రాజా ముఖమ్ సింగ్
రాజా ముఖమ్ సింగ్ జాట్ అధిపతి, చురామన్ సింగ్ కుమారుడు. అతను తన తండ్రి తర్వాత 1721 సెప్టెంబరు నుండి 1722, నవంబరు 18న జాట్‌ల నాయకత్వానికి చేరుకున్నాడు. ఫ్రాంసూ, జాట్ పాలకుల వంశావళిని తెలియజేస్తూ, థూన్‌లో (ఆధునిక భారతదేశంలోని రాజస్థాన్‌లోని భరత్‌పూర్‌లో) తన రాజ్యాన్ని స్థాపించిన మొదటి రాజుగా పేర్కొన్నాడు. అయితే రాజా అనే బిరుదును ఆయనే స్వీకరించినట్లు తెలుస్తోంది.[1][2]
జీవితం
మార్చుముఖమ్ సింగ్ సమర్థుడైన నాయకుడు, అతను ఆగ్రా డిప్యూటీ సుబేదార్‌ను ఓడించి చంపడం ద్వారా, ఆగ్రా వైస్రాయ్ సాదత్ ఖాన్‌ను ఓడించడం ద్వారా తన యుద్ధ సామర్థ్యాన్ని నిరూపించుకున్నాడు. మేవార్, ఛత్రసల్‌కు చెందిన అజిత్ సింగ్ వంటి తిరుగుబాటుదారులకు సహాయం చేయడం ద్వారా ముఖమ్ సింగ్ మొఘల్ అధికారాన్ని సవాలు చేశాడు. మొఘల్ చక్రవర్తికి రాజ్‌పుత్‌పై అంబర్‌కు చెందిన జై సింగ్ IIని పంపడం తప్ప వేరే మార్గం లేదు. జై సింగ్ 14,000 మంది సైన్యాన్ని సిద్ధం చేసి జాట్ కోటల వైపు సాగాడు. ముఖమ్ సింగ్ థూన్ కోటకు వెనక్కి వెళ్ళవలసి వచ్చింది, అతను రాత్రిపూట జై సింగ్ సైన్యంపై అనేకసార్లు దాడి చేశాడు, ఇరువైపులా భారీ నష్టాలకు దారితీసింది. అయితే రోజురోజుకు ముట్టడిదారుల భారీ ఫిరంగి దండును అనుభవించింది. కొద్దిసేపటిలో కోట కూలిపోతుందని ముఖమ్‌కు తెలుసు కాబట్టి అతను తనకు చేతనైనంత నిధిని తీసుకువెళ్లాడు. మిగిలిన వాటిని గన్‌పౌడర్‌తో నాశనం చేశాడు. 1722, నవంబరు 7-8న ముఖమ్ సింగ్ జోధ్‌పూర్‌కు పారిపోయాడు, అక్కడ అతను జై సింగ్‌కు వ్యతిరేకంగా జోధ్‌పూర్ మహారాజా అజిత్ సింగ్‌కు మూడు లక్షల రూపాయలు చెల్లించాడు. థూన్‌ను రక్షించడానికి బిజైరాజ్ భండారీ ఆధ్వర్యంలో జోధ్‌పూర్ సైన్యం పంపబడింది, అయితే జోధ్‌పూర్ సైన్యం జాబ్‌నర్‌కు చేరుకునే సమయానికి చాలా ఆలస్యం అయింది, జాట్‌ల కోటలు చాలా వరకు పడిపోయాయి. అనేక చిన్న కోటలు కూల్చివేయబడ్డాయి. ముఖమ్ సింగ్ కు అజ్ఞాతవాసం చేయడం తప్ప వేరే మార్గం లేదు, అతనిని వెంబడించడానికి మొఘల్ సైన్యం పంపబడింది, అయినప్పటికీ జోధ్‌పూర్ మహారాజు అతన్ని రక్షించాడు. బదన్ సింగ్‌ను జై సింగ్ భరత్పూర్ ఠాకూర్‌గా మార్చాడు.[3]
మూలాలు
మార్చు- ↑ Dow, Hindustan, II, 352
- ↑ Dwivedi, Girish Chandra (2003). The Jat : their role in the Mughal Empire. Vir Singh. Delhi: Originals. p. 88. ISBN 81-88629-08-1. OCLC 57436527.
- ↑ Jadunath Sarkar, History of Jaipur: C. 1503-1938, pg171