కందుకూరి వీరేశలింగం పంతులు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

==జీవిత విశేషాలు==

ఉపాధ్యాయుడిగా పిల్లలకు పాఠాలతో పాటు, సంఘ సంస్కరణ భావాలను బోధించాడు. సమాజంలోని దురాచారాలపై తన భావాలను వ్యాప్తి చెయ్యడానికి [[1874]] [[అక్టోబరు]]లోఅక్టోబరులో [[వివేకవర్ధని]] అనే పత్రికను ప్రారంభించాడు. “సంఘం లోని అవకతవకలను ఎత్తి చూపడం, దురాచారాల నిర్మూలన, ప్రభుత్వ వ్యవస్థలో ప్రబలంగా ఉన్న అవినీతిని ఎత్తిచూపి, అవినీతిపరులను సంఘం ముందు పెట్టడం” వివేకవర్ధని లక్ష్యాలని ఆయన మొదటి సంచికలో తెలియజేసాడు. చెప్పడమే కాదు, అలాగే నడిపాడు కూడా. వివేకవర్ధని అవినీతిపరుల పాలిట సింహస్వప్నమయింది.

కందుకూరికి సమకాలిక ప్రముఖుడైన [[కొక్కొండ వెంకటరత్నం పంతులు]]తో స్పర్ధ ఉండేది. కందుకూరి [[వివేకవర్ధని]] స్థాపించిన తరువాత కొక్కొండ ''[[హాస్య వర్ధని]]'' అనే పత్రికను ప్రారంభించాడు. ఆ పత్రికకు పోటీగా కందుకూరి ''[[హాస్య సంజీవిని]]'' అనే హాస్య పత్రికను ప్రారంభించాడు. [[తెలుగు]]లోతెలుగులో మొదటిమొట్టమొదటి ప్రహసనంప్రహసనాన్ని కందుకూరి ఈ పత్రికలోనే ప్రచురించాడు. ఎన్నో ప్రహసనాలు, వ్యంగ్య రూపకాలు ఈ పత్రికలో ప్రచురించాడు.

[[వివేకవర్ధని]] పత్రిక ద్వారా [[లంచం|అవినీతి]పరులపైఅవినీతిపరులపై [[యుద్ధం]] సాగించి వారిని హడలెత్తించాడు. సంఘంలోని ఇతర దురాచారాలపై ప్రజలను చైతన్యవంతులను చెయ్యడానికి పత్రికను ఆయుధంగా వాడుకున్నాడు. [[సంఘసంస్కరణ]] కై ప్రవచనాలు మాత్రం చెప్పి ఊరుకోలేదు, స్వయంగా అందుకై నడుం కట్టి కార్యరంగంలోకి దూకాడు. ఆ రోజుల్లో స్త్రీలకు విద్య అవసరం లేదని భావించేవారు. వీరేశలింగం స్త్రీవిద్యకై ఉద్యమించి, ప్రచారం చెయ్యడమే కాక, బాలికల కొరకు పాఠశాలను ప్రారంభించాడు. తానే స్వయంగా చదువు చెప్పేవాడు. మగపిల్లలతో ఆడపిల్లలు కలిసి చదువుకునే సహ విద్యా విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టాడు కూడా. అంటరాని కులాలకు చెందిన పిల్లలను కూడా చేర్చుకుని మిగతా పిల్లలతో కలిపి కూర్చోబెట్టేవాడు. వారికి ఉచితంగా చదువు చెప్పడంతో బాటు, [[పుస్తకాలు]], పలకా బలపాలు కొనిచ్చేవాడు.

ఆయన చేసిన ఇతర సంస్కరణ కార్యక్రమాలొక ఎత్తు, [[వితంతు పునర్వివాహం|వితంతు]] పునర్వివాహాలొక ఎత్తు. అప్పటి సమాజంలో బాల్యంలోనే ఆడపిల్లలకు పెళ్ళిళ్ళు చేసేవారు. కాపురాలకు పోకముందే భర్తలు చనిపోయి, వితంతువులై, అనేక కష్టనష్టాలు ఎదుర్కొనే వారు. దీనిని రూపుమాపేందుకు వితంతు పునర్వివాహాలు జరిపించాలని ప్రచారం చేసాడు. 1881 డిసెంబరు 11న తమ ఇంట్లో మొట్టమొదటి [[వితంతు వివాహం]] చేశాడు. తొమ్మిదేళ్ళ బాల వితంతువు [[గౌరమ్మ]] తిరువూరు తాలూకా [[రేపూడి]]కి చెందిన పిల్ల. వరుడు [[గోగులపాటి శ్రీరాములు]] . ఈ [[పెళ్ళి]] పెద్ద ఆందోళనకు దారి తీసింది. పెళ్ళికి వెళ్ళినవాళ్ళందరినీ సమాజం నుండి వెలి వేశారు. సమాజం నుండి ఎంతో ప్రతిఘటన ఎదురైనా పట్టుబట్టి సుమారు 40 వితంతు వివాహాలు జరిపించాడు. పైడా రామకృష్ణయ్య, ఆత్మూరి లక్ష్మీ నరసింహం, బసవరాజు గవర్రాజు వంటి మిత్రులు, మరియు ఆయన విద్యార్థులు వీరేశలింగానికి అండగా నిలిచారు. ఆయన భార్య [[కందుకూరి రాజ్యలక్ష్మమ్మ]] (పెళ్ళయ్యాకఅత్తగారు బాపమ్మకు అత్తగారు రాజ్యలక్ష్మి అని తన తల్లి పేరు పెట్టుకున్నారు) భర్తకు బాసటగా ఉంది. వంటవాళ్ళు, నీళ్ళవాళ్ళు వారి ఇంటికి రావడానికి నిరాకరించినపుడు రాజ్యలక్ష్మమ్మ స్వయంగా గోదావరికి వెళ్ళి నీళ్ళు తెచ్చి, పెళ్ళివారికి వంట చేసిపెట్టింది. స్త్రీల కొరకు '''[[సతీహిత బోధిని]] ''' అనే పత్రికను కూడా నడిపాడు.

చిన్ననాటి నుండి అతనికి అలవడిన స్వాభావిక లక్షణములే కార్యదీక్ష, సాహసము, విజ్ఞాన తృష్ణలు. రామమోహనరాయ్, [[దేవేంద్రనాథ్ ఠాగూర్]], కేశవ చంద్రసేన్, [[ఈశ్వరచంద్ర విద్యాసాగర్‌]] ల బోధనలు, రచనలు ఇతని ఆధ్యాత్మిక చింతనలో విప్లవాత్మకమైన మార్పును తెచ్చాడు. [[1887]] సంవత్సరంలో సంఘ సంస్కరణ సమాజము స్థాపించి, మతమనే ముసుగులో అధోగతిలో ఉన్న హైందవ సమాజములోని దురాచారములపై విప్లవం ప్రారంభించాడు. ఆయన మూఢ విశ్వాసములువిశ్వాసాలు, సనాతనాచారములపైసనాతనాచారాలపై ఆయన జరిపిన పోరాటము చిరస్మరణీయమైనది.

[[చిలకమర్తి లక్ష్మీనరసింహం]] వీరేశలింగం గురించి ఇలా అన్నాడు: ఇది వీరేశలింగం సమాధిసమాధిపై పైఈ నాటికీఈనాటికీ కనిపిస్తుంది.

==వనరులుమూలాలు==