బస్తీ జిల్లా

బస్తీ జిల్లా

बस्ती जिला
బస్తీ జిల్లా बस्ती जिला
జిల్లా
	ఉత్తర ప్రదేశ్ పటంలో బస్తీ జిల్లా స్థానం
దేశం	భారతదేశం
రాష్ట్రం	ఉత్తర ప్రదేశ్
డివిజను	బస్తీ
విస్తీర్ణం
• మొత్తం	4,309 కి.మీ2 (1,664 చ. మై)
జనాభా (2011)
• మొత్తం	24,61,056
• జనసాంద్రత	570/కి.మీ2 (1,500/చ. మై.)
• Urban	1,38,117
జనాభా వివరాలు
• అక్షరాస్యత	69.69%
• లింగ నిష్పత్తి	959
సగటు వార్షిక వర్షపాతం	1166 మి.మీ. మి.మీ.
Website	అధికారిక జాలస్థలి

ఉత్తర ప్రదేశ్ రాష్ట్రం లోని జిల్లాలలో బస్తీ జిల్లా (హిందీ:बस्ती जिला) (ఉర్దూ: ضلع بستی) ఒకటి. బస్తీ పట్టణం జిల్లాకు కేంద్రంగా ఉంది. బస్తీ జిల్లా బస్తీ డివిజన్‌లో భాగం.

పేరు వెనుక చరిత్ర

బస్తీ అసలు పేరు వసిస్తే నుండి వచ్చింది, ఈ ప్రాంతంలో ఉన్న గొప్ప ఋషి ఆశ్రమం వసిష్త్. షేర్ షా సూరి ఇక్కడ ఒక బావి, సరాయ్ ని నిర్మించాడు. అందుకే ఈ పేరు వచ్చింది.

1801 లో, బస్తీ పట్టణం తహసీల్ ప్రధాన కార్యాలయంగా మారింది, 1865 లో, గోరఖ్పూర్ కమిషనరీ యొక్క కొత్తగా స్థాపించబడిన బస్తీ జిల్లాకు ప్రధాన కార్యాలయంగా ఎంపిక చేయబడింది.

అమోర్హా ఖాస్ జిల్లా ప్రధాన కార్యాలయం నుండి 41 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న ఒక చారిత్రక ప్రదేశం. దీని పాత పేరు అమోర్హా, ఇది ఒకప్పుడు రాజా జలీమ్ సింగ్ యొక్క ప్రావిన్స్ (రాష్ట్రం). రాజా జలీమ్ సింగ్ మహల్ ఇక్కడ ఉంది, ఆంగ్లేయులు ఉపయోగించిన బుల్లెట్ గుర్తుతో పాత మహల్ గోడ ఇప్పటికీ ఉంది. ప్రసిద్ధ ఆలయం రామ్రేఖా మందిర్ ఇక్కడ ఉంది. రామరేఖ ఆలయం రాముడు, సీత దేవి యొక్క పురాతన హిందూ మందిరాలలో ఒకటి. శ్రీ రామ్ తన జనక్పూర్-అయోధ్య ప్రయాణంలో ఒక రోజు ఇక్కడే ఉన్నారు. లక్ష్మణుడితో కలిసి శ్రీ రాముడు, సీత చవానీ సమీపంలో రామ్ జంకీ మార్గ్ (స్టేట్ హైవే 72) అనే రహదారి ద్వారా అయోధ్య వైపు ప్రయాణించారు.

బస్తి అసలు పేరు పక్కా బజార్^[1] పక్కా బజార్ అనే పేరు పక్కా కుంవా (ఇది గాంధీనగర్ లోఉంది) అనేవారు.షేర్ షా సూరి ఇక్కడ ఒక బావి, సరాయ్ (రాజభవనం) నిర్మించిన తరువాత ఈ ప్రాంతం పక్కా బజారుగా ప్రసిద్ధి చెందింది. 1801లో బస్తి పట్టణం తాలూకాగా చేయబడింది. 1865లో కొత్తారూ పొందించబడిన గోరక్‌పూర్ కమీషనరీలో బస్తీ జిల్లాకు బస్తి పట్టణం కేంద్రంగా చేయబడింది.

