విజయనగరం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
Bhaskaranaidu (చర్చ | రచనలు) |
దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు |
||
పంక్తి 31:
}}
'''విజయనగరం''' ([[File:Vizianagaram - Te.ogg]]) పట్టణం [[భారత దేశము]] లోని [[ఆంధ్ర ప్రదేశ్]] రాష్ట్రంలో [[ఈశాన్యం|ఈశాన్యాన]] ఉన్నది. ఇది [[విజయనగరం జిల్లా]]కు ముఖ్యపట్టణం. రాష్ట్రం లోని జిల్లాలన్నిటికంటే, విజయనగరం జిల్లా అత్యంత కొత్తది. [[1979]] [[జూన్ 1]] న ఈ జిల్లా ఏర్పడింది. దీనితో రాష్ట్రంలోని మొత్తం జిల్లాల సంఖ్య 23 కు చేరింది. విజయనగరం [[బంగాళా ఖాతము]] నుండి 18 కి.మీ.ల దూరములో, [[విశాఖపట్నం]] నకు 40 కి.మీ.లు ఈశాన్యమున ఉన్నది.
[[File:View of Vizianagaram town Andhra Pradesh.jpg|thumb|240px|విజయనగరం పట్టణం]]
పంక్తి 45:
విజయనగరం పట్టణం మధ్యలో 'పెద్ద చెరువు' చాలా విశాలమైనది. 18వ శతాబ్దంలో కోట నిర్మాణానికి కావల్సిన మట్టి కోసం దీన్ని తవ్వించారు. ఈ చెరువులోని నీటితో ఆయకట్టు రైతులు ఏటా మూడు పంటలు పండిస్తుంటారు. ఈ చెరువు పశ్చిమ భాగంలోనే '''పైడిమాంబ''' విగ్రహం సాక్షాత్కారమైనది. ఈ చెరువులోనే ''అమ్మవారి'' [[తెప్పోత్సవం]] నిర్వహిస్తారు.
=== గంట
=== రాజావారి కోట ===
కోట ఎదురుగా ఉన్న ఖాళీ ప్రదేశాన్ని ''బొంకుల దిబ్బ'' అంటారు. నాడు ఈ ప్రదేశాన్ని మహారాజులు సైనిక విన్యాసాలకు కవాతులకు వినియోగించేవారు. ''బంకు'' అనేది మహారాష్ట్ర పదం దీనికి ''తలవాకిట పహరా'' అని అర్ధం. కాలక్రమేణా ఈ '''బంకులదిబ్బే''' బొంకులదిబ్బగా రూపాంతరం చెందింది. ఈ ప్రదేశానికి ఈ పేరు రావడానికి మరో కథనం కూడా ప్రచారంలో ఉన్నది. ఒక ఫ్రెంచి ఇంజినీరు భూగర్భ జలాల్ని బయటకు తెప్పిస్తానని గొట్టాలను తెప్పించి వాటిని ఇక్కడే భూమిలోకి దించాడట. తన ప్రయత్నం విఫలం కావడంతో చెప్పాపెట్టకుండా రాత్రికి రాత్రే పారిపోయాడట. ఆ
▲కోట ఎదురుగా ఉన్న ఖాళీ ప్రదేశాన్ని 'బొంకుల దిబ్బ' అంటారు. నాడు ఈ ప్రదేశాన్ని మహారాజులు సైనిక విన్యాసాలకు కవాతులకు వినియోగించేవారు. 'బంకు' అనేది మహారాష్ట్ర పదం దీనికి 'తలవాకిట పహరా' అని అర్ధం. కాలక్రమేణా ఈ '''బంకులదిబ్బే''' బొంకులదిబ్బగా రూపాంతరం చెందింది. ఈ ప్రదేశానికి ఈ పేరు రావడానికి మరో కథనం కూడా ప్రచారంలో ఉన్నది. ఒక ఫ్రెంచి ఇంజినీరు భూగర్భ జలాల్ని బయటకు తెప్పిస్తానని గొట్టాలను తెప్పించి వాటిని ఇక్కడే భూమిలోకి దించాడట. తన ప్రయత్నం విఫలం కావడంతో చెప్పాపెట్టకుండా రాత్రికి రాత్రే పారిపోయాడట. ఆ ''ఇంజినీరు'' పలికిన బొంకు లేదా అబద్ధం ఆ ప్రదేశానికి స్థిరపడిందంటారు. మహాకవి [[గురజాడ అప్పారావు]] తన [[కన్యాశుల్కం]] నాటకాన్ని బొంకుల దిబ్బ సీనుతోనే ఆరంభించారు. ప్రస్తుతం ఈ ప్రదేశం కూరగాయల మార్కెట్ గా ఉపయోగపడుతుంది.
