పెనగలూరు
పెనగలూరు, ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని అన్నమయ్య జిల్లా, పెనగలూరు మండలం లోని గ్రామం. ఇది ఈ మండలానికి కేంద్రం ఇది మండల కేంద్రమైన పెనగలూరు నుండి 0 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన రాజంపేట నుండి 17 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1148 ఇళ్లతో, 4615 జనాభాతో 812 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 2307, ఆడవారి సంఖ్య 2308. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 990 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 200. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 593609[1].పిన్ కోడ్: 516127.
2022 లో చేసిన జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం వైఎస్‌ఆర్ జిల్లాలో, ఇదే మండలంలో ఉండేది.[2]
విద్యా సౌకర్యాలు మార్చు
గ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఐదు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. ఒక ప్రభుత్వ జూనియర్ కళాశాల ఉంది. సమీప ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు, సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం రాజంపేట లోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల, సమీప వైద్య కళాశాల, కడప లోనూ ఉన్నాయి.ఈ గ్రామ ఉన్నత పాఠశాల ఆవరణలో 2013 అక్టోబరు 10న ఉపాధ్యాయులు సరస్వతీ దేవి విగ్రహం ఏర్పాటు చేశారు. ఇదే గ్రామానికి చెందిన కోల మురళి రు.32,000 విరాళంతో ఈ విగ్రహం ఏర్పాటు చేశారు.
వైద్య సౌకర్యం మార్చు
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం మార్చు
పెనగలూరులో ఉన్న ఒకప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఇద్దరు డాక్టర్లు, ఆరుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం మార్చు
గ్రామంలో7 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఎమ్బీబీయెస్ డాక్టర్లు ఇద్దరు, ఎమ్బీబీయెస్ కాకుండా ఇతర డిగ్రీలు చదివిన డాక్టర్లు ముగ్గురు, డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు. ఐదు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.
తాగు నీరు మార్చు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం మార్చు
గ్రామంలో మురుగునీటి పారుదల వ్యవస్థ లేదు. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు మార్చు
పెనగలూరులో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉన్నాయి. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు మార్చు
గ్రామంలో వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు మార్చు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం, సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు మార్చు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం మార్చు
పెనగలూరులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 60 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 188 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 8 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 161 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 80 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 114 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 197 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 337 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 54 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు మార్చు
పెనగలూరులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 54 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి మార్చు
పెనగలూరులో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు మార్చు
గ్రామంలోని దేవాలయాలు మార్చు
- శ్రీ వేణుగోపాలస్వామివారి ఆలయం:- ఈ ఆలయానికి ఎంతో ఘన చరిత్ర ఉంది. సా.శ. 17వ శతాబ్దంలో, మట్లి వెంకటభూపతిరాజు, ఆలయాన్ని నిర్మించినట్లు చరిత్ర చెబుచున్నది. రోజుకు వెయ్యి మంది చొప్పున, వందరోజులలో ఆలయనిర్మాణ పనులు పూరిచేసినట్లు చారిత్రిక కథనం ప్రచారంలో ఉంది. ఆలయ నిర్మాణం అనంతరం గ్రామానికి, "పెనఘల్లూరు"గా నామకరణం చేసినారని, కాలక్రమేణా "పెనగకల్లూరు" గానూ, నేటికి "పెనగలూరు" గానూ పిలుచుచున్నారు. ఈ ఆలయంలో స్వామివారి బ్రహ్మోత్సవాలు 2014, జూన్-7 నుండి, 11 రోజులపాటు నిర్వహించెదరు. ఇక్కడి వేణుగోపాలస్వామివారి ఆలయంలో మాత్రమే, బ్రహ్మోత్సవాలు, 11 రోజులపాటు నిర్వహించారు. ఈ బ్రహ్మోత్సవాలలో 7వ తేదీన అంకురార్పణ, 8న ధ్వజారోహణం, 9న శేషవాహనం, 10న సింహవాహనం, 11న హనుమంతసేవ, 12న గరుడసేవ, 13న కళ్యాణోత్సవం, 14న రథోత్సవం, 15న అలకలతోపు, 16న వసంతోత్సవం మొదలగు కార్యక్రమాలు నిర్వహించారు.
- శ్రీ యెల్లమ్మ అమ్మవారి దేవాలయం:- ఈ ఆలయంలో అమ్మవారి జాతర 2014, జూన్-1 ఆదివారం నాడు వైభవంగా నిర్వహించారు. సంప్రదాయం ప్రకారం గ్రామదేవతలైన ఎల్లమ్మ, గంగలమ్మ, అంకాలమ్మ రాతి విగ్రహాలకు పూజలు చేసారు. ఎల్లమ్మ ఆలయం ఎదుట మహిళలు పొంగళ్ళు వండి నైవేద్యాలు సపర్పించారు. ఏటా వేణుగోపాలస్వామి బ్రహ్మోత్సవాలకు ముందురోజు ఎల్లమ్మకు పూజలు చేయడం ఆనవాయితీ. జాతర సందర్భంగా ఎల్లమ్మ ప్రతిమను ముగ్గురూపంలో అలంకరించడం, భక్తులను విశేషంగా ఆకట్టుకున్నది. కార్యక్రమంలో మండలం నలుమూలలనుండి భక్తులు తరలివచ్చి, మొక్కులుతీర్చుకున్నారు.
- శ్రీ వినాయకస్వామి ఆలయం:- గ్రామంలోని శ్రీ వేణుగోపాలస్వామివారి ఆలయంలో, గ్రామానికి చెందిన శ్రీ తురక వెంకటసుబ్బయ్య, తన తండ్రి కృష్ణయ్య ఙాపకార్ధం, రు. 2 లక్షల వ్యయంతో, ఈ ఆలయాన్ని నిర్మించారు. ఈ ఆలయంలో విగ్రహ ప్రతిష్ఠ, 2014, జూన్-4, బుధవారం నిర్వహించారు.
- శ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామివారి ఆలయం:- పెనగలూరు గ్రామంలోని ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం ప్రక్కనేగల శ్రీ వేణుగోపాలస్వామివారి పార్వేట స్థలంలో, ఈ ఆలయాన్ని, రు. 20 లక్షల వ్యయంతో ఏర్పాటుచేసారు. విగ్రహాలను నాగిరెడ్డిపల్లె గ్రామానికి చెందిన శ్రీ సురేంద్ర, సువర్ణ దంపతులు, 2014, జూన్-21 శనివారం నాడు, తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం నుండి ఊరేగింపుగా తెచ్చారు.
మూలాలు మార్చు
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ "ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజపత్రము" (PDF). ahd.aptonline.in. Archived from the original (PDF) on 2022-09-06. Retrieved 2022-09-06.