నైసర్గికం

జిల్లా ఎగుడు దిగుడులు లేని చదునైన మైదానంలో ఉంది. ఇది గంగానది మైదానంలో ఉంది. దేశంలో వ్యవసాయానికి అత్యంత అనుకూలమైన ప్రాంతాలలో బసీజిల్లా ఒకటిగా గుర్తించబడుతుంది.

2001 లో గణాంకాలు

విషయాలు	వివరణలు
జిల్లా జనసంఖ్య .	2,461,056,^[2]
ఇది దాదాపు.	కువైత్ దేశ జనసంఖ్యకు సమానం.^[3]
అమెరికాలోని.	నెవాడా నగర జనసంఖ్యకు సమం.^[4]
640 భారతదేశ జిల్లాలలో.	179 వ స్థానంలో ఉంది.^[2]
1చ.కి.మీ జనసాంద్రత.	916 ^[2]
2001-11 కుటుంబనియంత్రణ శాతం.	18.05%.^[2]
స్త్రీ పురుష నిష్పత్తి.	959:1000 ^[2]
జాతియ సరాసరి (928) కంటే.
అక్షరాస్యత శాతం.	69.69%.^[2]
జాతియ సరాసరి (72%) కంటే.

భాషలు

జిల్లాలో వర్నాక్యులర్లు (అవధి పశ్చిమభాగం భోజ్‌పూర్ తూర్పుభాగాలలో కూడా) భాషలు వాడుకలో ఉంది. అవధి, ఉర్దు, భోజ్‌పురి మొదలైన భాషలు కూడా వాడుకలో ఉన్నాయి. జిల్లాలో హిందీకి చెందిన ఖరైభోలి వంటి భాష కూడా వాడుకలో ఉంది. జిల్లాలో విద్యావంతులు అధికంగా ఉన్నారు. .^[5]

విద్య

భారతదేశంలోని మిగిలిన ప్రాంతంలో ఉన్నట్లు బస్తి జిల్లాలో కూడా 10+2+3 విద్యావిధానం అనుసరిస్తున్నారు. జిల్లాలో కొన్ని విద్యాదంస్థలు

సెయింట్ బాసిల్స్ స్కూల్ (కు బాధపడే సెకండరీ ఎడ్యుకేషన్ ఇండియన్ సర్టిఫికేట్ (సి.ఎస్.సి))

^[6]

సెయింట్ జేవియర్స్ సీనియర్ సెకండరీ స్కూల్
ఉంది.దానిని సరళ అంతర్జాతీయ అకాడమీ
ఊర్మిళ విద్య అకాడమీ
సిటీ మాంటిస్సోరి స్కూల్,
సెయింట్ జోసెఫ్ యొక్క స్కూల్
కేంద్రీయ విద్యాలయ
జవహర్ నవోదయ విద్యాలయ బస్తీ
ఖైర్ ఇంటర్ కాలేజ్
ప్రభుత్వ ఇంటర్ కాలేజ్
ప్రభుత్వ బాలికల ఇంటర్ కాలేజ్
మహర్షి విద్యా మందిర్
లిటిల్ ఫ్లవర్ హై స్కూల్, కల్వారి
సెయింట్ జేవియర్స్ సీనియర్ సెకండరీ స్కూల్
ఉంది.దానిని సరళ అంతర్జాతీయ అకాడమీ
ఊర్మిళ విద్య అకాడమీ
సిటీ మాంటిస్సోరి స్కూల్,
సెయింట్ జోసెఫ్ యొక్క స్కూల్
కేంద్రీయ విద్యాలయ
జవహర్ నవోదయ విద్యాలయ బస్తీ ^[7]
ఖైర్ ఇంటర్ కాలేజ్
ప్రభుత్వ ఇంటర్ కాలేజ్
ప్రభుత్వ బాలికల ఇంటర్ కాలేజ్
మహర్షి విద్యా మందిర్
లిటిల్ ఫ్లవర్ హై స్కూల్, కల్వారి
జిల్లాలో 4 కాలేజీలు (ఎ.పి.ఎన్ డిగ్రీ కళాశాల, కిసాన్ డిగ్రీ కళాశాల, మహిళా మహావిదల్య, కర్మ దేవి స్మృతి మహావిద్యాలయ ) ఉన్నాయి.