[[File:Replica of a rail engine at Vizianagaram railway station.jpg|thumb|240px|విజయనగరం రైల్వే స్టేషను వద్ద ఒక రైలు ఇంజను నమూన]]
===చరిత్ర===
Line 66 ⟶ 65:
== జనాభా వివరాలు ==
2011 జనాభా ప్రకారం, ఈ నగర జనాభా 227,533. ఇందులొ 111,596 మగవారు మరియు 115,937 ఆడవారు ఉన్నారు.<ref name=population /> 20,487 మంది 0–6 వయసు లోపు వారు ఉన్నారు. ఇందులొ 5,686 అబ్బాయిలు మరియు 5,315 అమ్మయిలు. ఈ నగరంలొ 81.85% అక్షరాస్యతతొ 169,461 మంది అక్షరాస్యులు ఉన్నారు.<ref name=population />
== పౌర పరిపాలనన ==
విజయనగరం [[పురపాలక సంఘము]] 1888 లో స్థాపించారు.<ref name=municipality /> 9 December 2015న నగరపాలక సంస్థగా అభివ్రుద్ది చేసాను.<ref>{{cite news|title=Masula, Srikakulam, Vizianagaram upgraded into corporations|url=http://www.thehindu.com/news/cities/Vijayawada/masula-srikakulam-vizianagaram-upgraded-into-corporations/article7967915.ece|accessdate=10 December 2015|work=The Hindu|date=10 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160409032222/http://www.thehindu.com/news/cities/vijayawada/masula-srikakulam-vizianagaram-upgraded-into-corporations/article7967915.ece|archivedate=9 April 2016|location=Vijayawada}}</ref> నగర అధికార పరిధి {{convert|29.27|km2|mi2|abbr=on}}.<ref>{{cite web|title=Basic Information of Municipality|url=http://cdma.ap.gov.in/VIZIANAGARAM/Basic_information_Municipality.html|website=Commissioner & Director of Municipal Administration|publisher=Municipal Administration & Urban Development Department, Govt. of Andhra Pradesh|accessdate=3 September 2014}}</ref>
== రాజకీయం ==
=== విజయనగరం లోకసభ నియోజకవర్గం ===▼
▲===విజయనగరం లోకసభ నియోజకవర్గం===
* పూర్తి వ్యాసం [[విజయనగరం లోకసభ నియోజకవర్గం]]లో చూడండి.
* విజయనగరం భారత పార్లమెంట్ లో ఒక నియోజకవర్గం. 2007-8 పునర్వ్యవస్థీకరణ తర్వాత ఇది తయారైంది.
=== విజయనగరం శాసనసభా నియోజకవర్గం ===
* పూర్తి వ్యాసం [[విజయనగరం శాసనసభా నియోజకవర్గం]] లో చూడండి.
* '''విజయనగరం''' ఆంధ్ర ప్రదేశ్ శాసనసభలో ఒక నియోజకవర్గం. 2007-08 పునర్వ్యవస్థీకరణ తరువాత విజయనగరం మండలాన్ని మాత్రం ఇందులో ఉంచారు.
==ప్రముఖులు==
* [[ఇందుకూరి రామకృష్ణంరాజు]]
* [[భమిడిపాటి రామగోపాలం]]: ప్రముఖ రచయిత, సాహిత్య అకాడమీ పురస్కార గ్రహీత. ఆయన బి.ఎ. వరకు విద్యాభ్యాసాన్ని విజయనగరంలో పూర్తిచేసుకున్నారు.<ref name="అత్తలూరి నరసింహారావు పదినిమిషాల్లో భరాగో">{{cite book|last1=అత్తలూరి|first1=నరసింహారావు|title=ఇట్లు మీ విధేయుడు (పదినిమిషాల్లో భరాగో పరిచయము వ్యాసం)|date=మార్చి 1990|publisher=విశాఖ సాహితి|location=విశాఖపట్టణం|url=http://www.dli.gov.in/cgi-bin/metainfo.cgi?&title1=Etlu%20Mee%20Vidheyudu%20Bhamidipati%20Rama%20Gopalam%20Samagra%20Katha%20Sankalanam&author1=B.Rama%20Gopalam&subject1=-&year=1990%20&language1=telugu&pages=666&barcode=2020120034473&author2=&identifier1=&publisher1=VISHAKA%20SAHITHI&contributor1=CCL&vendor1=NONE&scanningcentre1=ccl,%20hyderabad&slocation1=NONE&sourcelib1=ROP%20HYDERABAD&scannerno1=&digitalrepublisher1=PAR%20INFORAMTICS,%20HYDERABAD&digitalpublicationdate1=0000-00-00&numberedpages1=&unnumberedpages1=&rights1=OUT_OF_COPYRIGHT©rightowner1=©rightexpirydate1=&format1=%20&url=/data/upload/0034/478|accessdate=10 March 2015}}</ref>
| |||