వికీపీడియా

హంగరి: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చరిత్రలో దిద్దుబాట్లను ఎంపిక చేసుకుంటూ తేడాలు చూడండి
← మునుపటి తేడాతరువాతి తేడా →
Content deleted Content added
విజువల్వికీటెక్స్ట్
చి clean up, replaced: మరియు → , (260), typos fixed: యూరప్ → ఐరోపా, నంను → నాన్ని , లు నుండి → ల నుండి (3), ె → ే (4), ఎర్ప → ఏర్ప, ఖచ
ట్యాగులు: AutoWikiBrowser విశేషణాలున్న పాఠ్యం
4 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.1
పంక్తి 7:
| image_map = EU location HUN.png
| map_caption = {{map caption |region=[[ఐరోపా]] |subregion= [[ఐరోపా సమాఖ్య]] |legend=European location legend en.png}}
| national_motto = ఏదీ లేదు<br /><small>చారిత్రాత్మకంగా ''కం డియో ప్రో పాట్రియా ఎట్ లిబెర్టేట్''&nbsp;([[లాటిన్]], ''దేవుని చేయూతతో మాతృభూమి, స్వాతంత్ర్యానికై'') లేక ''రెగ్నం మారియే పాట్రనే హంగేరియే'' (లాటిన్, ''హంగేరి రక్షకురాలైన మేరి రాజ్యము'')<ref>[http://esuna.co.uk/~hagfish/blog/index.php?/archives/post-90.html ఐరోపా రాజ్యాల నినాదాలు]{{Dead link|date=మే 2020 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><br /></small>
| national_anthem = ''హిమ్నుస్ఝ్'' <small style="white-space:nowrap;"><span style="font-size:111%;">''("ఇస్టెన్, ఆల్డ్ మెగ్ ఎ మాగ్యార్ట్")''</span><br />"ప్రార్థన" లేక "గీతము" ("భగవాన్, హంగేరియన్లను ఆశీర్వదించు")</small>
| official_languages = [[హంగేరియన్ భాష|హంగేరియన్]] (''మాగ్యార్'')
పంక్తి 88:
1989 అక్టోబరు 23 న హంగేరీ మళ్లీ ప్రజాస్వామ్య పార్లమెంటరీ రిపబ్లిక్గా మారింది.<ref>{{Cite journal | title = 1989. évi XXXI. törvény az Alkotmány módosításáról | trans-title = Act XXXI of 1989 on the Amendment of the Constitution | journal = Magyar Közlöny | publisher = Pallas Lap- és Könyvkiadó Vállalat | location = Budapest | volume = 44 | issue = 74 | page = 1219 | language = Hungarian | date = 23 October 1989}}</ref>
 
21 వ శతాబ్దంలో హంగేరీ మధ్యతరగతి శక్తి <ref name="Solomon" /><ref name="Higott-Cooper" />, నామమాత్ర జి.డి.పి.తో 57 వ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థను కలిగి ఉంది. అదే విధంగా ఐ.ఎం.ఎఫ్. జాబితాలో 191 దేశాలలో పి.పి.పి. జాబితాలో 58 వ స్థానంలో ఉంది. అనేక పారిశ్రామిక, సాంకేతిక రంగాలలో గణనీయమైన పాత్ర వహించింది.<ref>{{cite web |url=https://www.thomaswhite.com/world-markets/hungary-emerging-economic-power-in-central-and-eastern-europe/ |title=Hungary: Emerging Economic Power In Central And Eastern Europe |publisher=Thomas White International |date= |accessdate=18 June 2017 |website= |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010075636/https://www.thomaswhite.com/world-markets/hungary-emerging-economic-power-in-central-and-eastern-europe/ |archive-date=10 అక్టోబర్ 2017 |url-status=dead }}</ref> ప్రపంచంలో 35 వ అతిపెద్ద ఎగుమతిదారుగా, 34 వ అతిపెద్ద వస్తువుల దిగుమతిదారుగా ఉంది. హంగేరీ అనేది చాలా అధిక జీవన ప్రమాణాలతో ఒ.ఇ.సి.డి. అధిక ఆదాయం కలిగిన ఆర్థిక వ్యవస్థగా గుర్తించింది.<ref name="wb">[http://data.worldbank.org/about/country-and-lending-groups#High_income Country and Lending Groups.] [[World Bank]]. Accessed on July 1, 2016.