నిర్వహణ

బస్తి పట్టణం జిల్లాకు కేంద్రంగా ఉంది. బస్తి జిల్లా బస్తీ డివిజన్‌లో భాగంగా ఉంది. జిల్లాలో 4 తాలూకాలు (బస్తీ, హర్రియ, సొనహ భంపుర్, రుధౌలి), 13 మడలాలు, 139 న్యాయ పంచాయితీలు, 10 గ్రామ సభల ఉన్నాయి.

జిల్లాలోని మండలాలు:-
బహదూర్పూర్
బంకతి
బస్తీ, ఉత్తర్ ప్రదేశ్
దుబౌలియ
గౌర్
హర్రైయ
కప్తంగంజ్
కుదరహ
పరాస్ రాంపూర్
రాంనగర్
రుధౌలి
సల్తౌ గోపాల్ పూర్
శౌ ఘాట్ లేదా ఆమరి బజార్
విక్రమ్ వ్రాయడానికి
ఖుద్రహ

ఆర్ధికం

జిల్లాలో కాటన్ టెక్స్టైల్స్, చక్కెర మిల్లులకు ప్రసిద్ధి చెందింది. కుటీరపరిశ్రమలు, చిన్నతరహా పరిశ్రమల నుండి ఇత్తడి పాత్రలు, ఇనుప వస్తువులు, కార్పెంటరీ వస్తువులు, వ్యవసాయ పనిముట్లు, ఇటుకలు, వ్యవసాయ ఉత్పత్తులు, చెప్పులు, సబ్బులు మైనపు వత్తులు, మట్టి పాత్రలు ఉత్పత్తి చేయబడుతున్నాయి. బస్తిలో వెదురు, యూకలిప్టస్, మామిడి, షిసం ఉత్పత్తులకు ప్రసిద్ధి చెందింది. జిల్లాలో 3 చెక్కెర మిల్లులు ఉన్నాయి. చెరకు, మొక్కజొన్నలు, వరి, పప్పుధాన్యాలు, గోధుమలు, బార్లి, ఉర్లగడ్డలు మొదలైనవి సాధారణంగా పండించబడుతున్నాయి. జిల్లాలో ప్రజలు అధికంగా వ్యవసాయం, వ్యవసాయ ఆధారిత వృత్తుల మీద ఆధారపడి జీవిస్తున్నారు. జిల్లా జాతీయ రహాదారి - 28 చక్కగా అనుసంధానించబడి ఉంది. నగరం రైలు మార్గాలతో చక్కగా అనుసంధానించబడి ఉంది. అభివృద్ధి చెందిన ప్రయాణ సౌకర్యాలు జిల్లా ఆర్థికంగా అభివృద్ధి చెందడానికి సహకరిస్తున్నాయి.

2006 గణాంకాల ప్రకారం పచాయితీ రాజ్ మంత్రిత్వశాఖ భారతదేశ జిల్లాలు (640) లో వెనుకబడిన 250 జిల్లాలలో బస్తి జిల్లా ఒకటి అని గుర్తించింది. .^[8] బ్యాక్‌వర్డ్ రీజన్ గ్రాంటు ఫండు నుండి నిధులను అందుకుంటున్న ఉత్తర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర 34 జిల్లాలలో ఈ జిల్లా ఒకటి^[8]

