రవిశంకర్ వ్యాస్
రవిశంకర్ మహారాజ్ గా ప్రసిద్ధి చెందిన రవిశంకర్ వ్యాస్ గుజరాత్కు చెందిన భారత స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు, సామాజిక కార్యకర్త, గాంధేయవాది.
రవిశంకర్ మహారాజ్ | |
|---|---|
 | |
| జననం | రవిశంకర్ వ్యాస్ 1884 ఫిబ్రవరి 25 రాధు గ్రామం, బ్రిటిష్ ఇండియా (ప్రస్తుతం ఖేడా జిల్లా,గుజరాత్, భారతదేశంలో) |
| మరణం | 1984 జూలై 1 (వయసు 100) |
| జాతీయత | భారతీయుడు |
| వృత్తి | కార్యకర్త, సామాజిక కార్యకర్త |
| జీవిత భాగస్వామి | సూరజ్బా |
| తల్లిదండ్రులు | పితంబర్ శివరామ్ వ్యాస్, నాథిబా |
| సంతకం | |
 | |
ప్రారంభ జీవితం
మార్చురవిశంకర్ వ్యాస్ 1884 ఫిబ్రవరి 25న మహాశివరాత్రి, రాధు గ్రామంలో (ప్రస్తుతం ఖేడా జిల్లా, గుజరాత్, ఇండియా) పితాంబర్ శివరామ్ వ్యాస్, నతీబా అనే వదరా బ్రాహ్మణ రైతు కుటుంబంలో జన్మించారు. అతని కుటుంబం మహేమ్మదవ్డ్ సమీపంలోని సర్వవాణి గ్రామానికి చెందినది. వ్యవసాయ పనిలో తన తల్లిదండ్రులకు సహాయం చేయడానికి ఆరవ తరగతి తరువాత అతను మానేశాడు. [1] అతను సూరజ్బాను వివాహం చేసుకున్నాడు. అతను 19 సంవత్సరాల వయస్సు వున్నప్పుడు తండ్రి, 22 సంవత్సరాల వయస్సు వున్నప్పుడు తల్లి మరణించారు.
భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమం
మార్చుఅతను ఆర్య సమాజ్ తత్వశాస్త్రంతో ప్రభావితమయ్యాడు. [2] 1915లో మహాత్మా గాంధీని కలిసి తన స్వాతంత్ర్య సమరంలో చేరారు. ఆయన గాంధీ, సర్దార్ వల్లభ్ భాయ్ పటేల్ తొలి, సన్నిహిత సహచరులలో ఒకరు. అతను దర్బార్ గోపాల్ దాస్ దేశాయ్, నరహరి పారిఖ్, మోహన్ లాల్ పాండ్యాలతో కలిసి పనిచేశాడు . కోస్తా మధ్య గుజరాత్ లోని బరైయా, పటాన్ వాడియా కులాల పునరావాసం కోసం ఆయన సంవత్సరాల పాటు పనిచేశారు. [3] అతను 1920 లో సునావ్ గ్రామంలో రాష్ట్రీయ శాల (జాతీయ పాఠశాల) స్థాపించాడు. పూర్వీకుల ఆస్తిపై తన హక్కులను విడిచిపెట్టి 1921లో భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో చేరాడు. 1923లో బోర్సాడ్ సత్యాగ్రహంలో పాల్గొని హైడియా ట్యాక్స్ కు వ్యతిరేకంగా నిరసన వ్యక్తం చేశారు. అతను 1928 లో బార్డోలి సత్యాగ్రహంలో కూడా పాల్గొన్నాడు, ఆరు నెలల పాటు బ్రిటిష్ అధికారం చేత ఖైదు చేయబడ్డాడు. అతను 1927 లో వరద సహాయ పనిలో పాల్గొన్నాడు, ఇది అతనికి గుర్తింపును సంపాదించింది. 1930లో ఉప్పు సత్యాగ్రహం లో గాంధీతో కలిసి పనిచేసి రెండేళ్లపాటు జైలు శిక్ష కూడా అనుభవించాడు. [4] 1942లో క్విట్ ఇండియా ఉద్యమంలో పాల్గొన్నాడు . [1]
1947లో భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత సామాజిక సేవకు తనను తాను అంకితం చేసుకున్నాడు. భూదాన్ ఉద్యమంలో చేరి 1955 నుంచి 1958 మధ్య కాలంలో వినోబా భావేతో కలిసి 6000 కిలోమీటర్లు ప్రయాణించాడు. 1960లలో సర్వోదయ ఉద్యమాన్ని నిర్వహించి మద్దతు ఇచ్చారు. [3] 1960 మే 1న గుజరాత్ రాష్ట్రం ఏర్పడినప్పుడు రవిశంకర్ మహారాజ్ దీనిని ప్రారంభించారు. [5] అతను 1975లో ఎమర్జెన్సీని కూడా వ్యతిరేకించాడు.
మరణం
మార్చు1984 జూలై 1న గుజరాత్ లోని బోర్సాడ్ లో మరణించాడు. [6] ఆయనకు అంకితం చేయబడిన స్మారక చిహ్నం అధ్యపన్ మందిర్, వల్లభ్ విద్యాలయ, బోచసన్ వద్ద ఉంది.
గుర్తింపు
మార్చు
భారత ప్రభుత్వం 1984లో ఆయన గౌరవార్థం పోస్టల్ స్టాంప్ ను విడుదల చేసింది. ఆయనచేసిన సామాజిక సేవకు రవిశంకర్ మహారాజ్ అవార్డును గుజరాత్ ప్రభుత్వ సామాజిక న్యాయ శాఖ ఆయన గౌరవార్థం ఏర్పాటు చేసింది.
మూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 Lal, Mohan (1992). Encyclopaedia of Indian Literature: Sasay to Zorgot (in ఇంగ్లీష్). Sahitya Akademi. ISBN 978-81-260-1221-3.
- ↑ Kamath, M. V. (1996). Milkman from Anand: The Story of Verghese Kurien (in ఇంగ్లీష్). Konark Publishers. ISBN 978-81-220-0413-7.
- ↑ 3.0 3.1 Weber, Thomas (1996-01-01). Gandhi's Peace Army: The Shanti Sena and Unarmed Peacekeeping (in ఇంగ్లీష్). Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-2684-8.
- ↑ Weber, Thomas (1997). On the Salt March: The Historiography of Gandhi's March to Dandi (in ఇంగ్లీష్). HarperCollins Publishers India. ISBN 978-81-7223-263-4.
- ↑ Ghassem-Fachandi, Parvis (2012-04-08). Pogrom in Gujarat: Hindu Nationalism and Anti-Muslim Violence in India (in ఇంగ్లీష్). Princeton University Press. ISBN 978-1-4008-4259-9.
- ↑ Bhavan's Journal (in ఇంగ్లీష్). Bharatiya Vidya Bhavan. 1984.