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.oecd.org/document/58/0,3746,en_2649_201185_1889402_1_1_1_1,00.html |title=List of OECD Member countries – Ratification of the Convention on the OECD |publisher=Oecd.org |date= |accessdate=2011-11-04}}</ref> ఇది ఒక సాంఘిక భద్రత, సార్వత్రిక ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థను, ట్యూషన్-లేని విశ్వవిద్యాలయ విద్యను నిర్వహిస్తుంది. హంగరీ ఇంటర్నేషనల్ ర్యాంకింగ్స్లో ఉన్నత స్థానంలో ఉంది: గుడ్ కంట్రీ ఇండెక్స్లో 24 వ స్థానం, అసమానత-తక్కువగా మానవ అభివృద్ధిలో 28 వ సోషల్ ప్రోగ్రెస్ ఇండెక్స్లో 32 వ, గ్లోబల్ ఇన్నోవేషన్ ఇండెక్స్లో 33 వ స్థానం, 15 వ సురక్షితమైన ప్రపంచదేశంగా ఉంది.<ref name="auto">{{cite web|author=OECD|date=June 27, 2013|title=OECD Health Data: Social protection|work=OECD Health Statistics (database)|location=Paris|publisher=[[Organisation for Economic Co-operation and Development|OECD]]|doi=10.1787/data-00544-en|url= http://www.oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/data/oecd-health-statistics/oecd-health-data-social-protection_data-00544-en|accessdate=2013-07-14}}</ref><ref name="auto1">{{cite web | url=http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/facts_and_figures/compulsory_education_EN.pdf | title=Compulsory Education in Europe 2013/2014 | publisher=European commission | accessdate=19 May 2014 | author=Eurydice | archive-url=https://web.archive.org/web/20151223114017/http://eacea.ec.europa.eu/Education/eurydice/documents/facts_and_figures/compulsory_education_EN.pdf | archive-date=23 December 2015 | url-status=dead }}</ref>
 
హంగేరీ 2004 లో యూరోపియన్ యూనియన్లో చేరింది, 2007 నుండి స్కెంజెన్ ప్రాంతంలో భాగంగా ఉంది.<ref>{{cite web |url=http://www.mkik.hu/en/magyar-kereskedelmi-es-iparkamara/benefits-of-eu-membership-2630 |title=Benefits of EU Membership|date=6 June 2017 |publisher=Hungarian Chamber of Commerce and Industry|accessdate=6 June 2017}}</ref> హంగేరీ ఐక్యరాజ్యసమితి నాటో, వరల్డ్ ట్రేడ్ ఆర్గనైజేషన్, ప్రపంచ బ్యాంకు,ఎ.ఐ.ఐ.బి. కౌన్సిల్ ఆఫ్ ఐరోపా, ది విజిగ్రేడ్ గ్రూప్, ఇంకా అనేక ఇతర సంస్థలలో సభ్యదేశంగా ఉంది.<ref>{{cite web|url=http://www.mfa.gov.hu/kum2005/Templates/alapsablon.aspx?NRMODE=Published&NRORIGINALURL=%2Fkum%2Fen%2Fbal%2Fforeign_policy%2Fun_sc%2Finternational_organisations.htm&NRNODEGUID=%7B45550E06-66FE-4183-A899-EDF5BD040EB5%7D&NRCACHEHINT=NoModifyGuest&printable=true |title=International organizations in Hungary |publisher=Ministry of Foreign Affairs |accessdate=20 November 2016 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160313115736/http://www.mfa.gov.hu/kum2005/Templates/alapsablon.aspx?NRMODE=Published&NRORIGINALURL=%2Fkum%2Fen%2Fbal%2Fforeign_policy%2Fun_sc%2Finternational_organisations.htm&NRNODEGUID=%7B45550E06-66FE-4183-A899-EDF5BD040EB5%7D&NRCACHEHINT=NoModifyGuest&printable=true |archivedate=13 March 2016 |df= }}</ref> సుసంపన్నమైన సాంస్కృతిక చరిత్రకు ప్రసిద్ధి చెందిన హంగేరీ కళలు, సంగీతం, సాహిత్యం, క్రీడలు, విజ్ఞానశాస్త్రం, సాంకేతికతలకు గణనీయంగా దోహదపడ్డాయి.<ref>{{cite news| url=http://mta.hu/english/hungarys-nobel-prize-winners-106018| work=[[Hungarian Academy of Sciences]] | title=Hungary's Nobel Prize Winners, 13 Hungarian win Nobel Prize yet}}</ref><ref>{{cite news| url=http://www.medalspercapita.com/#golds-per-capita:all-time| work=medalspercapita.com | title=Population per Gold Medal. Hungary has the second highest gold medal per capita in the world. All together it has 175 gold medal until 2016.