ప్రయాణసౌకర్యాలు

NH 28 passing near Basti facilitates inter district road transport

జిల్లా జాతీయరహదారి ద్వారా లక్నో, గోరక్‌పూర్ జిల్లాలతో చక్కగా అనుసంధానించబడి ఉంది. తరువాత రహదారి మార్గంలో బీహార్, అస్సాం రాష్ట్రాలను చేరుకోవచ్చు. జిల్లాలో తూర్పు పడమరలుగా రైలు మార్గంలో 7 ప్రధాన రైల్వే స్టేషన్లు ఉన్నాయి. ముందెర్వా ^[9] జిల్లా లోపల ఒర్వరా, బస్తీ, గోవింద్‌నగర్, తించ్, గౌర్, బద్బనన్.ఇంటర్‌సిటీ ఎక్స్‌ప్రెస్ గోరక్‌పూర్, బస్తీ, గొండా, లక్నో. నేషనల్ హైవే అథారిటీ, ఈస్ట్ వెస్ట్ కారిడార్ ప్రాజెక్ట్ ఆఫ్ గవర్నమెంట్ ఆఫ్ ఇండియాలో భాగమైన జాతీయరహదారి - 28,^[10] బస్తి జిల్లా మీదుగా పయనిస్తుంది.

సంస్కృతి, పండుగలు

జిల్లాలోని ప్రజలు దుర్గా పూజ, రామనవమి, జన్మాష్టమి, శివరాత్రి, దీపావళి, ఈద్-ఉల్-ఫితర్, మొహరం, దసరా, హోళీ మొదలైన పండుగలను జరుపుకుంటారు.

జిల్లా విడిభాగం

Gotwa బజార్ జాతీయ -28 సమీపంలో ఉంది.

విక్రంజాట్

Vikramjot బస్తి జిల్లా బస్తీ జిల్లా ప్రధాన కార్యాలయానికి 46 కి.మీ దూరంలో ఉన్న ఒక చిన్న మార్కెట్ ; . ఇది జిల్లాకు చెందిన ఒక మడలం .ఇక్కడ బస్తీ జిల్లా చివరి పోలీసు స్టేషను ఉంది. మార్కెట్ ఘఘారా నది తూరంలో ఉన్నది. ఇక్కడ ఒక విద్యుత్ పవర్ స్టేషను, 50 పడకలు తో ఒక ఆసుపత్రి, ఒక పశువుల ఆసుపత్రి, రెండు ఇంటర్ కళాశాలలు (శ్రీ వాల్మీకి ఇంటర్ కాలేజ్ ప్రధానంగా), ఒక గణ సుమిత్, ఒక పోస్ట్ ఆఫీస్ ఉన్నాయి. గ్రామం చటౌనా సమీపంలో పోలీసు స్టేషను ఉంది .

పురాణీ బస్తీ

ప్రధానంగా టోకు మార్కెట్ & బస్తీ పాత భాగం. పాండే బజార్, నయి బజార్, మంగల్ బజార్, బస్తీ రైల్వే స్టేషను ఏర్పరుస్తుంది.

మహాత్మా గాంధీ నగర్

బస్తీ జిల్లా యొక్క గుండె లో ఒక మార్కెట్ పట్టణం. అనేక వస్తువులను మొదలైనవి బట్టలు, యంత్రాలు, పుస్తకాలు, బూట్లు, అవరోధాలు, సైకిళ్ళు, ట్రాక్టర్లు, చేతి పంపులు, విద్యా సంస్థలు APN డిగ్రీ కళాశాల, సజ్సేరియా ఇంటర్ కాలేజ్ ఉన్నాయి సహా మార్కెట్ లో అమ్ముతారు.

చవాని

చవాని జిల్లా ప్రధాన కార్యాలయం నుండి 40 కి.మీ దూరంలో కలదు. 1857 తిరుగుబాటు సమయంలో భారత యుద్ధ ప్రధాన ఆశ్రయంగా ఉంది, గురించి 250 అమరుల జనరల్ ఫోర్ట్ హత్య తర్వాత చర్య బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం ఉరితీసి పేరు ఒక రావి చెట్లు ప్రసిద్ధిచెందింది.

