళంతా రోజువారీ రైతు కూలీలుగానో లేదా కౌలు (గుత్త) రైతులుగానో బతుకు లీడుస్తున్నారు. చాలా తక్కువ మందికి మాత్రమే చిన్నపాటి స్వంత భూములున్నాయి. చెట్టుకొకరు పుట్టకొకరుగా విసిరి వేయబడ్డ నాయకపోడ్లు కరీంనగర్, వరంగ్ల్, ఖమ్మం, జిల్లాలలో కూడా చెదురుమదురుగా కనిపిస్తారు. నాయకపోడ్లకు కూడా తమదైన ప్రత్యేక భాష ఉండేది. దానికీ కొలామీ భాషకూ కొంత సారూప్యత కూడా ఉండేది.
అయితే ఎక్కడో ఆదిలాబాద్ జిల్లాలోని పశ్చిమభాగంలో ఉండే కొంతమంది నాయకపోడ్లకు పొరుగు రాష్ట్రమైన మహారాష్ట్రలోని సరిహద్దు తాలూకాలలో నివసిస్తున్న మరికొంత మంది నాయకపోడ్లకూ తమ పూర్వభాష రావొచ్చు.దాదాపు నాయకపోడ్లందరూ తెలుగులోనే మాట్లాడుతున్నారిప్పుడు. ఆ విధంగా సమీప హిందూసమాజంలో నాయకపోడ్లు కలిసిపోయారు. ఇప్పుడు వాళ్ళంతా కింది కులంగానే (lower caste) పరిగణింపబడుతున్నప్పటికీ, నాయకపోడ్లు కొన్ని సంకరకులాల కన్నాఎక్కువ అన్న గుర్తింపు కూడా ఉంది.
నాయకపోడ్లకు గోండులతో ఎలాంటి వ్యవస్థాగత సంబంధమూ లేదు. ( అదే కొలాముల కయితే ఉంది.)
'బొద్దు పాఠ్యం'==మూలాలు==
- ఆంగ్ల మూలం : Tribes of India : The Struggle for Survival, Cristoph Von Furer-Haimendorf, అనువాదం : అనంత్.
- మనుగడ కోసం పోరాటం,
- ఆంధ్రప్రదేశ్ ఆదివాసులు
అధివాసి నయకపొడ్స్ థిర్యనిలో కూడా నివసిదస్థినారు