}}</ref><ref name='Britannic.'>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/276684/Hungarian-literature ''Hungarian literature – ”Popular poetry is the only real poetry was the opinion of Sándor Petőfi, one of the greatest Hungarian poets, whose best poems rank among the masterpieces of world literature.”''], ''Encyclopædia Britannica'', 2012 edition</ref><ref>Szalipszki, pg.12<br />Refers to the country as "widely considered" to be a "home of music".</ref> హంగేరీ ఐరోపాలో పర్యాటక ఆకర్షణగా 11 వ అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన దేశంగా 2015 లో 14.3 మిలియన్ అంతర్జాతీయ పర్యాటకులను ఆకర్షిస్తోంది.<ref name="WTO Tourism Highlights 2016 Edition">{{cite journal|url=http://www.e-unwto.org/doi/book/10.18111/9789284418145|title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition – World Tourism Organization|accessdate=3 August 2017|doi=10.18111/9789284418145}}</ref> హంగేరీలో ప్రపంచంలోని అతి పెద్ద ఉష్ణ నీటి గుహ వ్యవస్థ, ప్రపంచంలో రెండవ అతి పెద్ద ఉష్ణ సరస్సు, మధ్య ఐరోపాలో అతిపెద్ద సరస్సు, ఐరోపాలో అతిపెద్ద సహజ గడ్డి భూములు ఉన్నాయి.<ref>{{cite web|url=http://www.iht.com/articles/reuters/2008/11/18/europe/OUKWD-UK-HUNGARY-CAVE.php |title=Search – Global Edition – The New York Times |work=International Herald Tribune |date=29 March 2009 |accessdate=20 September 2009}}</ref><ref>{{cite web |title=Lake Balaton |work=[[Encyclopædia Britannica]] |url=http://www.britannica.com/eb/article-9011913/Lake-Balaton |accessdate=2008-03-20 }}</ref>
పంక్తి 135:
=== 895 ముందు===
[[File:Hungarian warrior.jpg|thumb|left|Italian fresco depicting a Hungarian warrior shooting backwards]]
35, 9 BC మధ్య రోమన్ సామ్రాజ్యం డానుబే పశ్చిమప్రాంతాన్ని జయించింది.తరువాత హంగేరీ భూభాగంలో భాగంగా ఉన్న పన్నోనియా క్రీ.పూ. 9 నుండి 4 వ శతాబ్దం చివరి వరకు రోమన్ సామ్రాజ్యంలో భాగంగా ఉంది. క్రీ.పూ. 41-54 లో ఇక్కడ ఒక 600-రోమన్ సైన్యస్థావరం " అక్విన్సం " స్థాపించబడింది. సైనిక స్థావరం సమీప ప్రాంతం ఒక పౌర నగరం క్రమంగా అభివృద్ధి చెందింది., క్రీ.పూ. 106 అక్విన్సుం ఈ ప్రాంతం వాణిజ్య జీవన కేంద్రంగా పన్నోనియన్ లోతట్టు ప్రాంతం రాజధాని నగరంగా మారింది. ఈ ప్రాంతం ఇప్పుడు బుడాపెస్ట్ లోని ఓబుడా జిల్లాకు అనుగుణంగా ఉంది. ప్రస్తుత ఆధునిక అక్విన్ మ్యూజియమ్ మ్యూజియంలో భాగంగా ఆ కాలానికి చెందిన రోమన్ శిథిలాలు ఉన్నాయి.<ref>{{cite web|url=http://lovelybudapest.com/en/about-budapest/budapest-attractions/aquincum.html|title=Aquincum|website=Lovelybudapest.com|accessdate=30 September 2014}}</ref> తరువాత ఈప్రాంతంలో స్థిరపడిన హున్స్ ఒక శక్తివంతమైన సామ్రాజ్యాన్ని నిర్మించారు. హన్నిష్ పాలన తరువాత కార్పాతియన్ బేసిన్లో జర్మానిక్ ఓస్ట్రొగోత్స్, లాంబార్డ్స్, జీపిడ్లు పాలియత్నిక్ ప్రజలు (బహుభార్యాత్వ వాసులు) ఉన్నారు.<ref>{{cite web |url=http://www.allempires.com/article/index.php?q=The_Avar_Khaganate |title=The Avar Khaganate |publisher=Allempires.com |date=31 May 2007 |accessdate=20 September 2009 |website= |archive-url=https://web.archive.org/web/20110721221158/http://www.allempires.com/article/index.php?q=The_Avar_Khaganate |archive-date=21 జూలై 2011 |url-status=dead }}</ref>
 