అమోధా

అమోధా (అంరోహా) జిల్లా ప్రధాన కార్యాలయం నుండి 41 కి.మీ దూరంలో ఉంది . అది పురాతన కాలంలో రాజా జలిం సింగ్ భూభాగం (రాష్ట్రం), పురాతన నామం అంరొహా ఉంది. కూడా రాజా జలిం సింగ్ మహల్ మహల్ పాత గోడ ఆంగ్ల ఉపయోగిస్తారు బుల్లెట్ మార్క్ తో ఇప్పటికీ ఉంది, ఇక్కడ ఉంది. కూడా ఒక ప్రసిద్ధ దేవాలయం (రాంరేఖా మందిర్) ఇక్కడ ఉంది. రాంరేఖా ఆలయం లార్డ్ రామ్ & దేవత సీతా అత్యంత పురాతన హిందూ మతం మందిర్ ఒకటి. భగవానుడు శ్రీ రామ్ అతని 14 సంవత్సరాల వనవాస సమయంలో ఇక్కడ బస చేశారు. లక్ష్మణ తో లార్డ్ శ్రీ రామ & సీతా రామ్ జానకి మార్గ్ (స్టేట్ హైవే 72) ద్వారా దక్షిణదిశలో చేరుకున్న.

నగర్

నగర్ 14 వ శతాబ్దంలో గౌతమ్ రాజుల రాజధానిగా ఉండేది. వారి కోట అవశేషాలు ఉన్నాయి.జిల్లా ప్రధాన కార్యాలయం నుండి ఈ గ్రామం 8 కి.మీ దూరంలో ఉంది.

చందొ తాల్

జిల్లా ప్రధాన కార్యాలయం నుండి 8 కి.మీ దూరంలో కల్వారి మార్గంలో ఉంది . ఇది 5 & nbsp గురించి నీటి సాగిన; km దీర్ఘ, 4 km. విస్తృత. చారిత్రాత్మక కళాఖండాల కొన్నిసార్లు ఈ ప్రాంతంలో కనిపిస్తాయి.

సంత్ రవి దాస్ వన విహార

రాష్ట్రీయ వన చేతన కేంద్ర (సంత్ రవి దాస్ వన విహార) : వన్ విహార్ జిల్లా కేంద్రం నుంచి 1 కి.మీ దూరంలో గణేష్ గ్రామ మార్గంలో కుంవా నది తీరంలో ఉంది; . ఈ అడవులు గురించి ప్రజలకు అవగాహన పెంచడానికి దీనిని ప్రారంభించారు.

కప్తంగంజ్

కప్తంగంజ్ మార్కెట్ మార్కెట్ జాతీయరహదారి 28 (బస్తి ఫైజాబాద్ రోడ్డు) పై కలదు. కప్తంగంజ్, బ్లాక్ దుబౌలా - ఇది ఒక పోలీసు స్టేషను, పోస్ట్ ఆఫీసు, రెండు అభివృద్ధి బ్లాక్స్ ఉంది. రెండు ప్రభుత్వ ఆస్పత్రులు (మానవ, జంతువుల ఇతర 1) ఉన్నాయి. ప్రభుత్వ ఇంటర్ కళాశాల ఉంది. ఇది ఎ.టి.ఎం సౌకర్యాలు భారతదేశం శాఖ యొక్క ఒక స్టేట్ బ్యాంక్ ఉంది. ఇది ఒక అత్యంత రాజకీయంగా ప్రభావితం మార్కెట్ ఉంది. మిస్టర్ రామ్ ప్రసాద్ చౌదరి అనేక సార్లు శాసన సభ్యులు కూర్చొని. గురించి 5-6 కి.మీ దూరంలో నెలకొని

భదేశ్వర్

జిల్లా కేంద్రం నుంచి భదేశ్వర్ నాథ్ ఆలయం కుంవానది ఒడ్డున ఉన్న ప్రసిద్ధిచెందిన శివాలయం ఇది.

