హంఫ్రీ డేవీ
సర్ హంఫ్రీ డేవీ (జ: 17 డిసెంబర్, 1778 - మ: 29 మే, 1829) బ్రిటన్ కు చెందిన ప్రసిద్ధ రసాయన శాస్త్రవేత్త, నూతన ఆవిష్కర్త.
| సర్ హంఫ్రీ డేవీ | |
|---|---|
 హెన్రీ హోవార్డ్ గీసిన చిత్రం, 1803 | |
| జననం | 1778 డిసెంబరు 17 Penzance, Cornwall, గ్రేట్ బ్రిటన్ |
| మరణం | 1829 మే 29 (వయస్సు 50) జెనీవా, స్విట్జర్లాండ్ |
| జాతీయత | బ్రిటిష్ |
| జాతి | కార్నిష్ |
| రంగములు | రసాయన శాస్త్రం |
| విద్యాసంస్థలు | రాయల్ సొసైటీ, రాయల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ |
| ప్రసిద్ధి | విద్యుద్విశ్లేషణ, సోడియం, పొటాషియం, కాల్షియం, మెగ్నీషియం, బేరియం, బోరాన్, డేవీ దీపం |
| ప్రభావితులు | మైఖల్ ఫారడే |
జీవిత విశేషాలుసవరించు
సర్ హంఫ్రీడేవి 1778 డిసెంబరు 17న కార్నవాల్‌లోని పెంజన్స్ (ఇంగ్లండ్) లో రాబర్ట్ డేవి, గ్రేస్ మిల్లెట్ దంపతులకు జన్మించాడు. పెంజన్స్ గ్రామర్ పాఠశాలలో ప్రాథమిక విద్యాభ్యాసం కొనసాగింది. ప్రాథమిక విద్యను పూర్తి చేయడానికి 1793లో ట్రూరో వెళ్లాడు. 1798లో బ్రిష్టల్‌లోని న్యూమేటిక్ ఇన్‌స్టిట్యూషన్‌లో చేరాడు. అక్కడ వాయువులపై ప్రయోగాలు చేశాడు. 1801లో రసాయన శాస్త్ర అధ్యాపకుడిగా రాయల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌లో చేరాడు. 1804లో రాయల్ సొసైటీ సభ్యుడయ్యాడు. 1810లో 'ది రాయల్ స్వీడిష్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్‌' కి విదేశీ సభ్యునిగా ఎన్నికయ్యాడు. 1820లో రాయల్ సొసైటీ అధ్యక్షునిగా ఎన్నికయ్యాడు. ఒక మందులమ్మే ఆయన, ఒక వైద్యుడి దగ్గర అప్రెంటీస్ గా పనిచేస్తూ రసాయన శాస్త్రం పై మక్కువ పెంచుకున్నాడు. 1799 లో బ్రిస్టన్ లోని న్యూమాటిక్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ లో సహాయకుడుగా పనిచేస్తూనే నైట్రస్ ఆక్సైడ్ యొక్క లక్షణాల గురించి కొన్ని ముఖ్యమైన విషయాలు కనుగొన్నాడు. దీంతో ఆయన్ను 23 సంవత్సరాల వయసులోనే గ్రేట్ బ్రిటన్ లోని రాయల్ ఇన్‌స్టిట్యూషన్ వారు రసాయన శాస్త్ర ఆచార్యులుగా నియమించుకున్నారు.
ఆవిష్కరణలుసవరించు
ఆయన ప్రధాన ఆవిష్కరణలు: క్షార, క్షార మృత్తిక లోహాలు, క్లోరిన్, అయోడిన్. ఇతడు డేవీ దీపంను కనుగొని గనులలో విషవాయువులను గుర్తించి కార్మికులు సురక్షితంగా పనిచేసుకొనే వీలు కల్పించాడు. విద్యుద్విశ్లేషణతో బ్యాటరీ విద్యుత్ ని ఉపయోగించి సాధారణ పదార్ధాలను విడగొట్టి కొత్త మూలకాలు తయారుచేయడంలో డేవీ మొదటివాడు.
భాస్వరం, సోడియం మూలకాలను 1807 వసంవత్సరంలో కనుగొన్నాడు. 1808 లో బేరియం, కాల్షియం మూలకాల్ని కనుగొన్నాడు. మెగ్నీషియం, స్ట్రోనియం మూలకాలని మొట్టమొదటి సారిగా వేరు చేసింది కూడా ఆయనే.[1]
1807లో డేవిడ్ హంఫ్రీ పొటాషియం హైడ్రాక్సైడ్ నుంచి పొటాషియం తయారుచేశాడు. సోడియం హైడ్రాక్సైడ్ నుంచి సొడియాన్ని వేరుచేశాడు. 1808లో కాల్షియం మూలకాన్ని కనుక్కొన్నాడు. మెగ్నీషియం, బోరాన్, బేరియం మూలకాలను కూడా గుర్తించాడు. బొగ్గు గనుల్లో ఉపయోగించే రక్షక దీపాన్ని కనుగొన్నాడు. 1810లో క్లోరిన్ వాయువుకి ఆ పేరును ప్రతిపాదించాడు.
చంద్రునిపై ఒక బిలానికి డేవీ పేరు పెట్టారు. నెపోలియన్ బోనా పార్టీ నుంచి ఒక పతకాన్ని పొందాడు. 1819లో హంఫ్రీ డేవీకిసర్ బిరుదు ఇచ్చి గౌరవించారు. 1829 మే 29న 50వ ఏట స్విట్జర్లాండ్‌లోని జెనీవాలో మరణించాడు.
అవార్డులుసవరించు
డేవీ కున్న అధ్బుతమైన బోధనా నైపుణ్యం, శాస్త్ర పరిశోధనలో ఆయనకున్న ట్రాక్ రికార్డులు వెరసి ఆయన్ను తన సమకాలికుల్లో అగ్రస్థానాన్ని కట్టబెట్టాయి. ఆ రోజుల్లో బ్రిటన్, ఫ్రాన్స్ దేశాలు రెండూ శత్రువులైనప్పటికీ 1808 లో ఫ్రెంచి ఇన్‌స్టిట్యూట్ వారి ఆయనకు నెపోలియన్ ప్రైజును బహూకరించారు. 1812 లో బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం ఆయన్ను సర్ బిరుదుతో సత్కరించింది. 1818 లో ఇంకా ఉన్నతమైన బారోనెట్ తో సత్కరించింది. 1820 లో ఆయన రాయల్ సొసైటీకి అధ్యక్షుడయ్యాడు.
మూలాలుసవరించు
- ↑ Sir Humphry Davy." 01 July 2009. HowStuffWorks.com. <http://science.howstuffworks.com/sir-humphry-davy-info.htm> 01 April 2010.
బయటి లింకులుసవరించు
- The Collected Works of Humphry Davy
- Obituary (1830)
- Dictionary of National Biography (1888)
- Humphry Davy, Poet and Philosopher by Thomas Edward Thorpe, New York: Macmillan, 1896
- Young Humphry Davy: The Making of an Experimental Chemist by June Z. Fullmer, Philadelphia: American Philosophical Society, 2000
- BBC - Napoleon's medal 'cast into sea'.