9 వ శతాబ్దంలో తూర్పు ఫ్రాన్సియా, మొట్టమొదటి బల్గేరియన్ సామ్రాజ్యం, గ్రేట్ మోరవియా కార్పాతియన్ బేసిన్ భూభాగాన్ని పాలించాయి. ఈ ప్రాంతంలో ప్రధానంగా అవార్స్ అధికంగా నివసింపారు. కార్పాథియన్ బేసిన్ గుండా పయనించిన మాగ్యర్లు ఆ సమయంలో ఆ దేశంలో నివసించిన హన్గేరియన్-మాట్లాడే సెజెకిలీ ప్రజలను కలుసుకుని <ref>{{cite book |title=A Country Study: Hungary |publisher=Federal Research Division, [[Library of Congress]]|url=http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+hu0013)}}</ref> సమకాలీన వనరుల
పంక్తి 155:
972 సంవత్సరానికి పాలకుడు రాకుమారుడు " ఫెజెడెలెమ్" అర్పాడ రాజవంశం గెజా అధికారికంగా హంగేరీని క్రైస్తవ పాశ్చాత్య ఐరోపాలోకి కలిపేందుకు ప్రయత్నాలు ప్రారంభించాడు.<ref>Attila Zsoldos, [https://books.google.com/books?ei=m3yxTraOAoHR8QO9zNzMAQ&ct=result&sqi=2&id=IgoiAQAAIAAJ&dq=Geza+Hungary+into+Christian+%22Western+Europe%22&q=+%22Western+Europe%22#search_anchor Saint Stephen and his country: a newborn kingdom in Central Europe: Hungary], Lucidus, 2001, p. 40</ref> అతని పెద్ద కుమారుడు సెయింట్ మొదటి స్టీఫెన్, అతని అన్యమత మామ కొప్పానీని ఓడించిన తరువాత హంగేరీకి మొదటి రాజు అయ్యాడు. అతను సింహాసనాన్ని కూడా స్వాధీనం చేసుకున్నాడు. స్టీఫెన్ పాలనలో హంగరీ ఒక కాథలిక్ అపోస్టోలిక్ రాజ్యంగా గుర్తించబడింది.<ref>{{cite web |author=Asia Travel Europe |url=http://www.asiatravel.com/europe/hungaria/travelinfo.html |title=Hungaria Travel Information &#124; Asia Travel Europe |publisher=Asiatravel.com |accessdate=21 November 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080905161209/http://asiatravel.com/europe/hungaria/travelinfo.html |archive-date=5 September 2008 |url-status=dead }}</ref> పోప్ రెండవ సిల్వెస్టర్‌కు దరఖాస్తు చేసుకున్న స్టీఫెన్ " ఇన్‌సిగ్నియా ఆఫ్ రాయల్టీ " అందుకుని హోలీ హంగేరి క్రౌన్‌లో భాగంగా ఉంది. హంగేరి పార్లమెంటు పపాసీలో ఉంది.
 
1006 నాటికి స్టీఫెన్ తన అధికారాన్ని సమైక్యం చేసి హంగరీని పశ్చిమ భూస్వామ్య రాజ్యంగా మార్చడానికి సంస్కరించాల్సిన సంస్కరణలను ప్రారంభించాడు.దేశం లాటిన్ భాషని వాడటం ప్రారంభించింది. 1844 లో వరకు హంగేరీ అధికారిక భాషగా లాటిన్ కొనసాగింది. హంగేరీ ఒక శక్తివంతమైన రాజ్యంగా మారింది.<ref>James Minahan, [https://books.google.com/books?id=NwvoM-ZFoAgC&printsec=frontcover&dq=James+Minahan&hl=en&ei=msCxTtixMcLW8QOilLyyAQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CD4Q6AEwAg#v=onepage&q=%22powerful%20kingdom%22&f=false One Europe, many nations: a historical dictionary of European national groups], Greenwood Publishing Group, 2000, p. 310</ref> లాడిస్లాస్ నేను ట్రాన్సల్వానియాలో హంగరీ సరిహద్దును విస్తరించాను, 1091 లో క్రొయేషియాను ఆక్రమించుకుంది.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?ei=E3iwToSrGMXMtAb6qZVd&ct=result&id=FIVUAAAAMAAJ&dq=hungary+croatia+1091&q=1091#search_anchor|title=Encyclopædia Britannica, 2002|publisher=Books.google.com|accessdate=18 November 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.korcula.net/history/mmarelic/byzant.htm|title=Marko Marelic: The Byzantine and Slavic worlds|website=Korcula.net|accessdate=2017-08-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20100114142559/http://www.korcula.net/history/mmarelic/byzant.htm|archive-date=2010-01-14|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.hungarian-history.hu/lib/hunyadi/hu02.htm|title=Hungary