అగుయానా

అగుయానా హిందీ రచయిత శ్రీ రామ్ చంద్ర శుక్లా యొక్క జన్మస్థలం.

గణేశ్

గణేష్ ఒక పెద్ద గ్రామం, పిండారీ జాగీరుగా పిలిచే ఒక పెద్ద శాశ్వతంగా స్థిరపడ్డారు ఎస్టేట్ ప్రధాన కార్యాలయంగా ఉండేది. స్థిరపడి గురించి వారు ఈ village.And లో ఆశ్రయం తీసుకున్నాడు ఈస్ట్ భారతదేశం కంపెనీ నుండి నడుస్తున్న సమయంలో వారు చుట్టూ కొన్ని పురాతన దేవాలయాలు విరిగింది, forciblly కొన్ని localites మతం మార్చబడుతుంది ఒక పురాణం ఉంది.

హార్టికల్చర్ రీసెర్చ్ ట్రైనింగ్ సెంటర్

హార్టికల్చర్ రీసెర్చ్ ట్రైనింగ్ సెంటర్ ఉత్తర ప్రదేశ్ తూర్పు బెల్ట్ తోటపని అభివృద్ధి ప్రోత్సహించడానికి ఈ జిల్లాలో 1956-57 లో స్థాపించబడింది.

పక్కే బజార్

పక్కే బజార్ బస్తీ జిల్లా కేంద్ర మార్కెట్ ఉంది.

హరైవా

Harraiya బస్తీ జిల్లాలో తహసీల్ యొక్క ఒకటి. సీతారాముల, లక్ష్మణ్ తో లార్డ్ రామ్ రామాయణంలో యుగంలో ఈ మార్గం ద్వారా వెళ్లిన దాని పేరు గురించి పురాణం ఉంది. కనుక ఇది తరువాత Harraiya మారింది ఇది అవధిలో ( 'హరి (రామ్) యొక్క మార్గం') Harirahiya పిలిచేవారు.

నగర్ బజార్

నగర్ బజార్ గణేష్ తర్వాత జిల్లా లోని రెండవ అతిపెద్ద గ్రామ పంచాయతీ, ఉంది. ఈ గ్రామం, జిల్లా ముఖ్యపట్టణం నుండి 8 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.

మార్వాతియా బాబు

మార్వాతియా బాబు బస్తీ జిల్లాలో చాలా బాగా తెలిసిన గ్రామం. ఇది నగర్ బజార్ పక్కన ఉంది.

పిప్రా గౌతం

పిప్రా గౌతం బస్తీ నుండి 13 కి.మీ దూరంలో ఉన్న పురాతనమైన పెద్ద గ్రామం. ఇది 1857 అమర్ షహీద్ సత్యవాన్ సింగ్ గొప్ప స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు నివసించిన గ్రామం ఇదే.

వృక్షజాలం, జంతుజాలం

జిల్లాలో వ్యవసాయం అభివృద్ధి చెందుతున్న కారణంగా అరణ్యభూభాగం క్రమంగా క్షీణిస్తూ ఉంది. ఇక్కడ మామిడి, ఉద్గార, షొరియా రొబస్టా, వెదురు చెట్లు అధికంగా ఉన్నాయి. అటవీ ప్రాంతంలో నీల్గాయ్, జింక, అడవి పంది, తోడేలు, జాకల్, నక్క, కుందేలు, కోతి, అడవిపిల్లి, ఫెలిస్, పొర్క్యుపైన్ మొదలైన జంతువులు. పీఫౌల్, ది బ్లాక్ పాట్రిడ్జ్, గ్రే పాట్రిడ్జ్ మొదలైన పలు పక్షులు కూడా ఈ అరణ్యాలలో ఉన్నాయి. శీతాకాలంలో జిల్లాలోని జలాశయాలకు గూస్, కామన్ టేల్, వస్తుంటాయి. నెట్టారుఫినా, అయిత్యా రుఫ, విగియోన్ మొదలైన పలు వలస పక్షులు వస్తుంటాయి. త్రాచు, నజ, నజ, క్రైట్, బంగారస్, ర్యాట్ స్నేక్ సాధారణంగా కనిపిస్తుంటాయి. ఇండియన్ మొసలి, ఘరియాల్ వంటి జలచరాలు ఘర్హా నదిలో కనిపిస్తుంటాయి. రోహు, భకూర్, నైన్, పర్హిన్, క్రంచ్, టెంగాన్ మొదలైన చేపలు కనిపిస్తుంటాయి.