in American History Textbooks|website=Hungarian-history.hu|accessdate=2017-08-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20091221062818/http://www.hungarian-history.hu/lib/hunyadi/hu02.htm|archive-date=2009-12-21|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://erwin.bernhardt.net.nz/hungary/hungaryfacts.html|title=Hungary, facts and history in brief|website=Erwin.bernhardt.net.nz|accessdate=2017-08-03}}</ref>
1097 లో గ్వొస్ద్ మౌంటైన్ యుద్ధంలో క్రొయేషియన్ పోరాటం తరువాత ఈప్రాంతం 1102 లో క్రొయేషియా, హంగేరి పర్సనల్ యూనియన్, కొలోమోన్ ఐ కనీవ్స్ కాల్మన్ చేత పరిపాలించబడింది.<ref name="HR-HU-Heka">{{cite journal|journal=Scrinia Slavonica|issn=1332-4853|publisher=Hrvatski institut za povijest – Podružnica za povijest Slavonije, Srijema i Baranje|title= Hrvatsko-ugarski odnosi od sredinjega vijeka do nagodbe iz 1868. s posebnim osvrtom na pitanja Slavonije|trans-title=Croatian-Hungarian relations from the Middle Ages to the Compromise of 1868, with a special survey of the Slavonian issue|language=Croatian|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=68144|author= Ladislav Heka|date=October 2008|volume=8|issue=1|pages=152–173|accessdate=16 October 2011}}</ref>
 
పంక్తి 428:
1990 లో 8,760 మంది మరణించారు. 2013 లో 3,654 మంది మరణించారు. 1983 లో 4,911 నుండి 2013 లో 2,093 మంది ఆత్మహత్యలు (100,000 మందికి 21.1 మంది ఆత్మహత్యలు)నమోదుకాగా 1956 నుండి నమోదు అయిన అతి తక్కువ నమోదైంది.
<ref name="KSH" />
హంగరీ, హార్ట్ డిసీజ్, హైపర్ టెన్షన్, స్ట్రోక్, ఆత్మహత్యల మధ్య భారీ వ్యత్యాసాలు ఎక్కువగా వ్యవసాయ, తక్కువ ఆదాయం ఉన్న గ్రేట్ ప్లెయిన్లో ఉన్నాయి. కానీ అధిక-ఆదాయం, మధ్యతరగతి పాశ్చాత్యనాగరికతకు మారుతున్న సెంట్రల్ హంగేరీలో తక్కువగా ఉన్నాయి.<ref>{{cite web|url=http://www.oefi.hu/olef/OLEF2003/Jelentesek/KronikusBbetegsegekOLEF2003.pdf|title=Egészségjelentés 2016|website=Oefi.hu|accessdate=3 August 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20160404092802/http://www.oefi.hu/olef/OLEF2003/Jelentesek/KronikusBbetegsegekOLEF2003.pdf|archive-date=4 ఏప్రిల్ 2016|url-status=dead}}</ref> స్మోకింగ్ కూడా హంగేరియన్ సమాజంలో గణనీయమైన నష్టాలను కలిగిస్తుంది. 2012 లో పెద్దవారిలో 28% మంది స్మోక్డ్, కఠినమైన నియంత్రణ కారణంగా 2013 లో 19%కు పడిపోయింది.<ref>{{cite web|url=http://mno.hu/belfold/egy-ev-alatt-kilenc-szazalekkal-csokkent-a-dohanyosok-szama-1196229|title=Egy év alatt kilenc százalékkal csökkent a dohányosok száma|date=19 November 2013|website=Mno.hu|accessdate=3 August 2017}}</ref> దేశవ్యాప్తంగా ధూమపానం ఇండోర్ బహిరంగ ప్రదేశానికి విస్తరించింది. పొగాకు అమ్మకం జాతీయ నియంత్రిత పొగాకు దుకాణాలకు నేషనల్ టొబాకో షాప్ అని పిలుస్తారు.<ref>{{cite web|url=http://www.bbj.hu/economy/govt-allocates-huf-450-mln-to-company-facilitating-tobacco-sales-monopoly_64136|title=Govt allocates HUF 450 mln to company facilitating tobacco sales monopoly|website=Bbj.hu|accessdate=3 August 2017}}</ref> ఈ హత్యల శాతం 1,00,000 మందికి 1.3 గా ఉంది. ఇది ప్రపంచంలోనే అతి తక్కువగా ఉంది.
== సంస్కృతి==
 
"https://te.wikipedia.org/wiki/హంగరి" నుండి వెలికితీశారు