ప్రముఖులు

రామచంద్ర శుక్లా:- హిదీ సాహిత్యకారుడు.
సర్వేశ్వర్ దయాళ్ సక్సేనా:- హిందీ సాహిత్య రచయిత, సాహిత్య అకాడమీ పురస్కార గ్రహీత, భారతప్రభుత్వ సాహిత్య పురస్కార గ్రహీత.
జగదాంబికా పాల్:- ఉత్తర ప్రదేశ్ గత ముఖ్యమంత్రి.

వెలుపలి లింకులు

మూలాలు

↑ "Origin of name". Basti Govt. Retrieved March 13, 2014.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 ^2.5 "District Census 2011". Census2011.co.in. 2011. Retrieved 2011-09-30.
↑ US Directorate of Intelligence. "Country Comparison:Population". Archived from the original on 2011-09-27. Retrieved 2011-10-01. Kuwait 2,595,62
↑ "2010 Resident Population Data". U. S. Census Bureau. Archived from the original on 2011-08-23. Retrieved 2011-09-30. Nevada 2,700,551
↑ Gopeshwar Tripathi, ed. (2009). "Bhojpuri: A language of India". Ethnologue: Languages of the World (16th ed.). Dallas, Texas: SIL International. Retrieved 2011-09-30.
↑ "Home page". Retrieved 26 July 2013.^{[permanent dead link]}
↑ "JNV". Archived from the original on 2019-02-20. Retrieved May 3, 2014.
↑ ^8.0 ^8.1 Ministry of Panchayati Raj (September 8, 2009). "A Note on the Backward Regions Grant Fund Programme" (PDF). National Institute of Rural Development. Archived from the original (PDF) on 2012-04-05. Retrieved September 27, 2011.
↑ "Welcome - Munderwa". Archived from the original on 11 జూలై 2014. Retrieved 4 October 2014.
↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2016-03-04. Retrieved 2014-12-16.

[1] "Origin of name". Basti Govt. Retrieved March 13, 2014.

[districtcensus-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 ^2.5 "District Census 2011". Census2011.co.in. 2011. Retrieved 2011-09-30.

[cia-3] US Directorate of Intelligence. "Country Comparison:Population". Archived from the original on 2011-09-27. Retrieved 2011-10-01. Kuwait 2,595,62

[4] "2010 Resident Population Data". U. S. Census Bureau. Archived from the original on 2011-08-23. Retrieved 2011-09-30. Nevada 2,700,551

[5] Gopeshwar Tripathi, ed. (2009). "Bhojpuri: A language of India". Ethnologue: Languages of the World (16th ed.). Dallas, Texas: SIL International. Retrieved 2011-09-30.

[6] "Home page". Retrieved 26 July 2013.^{[permanent dead link]}

[7] "JNV". Archived from the original on 2019-02-20. Retrieved May 3, 2014.

[brgf-8] 8.0 ^8.1 Ministry of Panchayati Raj (September 8, 2009). "A Note on the Backward Regions Grant Fund Programme" (PDF). National Institute of Rural Development. Archived from the original (PDF) on 2012-04-05. Retrieved September 27, 2011.

[9] "Welcome - Munderwa". Archived from the original on 11 జూలై 2014. Retrieved 4 October 2014.

[10] "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2016-03-04. Retrieved 2014-12-16.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]